Hoekstra belooft steun aan Zelensky • Fins advies voor toetreding tot NAVO

Eerste president onafhankelijk Oekraïne overleden

De eerste president van een onafhankelijk Oekraïne, Leonid Kravtsjoek, is overleden. Dat heeft de burgemeester van Kiev, Klitsjko, bekendgemaakt. Kravtsjoek, die president was tussen 1991 en 1994, was al lange tijd ziek. Hij was 88 jaar.

Oud-parlementsvoorzitter Razoemkov spreekt van "een groot verlies voor heel Oekraïne". Hij noemt de oud-president "een leider die stond voor de grondbeginselen van de moderne Oekraïense staat". Kravtsjoek was op 8 december 1991 samen met de Russische leider Boris Jeltsin en de Belarussische leider Sjoesjkevitsj een van de ondertekenaars van het Akkoord van Bialowieza. Daarmee werd de soevereiniteit van de deelnemende staten erkend, waarmee het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS) ontstond als alternatief voor de Sovjet-Unie.

"We hebben een lange weg bewandeld naar Bialowieza. Het was geen ongeluk: we hebben hier welbewust voor gekozen omdat we geen andere optie hadden", zei Kravtsjoek later over zijn deelname aan het akkoord. Daar voegde hij aan toe dat mensen de koers van de geschiedenis kunnen beïnvloeden en dat geschiedenis soms heel snel en onvoorspelbaar wordt geschreven.

Burgemeester Klitsjko van Kiev zegt dat de nalatenschap van Kravtsjoek juist nu, op het moment dat Oekraïne Russische troepen probeert te verdrijven, belangrijk is. "We zullen de soevereiniteit die we ruim dertig jaar geleden hebben verkregen behouden. We zullen ons niet terugtrekken", aldus Klitsjko.

NAVO-chef Stoltenberg besmet met coronavirus

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg van de NAVO is besmet met het coronavirus, meldt een woordvoerder van het militaire bondgenootschap. Hij heeft milde symptomen en is volledig gevaccineerd. Volgens zijn woordvoerder volgt hij de Belgische coronaregels en werkt hij voorlopig vanuit huis.

Of zijn besmetting gevolgen heeft voor regeringsleiders met wie hij vanwege de oorlog in Oekraïne in een ruimte is geweest, is niet bekendgemaakt.

Defensiecommissie Fins parlement adviseert toetreding tot NAVO

Toetreden tot de NAVO is de beste optie voor Finland om zijn nationale veiligheid te garanderen, zegt de defensiecommissie van het Finse parlement.

Finland is neutraal vanwege de 1300 kilometer lange grens die het deelt met Rusland. Maar de situatie op het gebied van veiligheid is radicaal veranderd als gevolg van de Russische aanval op Oekraïne, zei commissievoorzitter Orpo volgens de publieke omroep YLE.

Het advies van de commissie loopt vooruit op de officiële beslissing van Finland of het zich bij het bondgenootschap aansluit. Vermoedelijk zal de Finse president daar donderdag meer over bekendmaken.

De Britse premier Johnson zal morgen naar Finland en Zweden reizen om over een mogelijke toetreding te praten. Ook Zweden overweegt nog lid te worden van de NAVO. "Het gaat niet alleen om Oekraïne, maar ook om de veiligheid aan de hele grens van Europa", zegt een woordvoerder van Johnson over zijn aankomende bezoek.

Hoekstra na gesprek met Zelensky: 'vol doorgaan met steun'

Minister van Buitenlandse Zaken Hoekstra heeft een gesprek gehad met de Oekraïense president Zelensky. Volgens Hoekstra heeft Zelensky zijn dank uitgesproken voor de steun die Nederland levert.

"Hij is zeer expliciet over wat Nederland allemaal gedaan heeft", zegt Hoekstra. "Hij waardeert de wapenleveringen, de sancties en het team dat bewijzen aan het verzamelen is voor oorlogsmisdaden. Aan de andere kant zegt hij: we zijn nog niet klaar, de oorlog duurt voort. We hebben meer nodig en straks moeten we het land opbouwen, help ons alsjeblieft." Hoekstra heeft Zelensky gezegd dat Nederland het land daarin zal blijven steunen.

Zelensky had het ook met Hoekstra over de kandidaat-status voor een mogelijke toetreding van Oekraïne tot de Europese Unie. De EU komt in juni met een voorstel daarover. Hoekstra zegt dat het kabinet daar open naar gaat kijken. "Maar hier is nu het allerbelangrijkst dat we helpen met wapens, sancties en bij de wederopbouw. Ik vind dat we daar vol mee door moeten gaan. Ze vechten ook voor onze vrijheid, stabiliteit en veiligheid."

De ontmoeting was samen met de Duitse minister van Buitenlandse Zaken:

Hoekstra hijst de vlag op ambassade in Kiev

Minister Hoekstra heropende tijdens zijn bezoek aan Oekraïne de Nederlandse ambassade in Kiev. Hij hees daarbij de Nederlandse vlag:

Inlichtingendienst VS: Poetin bereidt zich voor op langer durend conflict

De Verenigde Staten denken dat de Russische president Poetin voorbereidingen treft voor een nog langer voortdurend conflict in Oekraïne. Bij een Russische overwinning op de Donbas, het gebied in het oosten waar Rusland nu de focus op heeft gelegd, zal de oorlog mogelijk nog niet over zijn.

"We zijn van mening dat president Poetin zich voorbereidt op een langdurig conflict in Oekraïne, waarin hij nog steeds van plan is om doelen buiten de Donbas te bereiken", zei de directeur van de Nationale Veiligheidsdiensten Haines in een bijeenkomst.

EU: Rusland zat achter cyberaanval op satellietnetwerk

De Europese Unie zegt dat Rusland achter een cyberaanval zat op een satellietnetwerk, vlak voordat Rusland eind februari Oekraïne binnenviel. Daardoor zou de communicatie van verschillende overheidsinstanties en bedrijven in Oekraïne zijn verstoord. De aanval trof ook enkele EU-lidstaten. Het is voor het eerst dat de EU zo sterk naar Rusland als schuldige van een cyberaanval wijst.

De operatie is "weer een nieuw voorbeeld van Ruslands voortdurende patroon van onverantwoordelijk gedrag in cyberspace", stelt EU-buitenlandchef Borrell. Dat kan "de veiligheid van Europese burgers in gevaar brengen".

Duitse buitenlandminister: verder zonder energie van 'Russische agressor'

De Duitse minister voor Buitenlandse Zaken Baerbock heeft tijdens haar bezoek aan Kiev gezegd dat Duitsland in de toekomst verder wil zonder energie van de 'Russische agressor'. "Daarom zijn we continu onze afhankelijkheid van Russische energie aan het verminderen", zei ze in een persconferentie samen met haar Oekraïense collega Koeleba. Ze herhaalde nogmaals dat Duitsland zonder twijfel aan de zijde van Oekraïne staat.

Koeleba is vandaag samen met buitenlandminister Hoekstra op bezoek in Oekraïne. Hoekstra heeft ook een ontmoeting met zijn Oekraïense ambtsgenoot Koeleba en president Zelensky.

3381 geregistreerde burgerdoden, 'geloofwaardige informatie over martelen Russen'

Bij de Verenigde Naties zijn sinds het begin van de Russische invasie in Oekraïne tot nu toe 3381 burgerdoden geregistreerd. Nog eens 3680 mensen zijn gewond geraakt. De werkelijke cijfers liggen hoger, omdat het hier alleen om bevestigde aantallen gaat.

De missie van de VN die de mensenrechtensituatie in Oekraïne onderzoekt zegt veel leed te zien tijdens hun bezoeken aan Oekraïense steden. "In het dorp Yahidne in de regio Tsjernihiv ontmoetten we een 70-jarige man die 24 dagen in de kelder van een plaatselijke school doorbracht", geven de leden van de missie als voorbeeld. "Hij vertelde ons met tranen in zijn ogen dat hij een kamer van 76 vierkante meter deelde met 138 mensen - de jongste was net twee maanden oud. De ruimte was zo vol dat hij staand moest slapen en zich vastbond aan een houten rail om niet te vallen."

De VN-missie zegt ook geloofwaardige informatie te hebben ontvangen over marteling van Russische krijgsgevangenen door leden van het Oekraïense leger. De Russen zouden slecht worden behandeld en niet mogen communiceren met advocaten of familie.

Van beide kanten ziet de VN-missie video's verschijnen van gevangenen in onmenselijke omstandigheden die vernederende verklaringen moeten afleggen. De VN brengt in herinnering dat dit in strijd is met internationale wetten en dat dit onmiddellijk moet stoppen.

Meer dan 8 miljoen vluchtelingen binnen Oekraïne

Sinds de start van de Russische invasie zijn meer dan 8 miljoen Oekraïners binnen het land op de vlucht geslagen, schat de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties. De organisatie schat dat vier op de tien ontheemden overweegt om verder te reizen, omdat de humanitaire crisis in Oekraïne steeds groter wordt.

Vluchtelingen zeggen financiële steun nodig te hebben. Het gaat volgens de VN om twee op de drie mensen. Meer dan 70 procent zegt het geld nodig te hebben voor voedsel en/of medische kosten. Ook zijn er steeds meer Oekraïners die melden dat hun woning is beschadigd.

Het aantal mensen dat naar het buitenland is gevlucht sinds het uitbreken van de oorlog is opgelopen naar ruim 5,9 miljoen. Zo'n 1,5 miljoen van deze Oekraïners zijn volgens de VN inmiddels weer teruggekeerd.

Nederlandse ambassade in Kiev heropend

De Nederlandse ambassade in Kiev is officieel heropend door minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken).

De ambassade werd vanaf 22 februari verplaatst naar Lviv vanwege de veiligheidssituatie in de hoofdstad. Omdat het ook in Lviv niet meer veilig was, werd het ambassadepersoneel kort daarna verplaatst naar Polen. Ook ambassadepersoneel van andere landen die waren weggegaan, komt langzaam weer terug naar Kiev.

Hoekstra tijdens bezoek aan Irpin: 'Verschrikkelijk om dit te zien'

Tijdens zijn bezoek aan Oekraïne bezocht minister Hoekstra (Buitenlandse Zaken) de stad Irpin. Deze voorstad van Kiev werd door het Russische leger zwaar bestookt:

'Westerse wapens hebben verschil gemaakt in strijd Oekraïne'

De wapens die het Westen geleverd heeft aan Oekraïne, hebben een groot verschil gemaakt in de strijd tegen Rusland, zegt Oost-Europadeskundige Bob Deen in gesprek met de NOS.

"Een aantal van die wapens werden al in januari en februari geleverd. Die hebben geholpen om de Russische opmars te stuiten." Het ging daarbij vooral om wapens waarmee vanaf de schouder projectielen kunnen worden afgeschoten zoals Javelins.

Deen zegt dat er enorme aantallen wapens aan Oekraïne zijn geleverd. "Vooral van de Amerikanen, maar ook wat de Britten leveren en de Nederlanders." Hij noemt onder meer de pantserhouwitsers die Nederland levert, de zwaarste wapens die de landmacht heeft. "Dat zijn er niet veel, maar die hebben een enorm bereik". Hij denkt dat deze wapens ook kunnen helpen bij een eventueel tegenoffensief van de Oekraïners in een nieuwe fase van de oorlog.

Tegenover de Westerse wapenleveranties aan Oekraïne staat de stokkende aanvoer van wapens voor het Russische leger, zegt Deen. "Onder meer door de westerse sancties kan Rusland zijn voorraden maar moeilijk aanvullen. Terwijl Oekraïne nog steeds nieuwe wapens geleverd krijgt. En dat gaat niet meer om oude Sovjetwapens waar wij mee begonnen, maar geavanceerd NAVO-materieel."

Bekijk het volledige interview met Bob Deen hieronder:

Rusland bevestigt Oekraïense pogingen om Slangeneiland te heroveren

Rusland heeft de afgelopen dagen meerdere aanvallen op Slangeneiland in de Zwarte Zee afgeslagen, zegt het ministerie van Defensie in Moskou. Het Oekraïense eilandje is in Russische handen, maar al dagen komen berichten naar buiten over gevechten rond het eiland.

Volgens een woordvoerder van het ministerie heeft Oekraïne "meerdere wanhopige pogingen gedaan" om het eiland via de lucht en over zee aan te vallen. Volgens de woordvoerder zijn 50 Oekraïense militairen hierbij om het leven gekomen. Het Oekraïense leger bracht al eerder beelden naar buiten van aanvallen op Russische doelen bij het eiland.

Slangeneiland werd voor Oekraïne symbool van het verzet tegen de Russische invasie. Toen het Russische leger Oekraïense grenswachten op het eiland vroeg zich over te geven, antwoordden die met "krijg de klere." Aanvankelijk leek het alsof alle grenswachten waren omgekomen. Later bleek dat een aantal van hen gevangen was genomen. Zij zijn bij een gevangenenruil weer uitgeleverd aan Oekraïne.

Ook Duitse minister van Buitenlandse Zaken in Oekraïne

De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock is samen met haar Nederlandse collega Hoekstra naar Oekraïne gereisd. Ze is daarmee de hoogste Duitse overheidsfunctionaris die het land bezoekt sinds het begin van de oorlog.

Vorige maand wilde de Duitse president Steinmeier het land bezoeken. Hij werd naar eigen zeggen echter geweigerd door de Oekraïense regering. De reden zou zijn dat hij in zijn tijd als minister van Buitenlandse Zaken groot voorstander was van goede betrekkingen met Rusland. Na een gesprek met de Oekraïense president Zelensky lijkt de lucht geklaard en is Steinmeier alsnog welkom.

Baerbock en Hoekstra volgen elk een eigen programma in Oekraïne. De Duitse minister begon haar bezoek in Boetsja, de stad waar na de Russische aftocht veel vermoorde burgers op straat werden aangetroffen.

Hoekstra brengt bezoek aan Kiev voor gesprek met Zelensky

Minister van Buitenlandse Zaken Hoekstra is in Oekraïne voor een bezoek aan de Oekraïense president Zelensky. Hij reisde 's nachts per trein van Polen naar de hoofdstad Kiev.

Hoekstra is de eerste Nederlandse bewindspersoon die het land bezoekt sinds het uitbreken van de oorlog. Naast zijn bezoek aan Zelensky zal hij ook de Nederlandse ambassade in Kiev heropenen. Vanwege de oorlog was die tijdelijk verhuisd naar Polen.

'Meer dan veertig lichamen gevonden onder puin van gebouw in Izjoem'

Onder het puin van een door Russische aanvallen vernietigd gebouw in Izjoem, zo'n 120 kilometer ten zuidoosten van Charkov. zijn 44 dode burgers gevonden, meldt de regionale bestuurder Oleh Synjehoebov.

Het appartementencomplex van vijf verdiepingen werd in maart vernietigd. Volgens Synjehoebov is het "opnieuw een verschrikkelijke oorlogsmisdaad van het Russische leger tegen burgers".

Oekraïens leger: ongeveer 26.000 Russische militairen gedood

Tot nu toe zijn volgens het Oekraïense leger ongeveer 26.000 Russische militairen omgekomen tijdens de oorlog in Oekraïne. Het cijfer is niet te verifiëren. Het Russische leger doet nauwelijks uitspraken over slachtofferaantallen, maar sprak eind maart van ongeveer 1351 gedode Russische soldaten.

Het Oekraïense leger kwam ook met andere cijfers. Zo zouden tijdens de oorlog onder meer 1170 Russische tanks zijn vernietigd en 199 vliegtuigen.

'Nog honderd burgers op terrein Azovstal-fabriek'

Op het terrein van de Azovstal-fabriek in de Oekraïense havenstad Marioepol bevinden zich nog ten minste honderd burgers, meldt het kantoor van de burgemeester en het regiobestuur.

Volgens Petro Andrjoesjtsjenko, assistent van de burgemeester, wordt het terrein onophoudelijk bestookt door Russische aanvallen.

De Oekraïense vicepresident Veretsjoek meldde zaterdag dat alle vrouwen, kinderen en ouderen waren geëvacueerd uit de fabriek van Azovstal na bemiddeling van de Verenigde Naties en het Rode Kruis. Het bleef onduidelijk of er toch nog burgers waren achtergebleven. Van Russische kant werd zaterdag beweerd dat alle burgers het terrein hadden verlaten.

Oekraïense economie krimpt harder dan verwacht

De Oekraïense economie staat vanwege de Russische invasie een krimp van zo'n 30 procent te wachten. Dat verwacht de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling.

In maart, kort na de invasie, voorspelde de bank nog dat de economie circa 20 procent zou krimpen, maar dat cijfer is nu naar beneden bijgesteld.

De bank verwacht dat het bruto binnenlands product van Oekraïne volgend jaar, onder voorwaarde dat de strijd is beëindigd, weer 25 procent zal groeien. Eerder werd uitgegaan van 23 procent. Daarbij wordt aangetekend dat tegen die tijd wel sprake moet zijn van onder meer grote wederopbouwactiviteiten.

De bank liet zich ook kort uit over de Russische economie. Die zal mogelijk dit jaar met 10 procent krimpen.

'Vijftien Russische aanvallen in Donetsk en Loegansk afgeweerd'

Het Oekraïense leger zegt de afgelopen dag vijftien Russische aanvallen in de regio's Donetsk en Loegansk in het oosten van het land te hebben afgeweerd. Het land blijft bestookt worden door raketaanvallen vanaf Russische schepen, aldus het leger.

Russische troepen zouden aanvallen voorbereiden op de steden Lyman en Severodonetsk, bij de frontlinie in Oost-Oekraïne.

Burgemeester: dode en gewonden bij aanvallen op Mykolajiv

Bij Russische aanvallen op de stad Mykolajiv in het zuiden van Oekraïne is de afgelopen 24 uur een persoon om het leven gekomen en zijn drie mensen gewond geraakt. Dat heeft de burgemeester van de stad, Oleksandr Sjenkevytsj, gemeld bij de Oekraïense zender 24 Kanal. Volgens hem zijn de raketaanvallen gericht op woonwijken.

Hij zei ook dat sinds het begin van de oorlog 95 mensen in de stad om het leven zijn gekomen, onder wie een kind. Ook zijn volgens hem tot nu toe 412 mensen in de stad gewond geraakt.

Rusland niet van plan om ambassades in Europa te sluiten

Rusland is niet van plan om de ambassades in Europa te sluiten "als reactie op onvriendelijke maatregelen van het Westen en de uitbreiding van sancties tegen Moskou", aldus een functionaris van Buitenlandse Zaken in Moskou.

"Dat is niet onze traditie", zegt hij tegen het Russische persbureau RIA. "We zijn van mening dat het werk van diplomatieke vertegenwoordigers belangrijk is."

Gisteren werd een Russische ambassadeur met verf besmeurd toen hij in Polen bloemen neer wilde leggen bij een monument ter nagedachtenis aan tijdens de Tweede Wereldoorlog gesneuvelde Sovjetsoldaten. De ambassadeur kon vervolgens het terrein wel veilig verlaten. Rusland heeft er verbolgen op gereageerd.

Japan kondigt nieuwe sancties tegen Rusland aan

Japan heeft nieuwe sancties tegen Rusland aangekondigd vanwege de invasie in Oekraïne. Het Aziatische land gaat de tegoeden van meer Russische individuen bevriezen.

Ook komt er een verbod op de export van geavanceerde producten naar enkele Russische instellingen, waaronder wetenschappelijke onderzoeksinstituten.

'Dode en gewonden door raketaanvallen Odessa'

In de Oekraïense havenstad Odessa is zeker een dode en vijf gewonden gewonden gevallen bij nieuwe raketaanvallen. Dat meldt de lokale militaire leiding. De stad, die in het zuidwesten van Oekraïne ligt, werd meerdere keren opgeschrikt door raketaanvallen en beschietingen.

Het leger van Oekraïne zegt dat er hypersonische raketten zijn ingezet, die ook enkele toeristische plekken raakten. Zeker vijf gebouwen zouden zijn verwoest, waaronder een winkelcentrum en een magazijn, melden lokale media.

Biden: Ongerust omdat Poetin geen uitweg meer ziet

De Amerikaanse president Biden zegt dat hij zich zorgen maakt dat de Russische president Poetin geen uitweg heeft in de oorlog in Oekraïne. Volgens Biden denkt Poetin goed over zijn stappen na. Het verontrust Biden dan ook dat Poetin geen uitweg ziet. "Ik probeer uit te vinden wat we daar aan moeten doen."

Biden sprak op een bijeenkomst voor een politieke fondsenwerving nabij Washington. Volgens hem dacht Poetin dat door de inval in Oekraïne de NAVO en de Europese Unie uit elkaar zouden vallen. In plaats daarvan schaarden de VS en veel Europese landen zich juist achter Oekraïne.

Zelensky: Rusland wacht zelfde lot als voorgaande bezetters

President Zelensky heeft in zijn nachtelijke toespraak gezegd dat de Russen hetzelfde staat te wachten als alle andere voorgaande mogendheden die Oekraïne gedurende de laatste eeuwen probeerden binnen te vallen.

"Op 24 februari begon Rusland een offensief zoals anderen dat eerder deden. Iedere bezetter wacht hetzelfde lot. We hebben verschillende oorlogen meegemaakt, maar ze hadden allemaal hetzelfde einde." Hij zegt dat zijn land bezaaid ligt met kogels en granaten, "maar geen enkele vijand heeft voet aan de grond gekregen."

Eervolle vermelding voor Oekraïense journalisten bij Pulitzerprijzen

De Oekraïense journalisten die verslag doen van de oorlog in hun land krijgen een speciale vermelding bij de uitreiking van de Pulitzerprijzen, de belangrijkste journalistieke prijzen in de Verenigde Staten. "Ondanks de bombardementen, ontvoeringen, bezettingen en zelfs doden zijn deze journalisten vasthoudend doorgegaan met het schetsen van een nauwkeurig beeld van hun verschrikkelijke realiteit. Ze bewijzen eer aan Oekraïne en journalisten over de hele wereld", vindt de jury.

Een speciale vermelding bij de Amerikaanse prijzen voor literatuur, nieuws, kunst en letteren is zeer eervol. In tegenstelling tot de Pulitzerprijzen worden de speciale vermeldingen niet ieder jaar toegekend. Eerdere vermeldingen gingen naar onder anderen de burgerrechtenactivst Ida B. Wells, Maus-illustrator Art Spiegelman, Aretha Franklin en Bob Dylan. Een van de kenmerken van de Pulitzerprijzen is dat ze doorgaans alleen gaan naar Amerikaanse publicaties, theaterstukken en boeken, wat de vermelding voor de Oekraïense journalisten extra opvallend maakt.

Biden tekent wet die wapenleveranties aan Oekraïne versnelt

De Amerikaanse president Biden heeft de Ukraine Democracy Defense Lend-Lease Act of 2022 ondertekend. Die wet neemt enkele juridische hindernissen weg waardoor er sneller wapens aan Oekraïne geleverd kunnen worden.

Er zijn overeenkomsten met de historische Lend-Lease Act uit de Tweede Wereldoorlog. Die stelde de Verenigde Staten in 1941 in staat wapens te leveren aan landen die vochten tegen nazi-Duitsland op een moment dat de VS officieel nog neutraal was. Onder de Lend-Lease Act ontving ook de Sovjet-Unie Amerikaanse wapens.

Inmiddels heeft de VS Oekraïne gesteund met zo'n 4 miljard dollar aan wapentuig. Als het aan Biden ligt, wordt die steun nog sterk uitgebreid. Hij heeft het Amerikaanse Congres gevraagd om een investering van 33 miljard dollar.

Opvallend genoeg is de wet ondertekend op de dag dat Rusland juist de overwinning op nazi-Duitsland vierde. Witte Huis-woordvoerder Jen Psaki verwees daarnaar in een persconferentie: "Het zou vandaag moeten gaan om het vieren van vrede en eenheid in Europa en het verslaan van de nazi's in de Tweede Wereldoorlog. In plaats daarvan verdraait Poetin de geschiedenis en probeert hem te veranderen om zijn onrechtvaardigde en niet-uitgelokte oorlog goed te praten."

Poetin gaf vandaag in zijn toespraak de NAVO de schuld van de oorlog in Oekraïne. Hij zou geen andere keuze hebben gehad dan Oekraïne binnenvallen omdat de NAVO Rusland zou bedreigen.

Welkom

Welkom in het liveblog over de oorlog in Oekraïne van dinsdag 10 mei. Hier houden we je op de hoogte van de ontwikkelingen rond de oorlog. Het Oekraïneblog van gisteren kun je hier teruglezen.