Harpoon-raketten in nieuw wapenpakket voor Oekraïne

Lavrov: aanhalen banden met China prioriteit

De Russische buitenlandminister Lavrov zegt dat Rusland, gezien de houding van het Westen, zich richt op het verder ontwikkelen van de banden met China. "Nu het Westen zich gedraagt als een dictator, zullen onze economische verhoudingen met China nog harder groeien", zei hij in een interview.

Vanwege de Russische inval in Oekraïne hebben westerse landen strenge sancties afgekondigd tegen Russische bedrijven en personen. Lavrov zei het herstellen van de relatie met het Westen wel te willen overwegen, mochten die landen daar belangstelling voor hebben.

Rechtszaken tegen 48 Russische militairen wegens oorlogsmidaden

Er lopen volgens Oekraïne momenteel nog eens 48 rechtszaken tegen Russische militairen vanwege veronderstelde oorlogsmisdaden. Dat meldt de procureur-generaal Iryna Venediktova op de dag dat voor het eerst een Russische militair is veroordeeld, wegens het doodschieten van een Oekraïense burger.

De 21-jarige soldaat bekende de moord en kreeg vandaag levenslang opgelegd. Sprekend vanaf een videoscherm op het World Economic Forum in Davos gaf Venediktova een update over andere rechtszaken.

Bijna 13.000 incidenten worden onderzocht vanwege veronderstelde oorlogsmisdaden. In twee zaken, waarbij in totaal drie verdachten zijn betrokken, zijn de zittingen begonnen. Tegen nog eens 45 Russische militairen is ook concreet een zaak gestart. Verder is er nog een lijst met zo'n 600 individuen die wel worden verdacht, maar nog niet zijn aangeklaagd.

Nieuw wapenpakket voor Oekraïne bevat Harpoon-raketten

Twintig landen hebben een nieuw steunpakket met militair materieel voor Oekraïne aangekondigd. Denemarken levert bijvoorbeeld een Harpoon-raketinstallatie inclusief munitie, maakte de Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd Austin, bekend.

Zulke radargestuurde raketten kunnen worden ingezet tegen oorlogsschepen. Austin kwam niet met nadere details over welke wapens er nog meer worden gestuurd. Ook Griekenland, Noorwegen en Polen behoren tot de groep landen die nieuwe middelen leveren aan Oekraïne.

Strijd rond Severodonetsk neemt toe, dit staat er op het spel

Nu de laatste Oekraïense militairen uit Marioepol zijn vertrokken en Rusland daar de overwinning claimt, richten de Russen hun aandacht nog intensiever op de oostelijke Donbas-regio. Onder meer de stad Severodonetsk moet het ontgelden.

Vijf vragen en antwoorden over het verloop van de oorlog daar:

Rechtszaak over blokkade Russia Today: 'Verbod raakt de rechtsstaat'

Internetproviders, de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), het Persvrijheidsfonds en burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom stappen naar het Europese Hof van Justitie vanwege de blokkade van Russische staatsmedia. Na de Russische inval in Oekraïne besloten de Europese regeringsleiders dat RT en Sputnik in de gehele Europese Unie moeten worden geblokkeerd.

"We zijn geen fans van RT en Sputnik", benadrukt Thomas Bruning, de secretaris van de NVJ. "Het is staatspropaganda. Maar als regeringsleiders zelfstandig informatie kunnen verbieden, raakt dat de democratische rechtsstaat als geheel."

Lees verder:

Wereldvoedselprogramma-chef: 'Musk, we hebben je hulp nodig, broer'

Het VN-Wereldvoedselprogramma vraagt miljardairs om hulp in de strijd tegen de toenemende voedselonzekerheid vanwege de oorlog in Oekraïne. Voorzitter David Beasley heeft nadrukkelijk de rijkste man op aarde, Elon Musk, opnieuw gevraagd een bijdrage te doen.

"Musk heeft 6 miljard dollar in een noodfonds gestopt", zegt Beasley in een interview met persbureau AP op de meerdaagse top in het Zwitserse Davos. "Iedereen dacht dat het voor ons was, maar we hebben nog niets gehad. (...) We hebben alles geprobeerd: Elon, we hebben je hulp nodig, broer."

Beasley verwijst hiermee naar zijn lobbycampagne op sociale media vorig jaar. Na aandringen had Musk toegezegd om 6 miljard dollar in Tesla-aandelen over te maken aan het Wereldvoedselprogramma. Maar volgens de VN-organisatie is die bijdrage dus nog niet binnen.

Op de top in Davos vraagt Beasley ook andere miljardairs bij te dragen aan het Wereldvoedselprogramma. Rusland en Oekraïne exporteren samen onder meer een derde van alle tarwe wereldwijd. Daarmee leidt de Russische invasie tot grote problemen op de wereldvoedselmarkt.

McDonald's verwijdert iconische letter M van restaurants in Rusland

Ook Starbucks zegt Rusland te gaan verlaten

Multinational Starbucks trekt zich volledig terug uit Rusland, zegt de onderneming in een verklaring. De 130 koffiezaken in Rusland waren sinds begin maart dicht als reactie op oorlog in Oekraïne.

Starbucks stelt dat de 2000 werknemers nog zes maanden loon krijgen uitbetaald. De eerste vestiging van het bedrijf in Rusland werd in 2007 geopend. De 130 filialen zijn overigens geen eigendom van de Amerikaanse multinational, maar van de Alshaya Group, een franchiseketen uit Koeweit.

Loekasjenko: Westen wil Oekraïne verscheuren

De Belarussische president Loekasjenko beschuldigt het Westen van het "verscheuren" van Oekraïne. Hij zegt onder meer te vermoeden dat Polen het westen van Oekraïne in handen wil krijgen via de oorlog. Loekasjenko zei niet waar hij dat vermoeden op baseerde. Ook kwam hij niet met bewijzen. Wel denkt hij dat Kiev uiteindelijk voor hulp zal aankloppen bij Rusland en Belarus als het zover is.

Loekasjenko deed zijn uitspraken bij een ontmoeting met de Russische president Poetin in de badplaats Sotsji. Poetin ging niet in op de vrees van Loekasjenko. Wel verdedigde hij zijn besluit om landen en bedrijven voortaan in roebels te laten betalen voor Russische producten. Dat maakt de munt van zijn land sterker, zei hij.

Hoge Russische VN-diplomaat schaamt zich voor zijn land en stapt op

Een hoge Russische diplomaat bij de VN is opgestapt vanwege de oorlog in Oekraïne. In een brief schrijft Boris Bondarev, die de afgelopen jaren werkzaam was in Genève, dat hij zich in zijn diplomatieke loopbaan nooit eerder zo heeft geschaamd voor zijn land.

Verder haalt hij uit naar de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov, die volgens hem in de afgelopen twee decennia van een persoon voor wie volop respect was is veranderd in iemand "die constant elkaar tegensprekende verklaringen aflegt en die de wereld, waar ook Rusland deel van uitmaakt, bedreigt met kernwapens".

Volgens de diplomaat heeft Rusland geen vrienden meer op het internationale toneel. Hij omschrijft het werk van zijn ministerie in de afgelopen jaren als "simpelweg catastrofaal". Bondarev schrijft in de brief niet waarom hij juist nu, drie maanden na de start van de oorlog, heeft gekozen te vertrekken. Rusland heeft nog niet gereageerd op het nieuws rond Bondarev.

Hillel Neuer, de directeur van mensenrechtenorganisatie UN Watch, deelde op Twitter de verklaring van de diplomaat:

Afgelopen weekend duizend nieuwe vluchtelingen geteld

Afgelopen weekend zijn er ruim duizend Oekraïners naar Nederland gekomen, meldt het het ministerie van Justitie en Veiligheid. In totaal staan nu bijna 60.000 Oekraïense vluchtelingen ingeschreven bij Nederlandse gemeenten. Van hen vonden ruim 38.000 onderdak bij de gemeentelijke opvanglocaties. De overige Oekraïners vonden een onderkomen buiten deze opvang, bijvoorbeeld bij gastgezinnen.

De bezettingsgraad van de bedden bleef gelijk in vergelijking met vorige week. De afgelopen weken nam deze nog toe. Vrijdag gaf staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel) aan dat hij zich geen zorgen maakte over de beschikbare bedden voor Oekraïners. "We zien dat er nog steeds mensen vanuit Oekraïne komen, maar het gaat wel in een langzamer tempo", zei hij toen. In totaal zijn er nu bijna 47.000 bedden beschikbaar. Dat is een stijging van 917 ten opzichte van vrijdag.

IMF bezorgd om langetermijngevolgen van oorlog

Het Internationaal Monetair Fonds vreest dat de oorlog in Oekraïne kan leiden tot een wereldwijde versplintering, waarbij decennia van integratie en het opbouwen van economische banden tenietgedaan kunnen worden. De versplintering zou iedereen kunnen raken, stelt het IMF, van fabrieksarbeider tot de topmensen in de zakenwereld.

Verder ziet het fonds een wereld die armer en gevaarlijker wordt. Volgens IMF-topvrouw Georgieva moeten landen hun handelsbarrières verlagen om ervoor te zorgen dat er geen tekorten ontstaan aan belangrijke grondstoffen. Ook zou dat helpen bij het tegengaan van de inflatie. Zeker nu tientallen landen de handel in voedsel, energie en andere belangrijke grondstoffen hebben beperkt.

De huidige stand van zaken in de oorlog in Oekraïne:

EU-landen krijgen andermaal respijt om aan begrotingsregels te voldoen

De Europese Commissie heeft EU-landen nog eens een jaar extra respijt gegeven om te voldoen aan de begrotingsregels. Pas in 2024 moeten ze er weer aan voldoen. Hoofdreden is de oorlog in Oekraïne; landen moeten versneld van het Russische gas af en het helpt ook niet dat de inflatie op het hoogste punt in deze eeuw is, aldus de Commissie.

Volgens de Europese regels mogen EU-landen geen begrotingstekort hebben van boven de 3 procent van het bruto nationaal product (bnp). Onder meer Nederland, dat momenteel een begrotingstekort van 3,4 procent heeft, voldoet niet aan deze regel. Daarnaast mag ook de staatsschuld niet groter zijn dan 60 procent van het bnp. Aan die eis voldoet Nederland wel.

In 2020 werd vanwege de coronacrisis de handhaving van de begrotingsregels ook al eens opgeschort en het is niet geheel verrassend dat de commissie heeft besloten dit nog eens te doen. Door de alsmaar stijgende inflatie worden EU-burgers direct in de portemonnee geraakt. Veel landen steken op dit moment geld in bijvoorbeeld subsidies om de gevolgen hiervan voor lagere inkomens zo beperkt mogelijk te houden. Eurocommissaris Dombrovskis benadrukte vandaag dat het soepelere beleid geen reden mag zijn voor EU-landen om lukraak geld uit te geven. Het moet landen wel de vrijheid geven om de impact van de hoge inflatie wat te dempen.

Levenslang voor Russische militair die burger doodschoot

De Russische militair die bekende een Oekraïense burger te hebben doodgeschoten, is door de rechter in Kiev veroordeeld tot levenslang. De militair schoot kort na het uitbreken van de oorlog een ongewapende 62-jarige man dood.

Tijdens de zitting zei de 21-jarige Vadim Sjisjimarin dat hij tot zijn daad was gedwongen; hij kreeg de opdracht op de man te schieten. Zijn slachtoffer was aan het bellen en volgens zijn leidinggevenden zou hij zo de positie van de Russische militairen kunnen doorgeven. Sjisjimarin betuigde spijt en vroeg vergeving aan de weduwe van de man. "Ik was nerveus en wilde niemand doden", zei hij. Hij zei elke straf te accepteren die hem zou worden opgelegd.

Eerder vandaag uitte Kremlin-woordvoerder Peskov zijn zorgen over de rechtszaak. Volgens hem was Rusland niet in staat om Sjisjimarin bij te staan.

Zelensky pleit bij World Economic Forum voor "maximale sancties"

De Oekraïense president Zelensky heeft zojuist gesproken op de jaarlijkse bijeenkomst van het World Economic Forum (WEF). Hij sprak de aanwezige politici, bankiers en economen in het Zwitserse skioord Davos toe via een videoverbinding.
Zelensky zei dat het Oekraïense leger "geleidelijk de bezetter" uit zijn land aan het duwen is, maar hamerde in zijn speech tegelijk op het belang van sancties. Volgens de president zou Rusland Oekraïne namelijk niet zijn binnengevallen als er direct na de annexatie van de Krim in 2014 al eensgezind zware sancties waren afgekondigd tegen Rusland.

Verder riep hij andermaal op de huidige sancties te verzwaren, "want die zijn nog niet maximaal". Zelensky vindt dat er onder meer een olie-embargo moet worden ingesteld en dat de handel met Rusland moet stoppen. Hij riep ook bedrijven op Rusland te verlaten. "Want als de agressor alles verliest, zullen andere landen minder snel geneigd zijn om oorlogen te starten." Na zijn toespraak kreeg Zelensky een staande ovatie.

'Azovstal-militairen berecht in volksrepubliek Donetsk'

De Russische tak van persbureau Interfax schrijft dat de Oekraïense militairen die zich hebben overgegeven bij de gevechten om de Azovstal-staalfabriek in Marioepol berecht zullen in de volksrepubliek Donetsk, zoals Rusland en de pro-Russische separatisten die daar de dienst uitmaken dit deel van Oekraïne noemen.

De leider van de pro-Russische separatisten in de regio, Denis Poesjilin, zegt tegen Interfax dat er een "internationaal tribunaal" wordt opgezet. Meer details over het tribunaal of de aanklachten tegen de militairen zijn niet bekend.

Bij de overgave vorige week maakte Rusland naar eigen zeggen bijna 2500 Oekraïense militairen krijgsgevangen. Zij zitten vast in gebied dat onder gezag staat van de volksrepubliek Donetsk. Of de militairen daadwerkelijk berecht gaan worden, is onduidelijk. De Russische onderminister van Buitenlandse Zaken Roedenko sloot vandaag niet uit dat de krijgsgevangen worden ingezet bij een gevangenenruil. Hij zei verder dat Rusland bereid is weer te onderhandelen met Oekraïne over een einde aan de oorlog, als Oekraïne zich "constructief" opstelt.

'Russen zetten tactiek van verschroeide aarde in bij Severodonetsk'

In hun pogingen de stad Severodonetsk te veroveren, zouden Russische troepen de tactiek van de verschroeide aarde inzetten. Bij die militaire tactiek wordt zo'n beetje alles wat van waarde of nut kan zijn voor de vijand vernietigd. Een lokale militaire functionaris, Serhiy Haidai, zegt tegen de BBC dat de Russen bewust de stad kapotschieten. Zo zou er nog maar één brug bij de stad begaanbaar zijn. Severodonetsk, dat voor de oorlog zo'n 100.000 inwoners telde, wordt op die manier zoveel mogelijk afgesloten van de buitenwereld.

De stad speelt een belangrijke rol bij het streven van Rusland om de gehele regio Loegansk in handen te krijgen en vanuit daar door te stoten naar de andere Donbas-regio, Donetsk. Loegansk is inmiddels al voor het grootste deel onder Russische controle.

BBC-journalist Jeremy Bowen doet verslag vanuit de Donbas en was gisteren nog nabij het front. Oekraïense militairen zeiden daar tegen hem dat Severodonetsk grotendeels is omsingeld, schrijft hij. Er worden volgens Bowen zware verliezen geleden; één Oekraïense eenheid trok met 240 mannen naar de frontlinie en keerde met slechts 135 soldaten terug. De rest was gedood, gewond of gevangen genomen.

Toch verloopt de Russische opmars allesbehalve voorspoedig, schrijft Bowen. "Ze vechten hier al sinds 2014, dus de Oekraïners beschikken over betonnen stellingen waar moeilijk langs te komen is." Hij verwacht wel dat de Russen alles op alles zullen zetten om de Donbas te veroveren. Dan kan president Poetin in ieder geval een overwinning claimen, stelt Bowen. "Maar het zal in niets lijken op de overwinning waar ze op aasden in februari, toen dit allemaal begon."

Na de inname van Marioepol lijkt Severodonetsk de nieuwe frontlinie in de Donbas te zijn:

Polen gaat gascontract met Rusland opzeggen

Polen gaat het contract met Rusland over gasleveringen door de zogenoemde Yamal-pijplijn verscheuren. De Poolse klimaatminister Moskwa schrijft op Twitter dat de "Russische agressie in Oekraïne" Polen motiveert om compleet onafhankelijk te worden van Russisch gas. "We wisten altijd al dat Gazprom geen betrouwbare partner was", stelt Moskwa over het Russische staatsgasbedrijf. Het contract met Rusland werd in 1993 opgesteld.

Eind vorige maand draaide Gazprom de gaskraan naar Polen en Bulgarije via de Yamal-pijplijn dicht, omdat de landen weigeren voor het gas te betalen in roebels, zoals Rusland eist. Afgelopen weekeinde staakte Rusland om dezelfde reden ook de gaslevering aan Finland.

Via deze routes komt het merendeel van Russisch gas naar Europa:

Rusland claimt vernietiging Amerikaanse artillerie

Rusland claimt een van de door Amerika geleverde M777 houwitsers te hebben vernietigd. Een Oekraïense eenheid die het zware artilleriewapen bediende, is volgens staatspersbureau Ria Novosti met succes onder vuur genomen door een Giatsint-S. Dat is een mobiel Russisch artillerievoertuig, dat zichzelf kan verplaatsen op rupsbanden.

Het staatspersbureau baseert zich op informatie van het Russische ministerie van Defensie. Vanuit Oekraïne is er nog niet gereageerd op de Russische claim. De VS stuurde recent rond de honderd M777 houwitsers naar Oekraïne. Het artilleriegeschut kan doelen tot op zo'n 30 kilometer afstand bestoken.

M777 houwitsers op een vliegveld in Californië, kort voordat ze in het vliegtuig werden geladen om naar Oekraïne gebracht te worden:

'Oekraïne sloeg in afgelopen 24 uur elf aanvallen af in Donbas'

In de afgelopen 24 uur heeft Oekraïne elf Russische aanvallen in de Donbas afgeslagen. Verder heeft Rusland de luchtaanvallen in de regio opgevoerd, schrijft de Oekraïense legerleiding op Facebook. Met name in de regio Loegansk wordt hard gevochten. Rusland probeert daar door de Oekraïense linies te dringen in een poging op te rukken richting de grens met de andere regio in de Donbas, Donetsk. In Loegansk wordt er momenteel met name hard gevochten rond de stad Severodonetsk en het nabijgelegen dorp Toshkivka.

De Oekraïners tellen net als de Russen veel doden in de strijd om de Donbas, zo bleek gisteren uit woorden van president Zelensky. Hij zei in een persconferentie dat er "50 tot 100" Oekraïense soldaten per dag omkomen in het oosten van zijn land, waarmee hij een zeldzame inkijk bood in de verliezen aan Oekraïense kant.

'Rusland verloor al net zoveel soldaten als Sovjet-Unie in Afghanistan'

Rusland heeft drie maanden na de Russische inval in Oekraïne net zoveel militairen verloren als de Sovjet-Unie in de bijna tien jaar durende oorlog in Afghanistan in de jaren 80. Dat schrijft het Britse ministerie van Defensie in de dagelijkse update over de oorlogsontwikkelingen. In die oorlog kwamen zo'n 15.000 Sovjetmilitairen om.

Matige tactieken, gebrek aan luchtsteun en leiderschap dat niet leert van fouten zijn volgens de Britten oorzaak van de vele Russische slachtoffers. De publieke opinie in Rusland is gevoelig voor slachtoffers die vallen in "zelfgekozen oorlogen", schrijft het ministerie. "Als het aantal doden blijft toenemen, kan de publieke onvrede over de oorlog toenemen."

Ontmoeting Poetin en Loekasjenko

De Russische president Poetin en zijn Belarussische ambtgenoot Loekasjenko spreken elkaar vandaag in Sotsji. Het gesprek gaat over het versterken van de samenwerking tussen beide landen. Er wordt gesproken over meer economische samenwerking maar ook over uitwisselen van kennis uit raketwetenschappen, meldt persbureau Interfax.

Loekasjenko werd in 2020 tot winnaar uitgeroepen van presidentsverkiezingen waarvan breed wordt aangenomen dat die frauduleus verliepen. Protesten tegen zijn bewind sloeg hij hard neer. Met hulp van Rusland wist Loekasjenko in het zadel te blijven, wat hem sterk afhankelijk heeft gemaakt van Poetin.

Belarus is ook betrokken bij de oorlog in Oekraïne. Vanuit het land zijn aanvallen uitgevoerd en Russische troepen zijn Oekraïne binnengekomen via Belarus. Zowel Rusland als Belarus staat internationaal onder westerse sancties.

VN-vluchtelingencommissaris prijst opvang Oekraïners, mist zelfde reactie voor anderen

Filippo Grandi, de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de VN prijst de manier waarop vluchtelingen uit Oekraïne zijn ontvangen als "overweldigend positief". Om er vervolgens wel een stevige kanttekening aan toe te voegen: "Compassie leeft en we hebben een soortgelijke mobilisatie nodig voor alle crises wereldwijd."

Grandi doet zijn uitspraken in een verklaring van de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR, waarin staat dat er nu wereldwijd meer dan 100 miljoen mensen op de vlucht zijn voor conflicten, geweld, mensenrechtenschendingen en vervolging. Grandi spreekt van een grimmig cijfer: "Ontnuchterend en alarmerend tegelijk." Dit jaar sloegen meer dan 6 miljoen Oekraïners op de vlucht naar het buitenland.

Goedemorgen

Welkom bij een nieuw liveblog over de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren is via deze link terug te zien.