Oekraïne: 200 lijken in puin flatgebouw Marioepol • 'Rusland vertraagt offensief opzettelijk'

'14 burgerdoden bij Russische aanvallen in Donbas'

Volgens de Oekraïense autoriteiten zijn vandaag minstens veertien burgers gedood door Russische troepen in de Donbas. In de omgeving van de oostelijke regio's Donetsk en Loegansk is vandaag zwaar gevochten.

Het Russische leger heeft op grote schaal tanks, artillerie, vliegtuigen, raketten en mortieren ingezet, meldt Oekraïne. Russische media schrijven op hun beurt dat het Oekraïense leger nederzettingen van pro-Russische milities in het gebied heeft beschoten.

Volgens de VN zijn ruim 3930 Oekraïense burgers gedood sinds het begin van de Russische invasie. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk wel veel hoger, stelt de VN.

'Russische oud-generaal gedood bij luchtgevecht boven Oekraïne'

De gepensioneerde Russische luchtmachtgeneraal-majoor Kanamat Botasjev is bij een luchtgevecht om het leven gekomen. Dat meldt de Russischtalige BBC. Botasjev werd boven de oostelijke regio Loegansk in Oekraïne neergeschoten. Hij zou tot nu toe de hoogste Russische piloot zijn van wie bekend is dat hij is omgekomen.

De BBC schrijft dat deelname van zo'n hooggeplaatste officier aan luchtgevechten kan duiden op de moeilijke taken die Moskou oplegt aan militaire piloten. Ook kan het wijzen op een gebrek aan hooggekwalificeerde specialisten.

De 63-jarige Botasjev vloog zondag in een Russisch Su-25 aanvalsvliegtuig. Zijn toestel werd door een Stinger-raket geraakt. Zijn dood is niet officieel bevestigd. Volgens Oekraïense bronnen is hij de negende Russische generaal die is omgekomen in de oorlog.

Oud-bondskanselier Schröder ziet af van toppositie bij Gazprom

Voormalig bondskanselier van Duitsland Gerhard Schröder ziet af van een toppositie bij het Russische staatsgasbedrijf Gazprom. Hij neemt geen zitting in de raad van commissarissen, laat Schröder weten via sociale media.

Eerder vandaag meldden Duitse media dat de voormalige regeringsleider officieel door het energiebedrijf was voorgedragen. Maar Schröder meldt nu op LinkedIn dat hij dit aanbod van Gazprom al eerder had afgeslagen.

De Duitser staat onder druk vanwege zijn nauwe banden met het Kremlin. Vorige week stapte hij op uit de raad van toezicht bij het Russische staatsolieconcern Rosneft.

Hongarije roept noodtoestand uit vanwege oorlog in Oekraïne

De Hongaarse premier Victor Orbán heeft opnieuw de noodtoestand uitgeroepen. Dat deed hij afgelopen jaren eerder vanwege de migratiecrisis in Europa en daarna tijdens de coronapandemie. Nu doet hij het vanwege de oorlog in buurland Oekraïne. Op 1 juni loopt de noodtoestand door corona af.

Met deze nieuwe noodtoestand zegt hij sneller kunnen te reageren op uitdagingen die de oorlog in Oekraïne met zich meebrengt. Hij benadrukt dat de oorlog een constante dreiging vormt voor Hongarije die "onze fysieke veiligheid in gevaar brengt en een bedreiging vormt voor de energie- en financiële zekerheid van onze economie en gezinnen".

Orbán kan nu doorgaan met regeren met vrijwel onbeperkte macht. Hij heeft de bevoegdheid om maatregelen per decreet goed te keuren zonder parlementair toezicht. Met de nieuwe noodtoestand kan de regering "onmiddellijk reageren en Hongarije en Hongaarse families op alle mogelijke manieren beschermen", aldus Orbán.

"De regering heeft opnieuw de spelregels aangepast aan haar eigen behoefte", schrijft Emese Pásztor van de Hongaarse Unie voor Burgerlijke Vrijheid. "Het zal het nieuwe normaal worden, dat een bedreiging vormt voor de grondrechten van ons allemaal."

Von der Leyen verwacht geen doorbraak op EU-top over olieboycot

Een boycot van Russische olie door de Europese Unie lijkt er voorlopig niet te komen. De kwestie is nog te ingewikkeld om volgende week op de EU-top in Brussel op te lossen, denkt voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie. Drie weken geleden lag het voorstel voor het eerst op tafel, maar vooral Hongarije verzet zich ertegen. Premier Orbán weigert een eventuele boycot op de top maandag te bespreken.

Onder meer Duitsland had eerder aangegeven dat de EU-landen vóór de top tot een overeenkomst moesten zien te komen. Aan Hongarije is al uitstel en financiële hulp aangeboden, maar Orban vindt dat onvoldoende.

Von der Leyen vindt nu dat de EU-landen moeten beslissen in hoeverre ze bereid zijn om Hongarije tegemoet te komen. Orbán eist schadeloosstelling. "We moeten oplossingen vinden voor de Hongaarse zorgen over energiezekerheid voor welke sanctie dan ook tegen Russische olie-invoer kan worden aangenomen", aldus Orbán.

'Westerse vertegenwoordigers welkom bij rechtszaak strijders Azovstal-staalfabriek'

Als er een rechtszaak komt tegen de gevangengenomen strijders uit de Azovstal-staalfabriek worden westerse vertegenwoordigers ook uitgenodigd. Dat heeft Denis Poesjilin, de leider van de pro-Russische separatisten in Donetsk, tegen het Russische persbureau Interfax gezegd.

Gisteren zei hij al dat er voorbereidingen worden getroffen voor een tribunaal in Donetsk. Hij meldde dat naar aanleiding van de veroordeling van een Russische militair door een Oekraïense rechtbank. De Rus kreeg levenslang voor het doodschieten van een ongewapende burger.

Volgens Rusland zijn leden van het Azov-regiment nazistisch. Oekraïne wil de gevangenen ruilen tegen Russische krijgsgevangenen, maar Russische parlementariërs zien liever een rechtszaak tegen de militairen. Het is onduidelijk wanneer het proces plaatsvindt en hoeveel militairen terecht zullen staan.

Dronebeelden bij Azovstalterrein met Oekraïense strijders die zich overgeven

Telegramkanaal Nexta heeft dronebeelden gepubliceerd van de Azovstal-staalfabriek in Marioepol. De kapotgeschoten staalfabriek in Marioepol is het decor van de gebroken weerstand van Oekraïense militairen na twee maanden beleg door de Russen.

Oekraïne: 200 lijken gevonden in ingestort flatgebouw in Marioepol

In de kelder van een ingestort flatgebouw in Marioepol zouden arbeiders ongeveer 200 lichamen hebben gevonden. Volgens Oekraïense autoriteiten deden de arbeiders deze lugubere vondst toen ze puin aan het ruimen waren. Hoe lang de lichamen daar al liggen is onbekend, maar volgens een adviseur van de burgemeester van de havenstad zijn de lichamen in staat van ontbinding en hing er een stank in de buurt.

Maandenlang is er gevochten in en om Marioepol waarbij de stad grotendeels verwoest is.

Rusland overweegt maximumleeftijd bij aanmelden voor het leger af te schaffen

Het Russische parlement overweegt om de maximumleeftijd voor inschrijving in het leger op te heffen. De Britse krant The Guardian schrijft dat dat een teken is dat het land geconfronteerd wordt met een tekort aan manschappen om het offensief in Oekraïne voort te zetten.

Op dit moment kunnen Russen van 18 tot 40 jaar zich aanmelden bij het leger. In een conceptwetsvoorstel dat vandaag besproken wordt in de Doema staat het voorstel om die leeftijdsgrens volledig op te heffen.

Oekraïense kinderen spelen oorlogje: 'Poetin en zijn soldaatjes mogen hier niet komen'

In Stojanka, bij Kiev, spelen kinderen de oorlog na, die ze van dichtbij hebben meegemaakt. Hun dorp lagen weken onder vuur, totdat de Russen zich terugtrokken in maart na hevig Oekraïens verzet.

"Als we groot zijn willen we soldaten worden en in het leger gaan", zegt een van de kinderen in deze video:

Mart de Kruif: ongekende verliezen in Oekraïne

Volgens de Oekraïense president Zelensky sneuvelen momenteel 50 tot 100 Oekraïense soldaten per dag in de Donbas, maar het zicht op de totale militaire verliezen in Oekraïne is beperkt. Generaal buiten dienst Mart de Kruif vertelt in podcast De Dag dat dat onder meer komt doordat de Oekraïeners de geneeskundige keten in eigen hand hebben. Propaganda speelt ook een rol, Oekraïne legt vooral de nadruk op verliezen bij de Russen. Volgens De Kruif zijn er al tienduizenden doden gevallen en hij zegt dat de militaire slijtage ongekend hoog is, net als aan Russische zijde.

Verslaggever Sander van Hoorn vertelt vanuit Oekraïne wat er zichtbaar wordt van die ongekende verliezen aan Oekraïense kant. En hoe er daar officieus wordt gesproken van nog veel grotere dodentallen dan waar Zelensky over spreekt.

Podcast De Dag over de Oekraïense militaire verliezen is hier te beluisteren.

Rusland: 'militaire operatie' opzettelijk vertraagd om burgers aftocht te bieden

Volgens de Russische minister van Defensie vertraagt Rusland de "speciale operatie" in Oekraïne bewust zodat burgers zichzelf in veiligheid kunnen brengen. Dat meldt het Russische staatspersbureau RIA.

Er wordt op meerdere plekken een staakt het vuren afgekondigd en er worden humanitaire corridors gemaakt zodat omsingelde burgers veilig kunnen vluchten, stelt Moskou. Dit wordt gedaan om slachtoffers te voorkomen. "Russische troepen vallen, in tegenstelling tot de strijdkrachten van Oekraïne , geen civiele infrastructuur aan waar burgers zich kunnen bevinden", schrijft RIA verder.

De minister wees er verder op dat het westen wapens aan Oekraïne levert omdat ze bang zijn dat het land de oorlog verliest. Ook zouden er "militaire adviseurs en werknemers van particuliere militaire bedrijven" naar Oekraïne worden gestuurd om te assisteren in de strijd. In totaal zouden er meer dan 6000 buitenlandse huursoldaten actief zijn.

Oekraïens ministerie: meisje kreeg granaatscherf in haar hoofd

Een meisje uit de regio Donetsk werd na een Russische aanval het ziekenhuis binnengebracht met een granaatscherf in haar hoofd, schrijft het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken op Twitter.

De 10-jarige Veronica zat met haar familie in een schuilkelder in het stadje Voehledar toen een Russische tank aanviel, schrijft het ministerie. Ze is de enige die de aanval zou hebben overleefd.

Haar linkerduim raakte ze kwijt en haar rechterarm is deels verlamd. Op dit moment zou het meisje bezig zijn om te revalideren.

Stoltenberg: veiligheid belangrijker dan geldelijk gewin

Westerse landen moeten hun veiligheid boven economische winst stellen, stelt NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg. Daarmee reageert hij op een debat over het gebruik van Chinese technologie in het 5G-netwerk en de bouw van de aardgaspijplijn Nord Stream 2.

"We moeten erkennen dat onze economische keuzes gevolgen hebben voor onze veiligheid. Vrijheid is belangrijker dan vrijhandel", zei Stoltenberg tegen ondernemers op het World Economic Forum in Zwitserland.

Stoltenberg zegt dat hij niet tegen handel met China is, maar dat de controle houden over het eigen 5G-netwerk van essentieel belang is voor de veiligheid. "We kunnen niet in het belang van winst en vrijhandel die netwerken openstellen voor leveranciers die eigenlijk niet betrouwbaar zijn."

'Dodental door wereldhonger kan groter zijn dan aantal oorlogsslachtoffers'

Het dodental door wereldwijde voedseltekorten die ontstaan door de Russische invasie van Oekraïne kan groter zijn dan het aantal levens dat rechtstreeks in de oorlog verloren gaat, stelt de Britse minister van Transport.

Hij heeft gesproken met zijn Oekraïense ambtgenoot om gedaan te krijgen dat er wel graan geëxporteerd wordt. "Wat me echt zorgen baart, is dat in Oekraïne veel mensen zijn omgekomen, en dat er op andere plaatsen in de wereld zelfs nog meer doden kunnen vallen gaan door graan- en voedseltekorten", zei hij tegen CNN.

Het graan uit Oekraïne en Rusland zijn belangrijk voor de tarwevoorziening in de wereld. Samen zijn de landen goed voor een derde van de totale wereldhandel in het product waarvan onder meer brood wordt gemaakt. Ook de Poolse president heeft vandaag gewaarschuwd voor voedseltekorten vanwege de oorlog.

Metro in Charkov gaat weer rijden, schuilen op stations kan niet meer

Drie maanden na het begin van de oorlog gaat in Charkov de metro weer rijden. Veel inwoners van de stad die de metrostations gebruikten als schuilplaats, moeten daarom op zoek naar een nieuw onderkomen.

Navalny: Poetin is een gek die een 'domme oorlog' begonnen is

Tijdens een verhoor door een rechter heeft de Russische oppositieleider Aleksej Navalny president Poetin een gek, die bezig is met een "domme oorlog" op basis van leugens. Navalny is in beroep gegaan tegen een veroordeling waardoor hij lang in een strafkamp met een streng regime moet zitten.

"Deze idioot heeft zijn klauwen in Oekraïne gezet en ik weet niet wat hij ermee van plan is, deze gekke dief", zei Navalny terwijl hij te zien was op beeldschermen in de rechtszaal in Moskou. Hij zit vast in een strafkolonie en mag niet fysiek aanwezig zijn bij de rechtszaak.

In februari vorig jaar is Navalny veroordeeld tot 3,5 jaar, met aftrek van huisarrest, maar daar kwam in maart nog 9 jaar bovenop vanwege een nieuwe veroordeling wegens fraude en minachtig van de rechter. Hij zit nu vast in een strafkamp op zo'n 100 kilometer van Moskou.

Wie is Navalny? NOS op 3 legt het uit:

'Microsoft gaat helpen met documenteren van oorlogsmisdaden in Oekraïne'

De Oekraïense regering krijgt hulp van softwarebedrijf Microsoft bij het documenteren van vermeende oorlogsmisdaden door Russische militairen. Dat zegt de minister van Digitale Transformatie na een ontmoeting met de ceo van Microsoft in Zwitserland.

De techgigant gaat ook helpen bij de wederopbouw van het land, kondigde hij aan. Verder wordt de gameconsole Xbox, gemaakt door Microsoft, nu ook in Oekraïne gelanceerd. Dat betekent dat de menu's op de spelcomputer ook in die taal uitgevoerd zijn.

De minister wees erop dat het bedrijf Oekraïne al langer steunt en hij benadrukte dat Microsoft een van de eerste bedrijven was die de verkoop van producten en diensten in Rusland in maart opschortten.

In beeld: verwoesting in de regio Donetsk

Lavrov: Rusland zal zich meer richten op China

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov zegt bereid te zijn om het herstel van de banden met het Westen serieus te overwegen, maar hij legt voorlopig de nadruk op hechtere banden met China. "Nu het Westen de positie van een dictator heeft ingenomen, zullen onze economische banden met China alleen maar nauwer worden", zei Lavrov in een vraaggesprek, waarvan de transcriptie is gepubliceerd op de website van zijn ministerie.

China is een bondgenoot van Rusland. Het land stemde eerder onder meer tegen een resolutie van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties om vermeende wandaden door het Russische leger in Oekraïne te onderzoeken en onthield zich van stemmingen over de oorlog in Oekraïne in onder meer de VN-Veiligheidsraad.

Volgens Lavrov hangt een eventueel herstel van de betrekkingen volledig af van het Westen. Landen moeten wat hem betreft eerst "tot bezinning komen" en een vorm van samenwerking aanbieden. "Daarna beslissen wij."

VK: Oekraïne heeft nog controle over regio rond Severodonetsk

Het Oekraïense leger heeft nog altijd de controle over het front rond de stad Severodonetsk, waar momenteel zwaar wordt gevochten in de strijd om de Donbas. Het Britse ministerie van Defensie schrijft in zijn dagelijkse update over de oorlog dat de Oekraïners zich hebben ingegraven en dat Rusland enkel een paar "lokale successen" heeft geboekt, met name dankzij artillerievuur.

Het neemt volgens de Britten niet weg dat Rusland volop bezig blijft met de omsingeling van Severodonetsk en nabijgelegen steden. Als Rusland Severodonetsk in handen krijgt, heeft het land de gehele regio Loegansk onder controle. Dat geldt nog niet voor de andere regio in de Donbas, Donetsk. Volgens het VK zit er momenteel zo'n 25 kilometer tussen de zuidelijke en noordelijke operaties van de Russen in de Donbas.

De Britten verwachten dat de Russen meer te maken zullen krijgen met logistieke problemen als het front verder opschuift naar het westen, dus verder weg van de Russische grens.

Duitse minister: EU bijna akkoord over oliesancties

De Duitse minister van Economische Zaken Habeck verwacht binnen enkele dagen een akkoord in de EU over oliesancties tegen Rusland. Dat zei hij gisteravond tegen de Duitse omroep ZDF. Hij waarschuwde daarbij wel dat de boycot het Kremlin niet direct zwakker zou maken, omdat Rusland door de almaar stijgende prijzen nu meer geld voor minder olie krijgt.

Volgens Habeck is het ook geen optie om de import van Russische olie tot nul terug te brengen, omdat Rusland dan nog meer geld voor olie zou krijgen. In plaats daarvan zouden landen tezamen als een soort koperskartel met elkaar moeten optrekken, om zo niet meer dan een bepaald bedrag voor Russische olie te betalen.

Habeck benadrukte dat daarvoor eensgezindheid wel cruciaal is. Er wordt momenteel volop overlegd binnen de EU om landen die niet staan te springen om de oliesancties, zoals Hongarije, achter het plan te krijgen. Dat is sterk afhankelijk van Russische olie.

Zelensky: meer druk op Rusland om uitruil mogelijk te maken

President Zelensky zegt dat Oekraïne bereid is tot een gevangenenruil met Rusland, "zelfs morgen", en roept zijn bondgenoten op druk op Moskou uit te oefenen. "De uitwisseling van mensen is een humanitaire zaak en een heel politiek besluit dat afhankelijk is van de steun van veel landen", zei Zelensky in een vraag-antwoord-sessie per video bij het World Economic Forum in Davos.

Zelensky riep landen op om de druk op Rusland op te voeren. Door het land verder economisch te isoleren en sancties te verscherpen moet Rusland ertoe gebracht worden Oekraïense gevangenen uit te wisselen met Russische krijgsgevangenen, zei hij. "Wij hebben geen Russische militairen nodig, alleen de onze."

De Oekraïense president zei dat heel veel partijen, waaronder de VN, Zwitserland en Israël, betrokken zijn, maar dat het proces heel complex is. Met name door de verovering van de havenstad Marioepol en delen van de Donbas heeft Rusland enkele duizenden Oekraïners in detentie, zei Zelensky.

'Mogelijk Russische militaire basis in Oekraïnse regio Cherson'

Het door Rusland aangestelde bestuur in de Oekraïense regio Cherson gaat Moskou vragen om een militaire basis op te zetten in het gebied. Dat meldt het Russische staatspersbureau RIA op basis van een lokale functionaris. Cherson was een van de eerste steden die in deze oorlog door Rusland werden veroverd, al blijft er tot op de dag van vandaag verzet van de lokale bevolking.

In Cherson kan sinds deze week ook met Russische roebels betaald worden, maakte de door Rusland aangestelde gouverneur bekend. Cherson is een regio die grenst aan de regio Donetsk. Aan de zuidkant ervan ligt de Krim, het in 2014 door Rusland geannexeerde schiereiland.

Zelensky op lijst Time invloedrijkste mensen, Navalny schrijft over Poetin

De Oekraïense president Zelensky is opgenomen in de Top 100 van invloedrijkste mensen van Time Magazine. President Biden heeft er een korte tekst bij geschreven, waarin hij Zelensky's moed en verzet tegen Rusland prijst.

"Elke keer dat we elkaar spreken hoor ik in de stem van president Zelensky de meedogenloze vastberadenheid van een man die ten diepste gelooft in zijn plicht tegenover zijn volk en die iedere dag zijn verantwoordelijkheid neemt om zijn land door deze donkere en moeilijke tijd te slepen", schrijft Biden, zelf ook genoteerd in de lijst van het blad.

De Russische president Poetin krijgt ook een vermelding. Oppositieleider Navalny, die vastzit in Rusland, schrijft over hem dat Poetins doel is om mensen lessen te leren. Daar is hij vooral in 2022 volgens hem goed in geslaagd, schrijft hij met gevoel voor sarcasme: "Hij heeft ons eraan herinnerd dat een pad dat begint "met een klein beetje verkiezingsfraude" altijd in een dictatuur eindigt, en dat die steevast leidt tot oorlog."

Amerikaanse militairen voorlopig niet terug naar Oekraïne

Een besluit over de terugkeer van Amerikaanse militairen naar Oekraïne is nu niet aan de orde. Dat heeft generaal Mark Milley, de voorzitter van de gezamenlijke stafchefs van de Amerikaanse strijdkrachten, gezegd. De Amerikanen vertrokken voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak, president Biden wilde zo een directe confrontatie met de Russen voorkomen.

Met de heropening van de Amerikaanse ambassade in Kiev speelt ook de vraag of Amerikaanse troepen weer moeten terugkeren, onder meer om de veiligheid van diplomaten te kunnen garanderen.

Milley zei op een persconferentie dat er altijd plannen gemaakt worden, maar dat minister van Defensie Austin hierbij nog niet betrokken is en dat een definitief besluit uiteindelijk aan president Biden is.

Goedemorgen

Welkom in een nieuw liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het liveblog van gisteren kun je via deze link terugvinden.