Biden: Poetin is een oorlogsmisdadiger • 'Ontvoerde burgemeester Melitopol bevrijd'

Satellietfoto toont woord 'kinderen' voor geraakt theater Marioepol

Het Amerikaanse ruimtetechnologiebedrijf Maxar Technologies heeft satellietbeelden vrijgegeven van het theater in Marioepol. Dat was eerder vandaag doelwit van een luchtaanval. Op de satellietfoto is te zien dat op de grond voor en achter het theater in het Russisch het woord "kinderen" staat geschreven.

Er is nog steeds niets bekend over het aantal slachtoffers. Volgens de locoburgemeester van de zwaar belegerde stad schuilden er in het theater tussen de 1000 en 1200 mensen. Ook op eerder gemaakte videobeelden is te zien dat er veel mensen binnen zijn. Wanneer die beelden precies gemaakt zijn, is op dit moment niet duidelijk.

Oud-directeur NAVO: 'plausibel scenario' dat Moldavië de volgende is

De NAVO maakte vandaag bij monde van secretaris-generaal Stoltenberg bekend dat het militaire bondgenootschap overweegt "substantieel meer troepen" in te zetten aan de oostelijke grens van het NAVO-grondgebied. "Ik denk dat dat onontkoombaar wordt nu", zegt Timo Koster, tot 2018 directeur Defensiebeleid van de NAVO, in Nieuwsuur. "We zien Rusland steeds dichterbij komen. Wit-Rusland zit al in de zak van Poetin. Oekraïne, als je de militaire experts mag geloven, is een kwestie van tijd."

"Vervolgens is de vraag: wat gebeurt er in Moldavië? Als dat scenario zich voltrekt, hebben we straks tien NAVO-landen die grenzen aan Rusland. Het handelen van Poetin is onvoorspelbaar, we kunnen er niet vanuit gaan dat hij stopt bij de grens van de NAVO. Dus we moeten troepen vooruit schuiven."

Het is niet zo dat 'iedereen in Brussel' ervan uitgaat dat Poetin Moldavië gaat binnenvallen, zegt Koster. "Maar als je ziet wat de ambities zijn van Poetin, als je ziet dat de afvallige pro-Russische provincie Transnistrië de onafhankelijkheid heeft uitgeroepen, dan is dat een plausibel scenario."

Nepvideo waarin Zelensky oproept wapens neer te leggen gaat rond

Op sociale media gaan nepbeelden rond waarin de Oekraïense president Zelensky "zijn" troepen oproept de wapens neer te leggen. Een screenshot van de beelden, waarin Zelensky publiekelijk capituleert, verscheen eerder vandaag ook op de kanalen van het Oekraïense Ukrayina 24. De zender zei later gehackt te zijn. Zelensky heeft op Instagram laten weten dat de beelden nep zijn.

De video lijkt met behulp van deepfaketechnologie te zijn gemaakt. Als dat zo is, is het de eerste keer dat die techniek is ingezet tijdens de oorlog, schrijft de BBC. Experts hebben gewaarschuwd dat dergelijke video's de voorbode kunnen zijn van meer desinformatie over de oorlog.

BBC: Rusland overweegt nieuwe troepen te sturen

Moskou overweegt om nieuwe troepen naar Oekraïne te sturen, omdat de opmars in het land stagneert. Dat meldt de BBC op basis van Amerikaanse inlichtingen. Volgens een Amerikaanse inlichtingenbron zou de Russische opmars min of meer tot stilstand zijn gekomen, met name rond Kiev. Moskou zou daarom overwegen of het nodig is vervangende troepen te sturen.

Ook zei de bron dat Rusland in de oorlog inmiddels 980 rakketten heeft afgevuurd.

'WHO stelt beoordeling Sputnik-vaccin uit om oorlog'

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) stelt de beoordeling van het Russische Sputnik V-vaccin tegen het coronavirus uit vanwege de oorlog. Inspecties die in Rusland zouden worden gedaan in het kader van de voorlopige goedkeuring van het vaccin, zijn uitgesteld. Dat zegt een woordvoerder van de WHO, meldt The New York Times.

Op 7 maart zou in Rusland onderzoek worden gedaan, maar door praktische omstandigheden kon dat niet doorgaan. Zo zijn creditcardbetalingen met kaarten van Mastercard en Visa in het land geblokkeerd en vanuit het Westen vliegen is nauwelijks nog mogelijk.

De WHO zou ter plaatse bekijken of het mogelijk was het Russische vaccin voorwaardelijk op de markt toe te laten. Onduidelijk is wanneer de beoordeling wel kan plaatsvinden.

Ontvoerde burgemeester Fedorov belt met Zelensky

Op sociale media zijn beelden verspreid van een gesprek tussen burgemeester Ivan Fedorov en president Zelensky van eerder vandaag. Te horen is onder meer hoe Fedorov de Oekraïense leider bedankt dat hij hem "niet in de steek heeft gelaten". Ook zegt hij dat hij waarschijnlijk "een of twee dagen" nodig heeft om te herstellen. Fedorov: "Daarna kan ik weer bijdragen aan onze overwinning".

Fedorov is de burgemeester van de Zuid-Oekraïense stad Melitopol. Zijn stad viel als een van de Oekraïense plaatsen in Russische handen na de invasie. Fedorov werd vijf dagen geleden meegenomen door Russische troepen, zeggen de Oekraïners. Rusland heeft nog niet gereageerd op het nieuws rond Fedorov.

Kremlin: uitspraken Biden zijn onacceptabel

Het Kremlin heeft gereageerd op de aantijgingen van de Amerikaanse president Biden van vanavond. Het Kremlin vindt dat er sprake is van "onacceptabele en onvergeeflijke taal". Dat meldt staatspersbureau Tass, op basis van een woordvoerder. Moskou verwijst naar een media-optreden van Biden van eerder vanavond. Hij noemde de Russische leider tegenover de pers een oorlogsmisdadiger vanwege de invasie in Oekraïne.

Biden: Poetin is een oorlogsmisdadiger

De Amerikaanse president Biden heeft zijn ambtgenoot Poetin een oorlogscrimineel genoemd vanwege de invasie van Oekraïne. Die uitspraak deed hij tegenover verslaggevers in het Witte Huis. Een woordvoerder voegde later toe dat Washington nog geen tekenen van de-escalatie aan de Russische kant ziet.

De Amerikaanse Senaat nam afgelopen nacht al een resolutie aan waarin Poetin wordt bestempeld als oorlogsmisdadiger. De Senaat riep het Internationaal Strafhof in Den Haag en landen op zich op het Russische leger te richten, wanneer zij onderzoek doen naar mogelijke oorlogsmisdaden in Oekraïne.

Bekijk hieronder de beelden:

Rusland ontkent bombardementen op theater Marioepol

Het Russische ministerie van Defensie heeft ontkend luchtaanvallen te hebben uitgevoerd op een theater in Marioepol. Dat meldt staatspersbureau RIA.

Volgens Oekraïense autoriteiten hebben de Russen het theater vanuit de lucht bestookt op dat moment dat daar burgers ondergedoken waren.

In een reactie wijst het Russische ministerie naar het Azov-bataljon, de extreemrechtse militie die de stad jaren geleden heroverde op pro-Russische rebellen. Het ministerie spreekt van een "bloedige provocatie" van de kant van de anti-Russische militie.

De Engelstalige krant de Kyiv Post deelde online beelden van het theater. Op de tweede foto is volgens de krant de schade aan het gebouw te zien:

'Ontvoerde burgemeester Melitopol bevrijd'

De opgepakte burgemeester van de Zuid-Oekraïense stad Melitopol is vrij. Dat meldt een woordvoerder van de Oekraïense president Zelensky op Telegram. Ivan Fedorov zou tijdens een speciale operatie van Oekraïense militairen zijn bevrijd.

De president zou al contact hebben gehad met Fedorov, die nu in Zaporizja zou zijn. Meer details zijn niet bekendgemaakt. Lokale media melden dat Fedorov binnenkort zijn werkzaamheden weer oppakt.

Fedorov werd vijf dagen geleden opgepakt en naar de volksrepubliek Loegansk gebracht, waar pro-Russische separatisten de macht hebben. Volgens Oekraïense media zaten Russen achter zijn ontvoering.

Naast Fedorov werden de voorbije dagen ook andere burgemeesters ontvoerd. Zo werd afgelopen zondag Jevjen Matviiv van het stadje Dniprorudne naar een onbekende bestemming afgevoerd.

VS stuurt voor 800 miljoen dollar aan extra wapens, drones naar Oekraïne

De VS breidt de militaire steun aan Oekraïne uit. President Biden kondigde aan dat er onder meer 800 Stinger-luchtdoelraketten, 7000 vuurwapens en ook extra antitankwapens naar het land worden gestuurd. Verder schenken de Amerikanen drones aan de Oekraïners. Het is niet duidelijk of het om aanvalsdrones gaat.

"We geven de Oekraïners de wapens om te vechten en zichzelf te verdedigen in de moeilijke dagen die ze nog voor zich hebben", zei Biden. Het pakket is goed voor zo'n 800 miljoen dollar aan militaire steun.

Biden hield een toespraak nadat eerder vandaag de Oekraïense president Zelensky via een videoverbinding het Amerikaanse Congres had toegesproken. In die speech riep Zelensky de VS en het Westen op meer militaire hulp te bieden aan Oekraïne. Om de situatie in zijn land te omschrijven, herinnerde hij de Congresleden aan de Japanse aanval op Pearl Harbor in 1941 en de aanslagen op 11 september 2001.

NAVO-chef: mogelijk flink meer troepen naar oostgrens, maar geen nofly-zone

De NAVO overweegt om "substantieel meer troepen" in te zetten aan de oostelijke flank van het militaire bondgenootschap, zegt NAVO-secretaris-generaal Stoltenberg. "Op land zouden we met onze nieuwe benadering substantieel meer eenheden in het oosten moeten hebben, met een hogere paraatheid en meer gereedstaand materieel", vindt Stoltenberg.

De Oekraïense president Zelensky dringt al tijden aan op een no-flyzone boven zijn land en ook vandaag herhaalde hij deze hartenkreet in een videotoespraak tot het Amerikaanse Congres. Stoltenberg zei vandaag nogmaals dat de NAVO dat nu niet van plan is. "We zien het menselijk leed in Oekraïne, maar dat kan nog veel erger worden als de NAVO acties onderneemt die leiden tot een volledige oorlog tussen de NAVO en Rusland."

Op zijn persconferentie in Brussel benadrukte de NAVO-chef verder dat de lidstaten ook niet van plan zijn om grondtroepen te sturen naar Oekraïne.

Na 25 jaar toch terug in Nederland, maar ook hier bang voor geluiden

Na een reis van tien dagen met de auto vanuit Oekraïne kwam Bart van den Vossen maandag aan in Nederland. De Nederlander woont al 25 jaar in Oekraïne, maar nu werd het toch te gevaarlijk. De Nederlander sprak vandaag telefonisch met de NOS. Eenmaal hier is de angst voor de oorlog nog niet verdwenen, laat hij weten. Van den Vossen is bang voor geluiden, zoals het lawaai van een vliegtuig dat overvliegt of een tractor die voorbij raast en klinkt als een tank: "Ik had niet geweten dat dat kon".

Eerder zei Van den Vossen nog dat hij hoopte dat hij het land niet zou hoeven verlaten. Via een appgroep hield hij contact met andere Nederlanders in Oekraïne. Toch besloot Van den Vossen naar Nederland te gaan. Zijn drie honden moest hij achterlaten, zegt hij geëmotioneerd. Ze konden eerst mee in de auto, maar moesten plaatsmaken voor kennissen die een stuk meereden. Twee huisdieren werden opgevangen door familieleden in Oekraïne. Nog een hond werd weggebracht, maar overleed een dag later door de stress van de harde knallen.

Tijdens zijn reis naar Nederland zag Van den Vossen dat veel verkeersborden in Oekraïne zijn afgeplakt.

'Luchtaanval op theater in Marioepol waar burgers schuilden'

Russische troepen hebben een luchtaanval uitgevoerd op een theater in de belegerde havenstad Marioepol. De locoburgemeester van de stad heeft dat tegenover de BBC bevestigd. Op het moment van de aanval schuilden in het theater tussen de 1000 en 1200 burgers, schat hij. Onduidelijk is nog hoeveel slachtoffers er zijn gevallen.

Ook zouden Russische militairen een burgerkonvooi hebben aangevallen dat Marioepol probeerde te ontvluchten. Vijf mensen, onder wie een kind, zijn daar daarbij gewond geraakt, aldus de Oekraïense autoriteiten. Het konvooi zou naar de stad Zaporizja onderweg zijn geweest.

Rusland blokkeert internettoegang tot de BBC

Rusland heeft de toegang tot de websites van de Britse BBC geblokkeerd. Dat heeft Maria Zacharova, woordvoerder van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken, laten weten op Telegram. Het gaat zowel om de reguliere site van de Britse zender, als de nieuwssite.

Het blokkeren van de BBC-sites is volgens haar "nog maar het begin van een reeks reacties op de informatie-oorlog die het Westen momenteel voert". Het Russische staatspersbureau Interfax schrijft dat vandaag ongeveer dertig westerse mediakanalen zijn geblokkeerd. Het gaat onder meer om onderzoeksplatform Bellingcat.

De BBC legde eerder de verslaggeving uit Rusland stil na de invoering van een verregaande mediawet. Die bepaalt dat burgers en journalisten een jarenlange celstraf riskeren als zij 'nepnieuws' verspreiden. De woorden "offensief", "invasie" en "oorlog" met betrekking tot de aanval op Oekraïne zijn strikt verboden.

Ouders van Nieuwsuur-cameraman Bohdan schuilen in Marioepol

De Oekraïense havenstad Marioepol ligt al ruim twee weken zwaar onder vuur van Russische troepen. De ouders van Nieuwsuur-cameraman Bohdan, die zelf ook in Oekraïne zit, wonen in Marioepol. Hij probeert telefonisch contact met ze te houden, maar dat gaat niet altijd makkelijk.

Bohdans moeder houdt zich schuil op een plek waar geen ramen zijn. Er is geen elektriciteit of verwarming. Om te bellen of een berichtje te sturen gaat ze naar de bovenste verdieping van het gebouw. "Ongeveer een keer per dag probeert ze contact met me op te nemen", zegt Bohdan. "Het netwerk daar doet het nog, maar de verbinding is heel slecht."

Eten heeft ze nog wel, en wat drinkwater en kaarsen. Om te voorkomen dat de batterij van haar telefoon leegraakt gebruikt ze powerbanks die ze zo nu en dan kan opladen. Er wordt veel aan ruilhandel gedaan, hoort Bohdan.

Er zijn ook mensen die helemaal niet meer uit hun schuilplaats komen. "Die zitten al bijna twee weken in een kelder en komen er niet uit. Want het is te onveilig om ook maar een frisse neus te halen." Bohdans ouders zijn gescheiden. Zijn vader woont ook in Marioepol, maar het lukte Bohdan niet om contact met hem te krijgen. Tot gisteren opeens de telefoon ging. "Hij belde me en zei: ik heb een powerbank gevonden in een geplunderde winkel."

Beluister hier de reportage die radioprogramma Nieuws & Co maakte over het contact tussen Bohdan en zijn ouders:

Koningin Maxima bezoekt de opvang voor Oekraïense vluchtelingen in de RAI

Raad van Europa zet al opgestapt Rusland uit de organisatie

De Raad van Europa heeft Rusland met onmiddellijke ingang uit de organisatie gezet. Het is voor het eerst dat het orgaan, dat in 1949 werd opgericht om democratische waarden en mensenrechten te bewaken, een lidstaat wegstuurt. In het Franse Straatsburg werd de Russische vlag symbolisch gestreken. Rusland was 26 jaar lid.

Onverwacht komt het besluit overigens niet. Afgelopen dinsdag stemde de parlementaire assemblee al voor het advies Rusland weg te sturen. Sinds eind februari was het land geschorst.

Rusland kondigde gisteren overigens al zelf zijn vertrek aan. Het land wilde daarmee voorkomen dat de verdragsorganisatie Moskou als eerste de deur zou wijzen.

Het besluit houdt onder meer in dat Russische burgers niet meer naar het Europees Hof voor de Rechten van de Mens kunnen stappen.

Prima ballerina Bolsjojballet overgestapt naar Nationale Ballet in Amsterdam

De Russische Olga Smirnova, prima ballerina bij het prestigieuze Bolsjojballet in Moskou, gaat aan de slag bij het Nationale Ballet in Amsterdam. De ballerina sprak zich eerder deze maand uit tegen de Russische invasie van Oekraïne en dat maakte het voor haar onhoudbaar om in Moskou te blijven. Ze wilde de overstap naar Amsterdam al langer maken en dat is nu in een stroomversnelling terechtgekomen.

"Olga Smirnova is een exceptionele danseres die ik al jaren volg en bewonder", zegt Ted Brandsen, directeur van het Nationale Ballet. "Het is bijzonder dat zij bij ons in Nederland komt dansen. De achtergrond van de komst van Olga Smirnova naar HNB is natuurlijk triest. Aan de andere kant zijn we als gezelschap bijzonder verheugd dat zo'n inspirerende danser zich bij ons aansluit."

Internationaal Gerechtshof: Rusland moet geweld in Oekraïne direct staken

Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) in Den Haag heeft bepaald dat Rusland het militaire geweld in Oekraïne per direct moet staken. Dat maakte het hoogste gerechtelijke orgaan binnen de Verenigde Naties bekend na een spoedzaak die daar was aangespannen door de Oekraïense president Zelensky. Dertien rechters stemden voor het onmiddellijk beëindigen van het geweld, twee waren tegen. Volgens de rechters moet Rusland er ook op toezien dat andere troepen die onder Russische verantwoordelijkheid actief zijn, de operatie stopzetten.

Zelensky vroeg het ICJ twee weken geleden om in te grijpen. Volgens Oekraïne schendt Rusland het Genocideverdrag van 1948 door Oekraïne onterecht te betichten van het plegen van genocide en die beschuldiging te gebruiken als reden voor de invasie. Moskou heeft schriftelijk laten weten dat het Gerechtshof wat de Russische regering betreft niet ontvankelijk is. De Russische verdediging stelt dat de Oekraïense spoedzaak buiten de reikwijdte valt van het Genocideverdrag en dat Rusland uit zelfverdediging handelt.

Uitspraken van het ICJ zijn bindend, maar het hof heeft geen manieren om landen te dwingen er gevolg aan te geven. Als een land zich niet houdt aan een uitspraak van het ICJ, kunnen de rechters van het hof de zaak wel voorleggen aan de VN-Veiligheidsraad, waar Rusland net als Frankrijk, het VK, de VS en China vetorecht heeft.

Frankrijk: in 2027 stop op import Russisch gas en olie

Frankrijk wil in 2027 geen olie en gas meer uit Rusland importeren. Dat heeft de Franse premier Castex in een televisietoespraak gezegd.

Ook kondigde hij een reeks plannen aan die Franse bedrijven en huishoudens moeten helpen de klappen van de Oekraïne-crisis op te vangen. Die tegenslagen zijn het gevolg van de westerse sancties tegen Rusland. "We moeten ons voorbereiden op een lange crisis", zei de premier.

Zo wordt er voor de agrarische sector de komende vier maanden een bedrag van 400 miljoen euro vrijgespeeld en de visserij wordt gecompenseerd voor de opgelopen brandstofprijzen. Volgens de Franse minister van Financiën is er in totaal zo'n 25 miljard euro nodig voor het noodplan.

Scholen door het hele land zingen speciaal lied voor Oekraïne

Op een groot aantal bassischolen in Nederland wordt vandaag een speciaal lied gezongen voor de oorlog in Oekraïne. Het is een van de acties waarmee de scholen zo veel mogelijk geld proberen in te zamelen.

Correctie: 800 van de 1800 bedden voor Oekraïners bezet in Amsterdam

Bijna alle bedden die beschikbaar zijn gesteld voor Oekraïense vluchtelingen in de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland zijn bezet. In totaal zijn er tweeduizend bedden beschikbaar, waarvan er nu 1800 in gebruik zijn. Zo'n 1400 van het totale aantal opvangplekken zijn in de stad Amsterdam. Dat heeft Renger Visser, directeur Inkomen van de gemeente Amsterdam, volgens persbureau ANP gezegd.

Koningin Máxima en burgemeester Femke Halsema brachten vandaag een bezoek aan het RAI congrescentrum, waarbij ook Visser aanwezig was. In de RAI worden Oekraïense vluchtelingen opgevangen en geregistreerd. Vanuit de RAI krijgen zij een plaats aangeboden waar ze voor langere tijd kunnen blijven.

Correctie 21.00 uur: eerder meldden we op basis van persbureau ANP dat er 1800 bedden in gebruik zouden zijn. Dat blijken er 800 te zijn, schrijft ANP.

Krant: Oekraïne en Rusland werken aan 'neutraliteitsplan'

Rusland en Oekraïne zouden achter de schermen werken aan een zogenoemd neutraliteitsplan, dat bestaat uit vijftien punten. Dat meldt de Financial Times. In het plan zou onder meer een wapenstilstand zijn opgenomen en de belofte dat Rusland zich terugtrekt uit Oekraïne.

Oekraïne moet op zijn beurt afzien van lidmaatschap van de NAVO. Ook mag het land geen buitenlandse strijdkrachten meer toelaten en buitenlandse wapens in bezit hebben.

De krant schrijft zich te baseren op drie bronnen die bij de onderhandelingen betrokken zijn. Maandag zou het plan voor het eerst in detail besproken zijn door delegaties van beide landen. Oekraïense media melden dat een ontmoeting tussen Zelensky en Poetin zou worden voorbereid.

Poetin: Westen zal nooit dominantste speler op wereldtoneel zijn

Het Westen zal er nooit in slagen op het wereldtoneel de dominantste speler te worden. Dat heeft president Poetin in een televisietoespraak gezegd. Volgens hem wil het Westen zich die positie wel toe-eigenen. Maar Rusland laat zich niet zomaar opzijzetten, aldus de president.

"Achter de hypocriete woorden en de acties van het zogenaamde collectieve Westen gaan vijandige geopolitieke doelen schuil. Ze willen geen sterk en soeverein Rusland". Ook haalde hij uit naar de westerse sancties, die volgens hem de Russische economie en de gewone Rus duperen.

Daarnaast zei Poetin bereid te zijn om in de gesprekken met Oekraïne uit te gaan van een neutrale positie van het buurland. Maar, zo voegde hij toe, dat betekent niet dat Rusland van plan is de "militaire operatie" in het land stil te zetten. De invasie gaat volgens de Russische president vooralsnog "volgens plan".

Moskou heeft in het verleden vaker gezegd dat het Oekraïne het liefst als een neutrale bufferstaat ziet. Poetin herhaalde dat hij zijn invloedssfeer naar Oekraïne wil uitbreiden en voegde eraan toe dat hij daarmee wil voorkomen dat Kiev lid wordt van de NAVO. President Zelensky van Oekraïne zei gisteren nog dat zijn land moet erkennen dat NAVO-lidmaatschap er niet in zit.

PvdA-Europarlementariër wil gas van lijst met duurzame investeringen

Door de Russische inval in Oekraïne zou gas van de Europese lijst met duurzame investeringen gehaald moeten worden. Dat schrijft PvdA-Europarlementariër Paul Tang in een brief aan Commissievoorzitter Von der Leyen.

Begin februari, dus voordat de Russen Oekraïne binnenvielen, maakte de Europese Commissie bekend dat gas en kernenergie op een lijst met duurzame investeringen komen. Het besluit kwam toen moeizaam tot stand: sommige politici vonden kernenergie en gas niet thuishoren op een lijst met duurzame energiebronnen.

Voor Tang is de oorlog nu een extra reden om gas van die lijst af te halen. Zijn brief is ondertekend door zo'n honderd andere Europarlementariërs. De vier grootste fracties in het Europees Parlement staan ook achter de boodschap. Volgens Tang laat de oorlog veel mensen beseffen dat we zo snel mogelijk van Russisch gas af moeten. "Gas maakt ons in Europa niet alleen afhankelijk van schimmige oligarchen en kleptocraten, maar weerhoudt ons er ook van om de overgang te maken naar een duurzame, klimaatneutrale toekomst."

Zelensky tegen Amerikaans Congres: stuur meer wapens

De Oekraïense president Zelensky heeft het Amerikaanse Congres gevraagd om meer militaire steun. In een videotoespraak riep hij opnieuw op tot het instellen van een no-flyzone, een verzoek dat westerse landen herhaaldelijk hebben afgewezen. "Rusland heeft van het Oekraïense luchtruim een dodelijk wapen gemaakt voor duizenden mensen", zei Zelensky, verwijzend naar Russische luchtaanvallen. Als een no-flyzone "te veel gevraagd is", stuur dan wapensystemen en gevechtsvliegtuigen naar Oekraïne, zei de president, "om ons volk, onze vrijheid en ons land te beschermen".

Zelensky vroeg het Huis van Afgevaardigden en de Senaat ook om meer sancties, onder meer tegen parlementariërs, en om een importstop uit Rusland. Tegen president Biden zei Zelensky: "U bent de leider van uw land. Ik wens dat u de leider van de wereld bent. Leider van de wereld zijn betekent het voortouw nemen tot vrede."

Later wordt in het Congres een toespraak van Biden verwacht.

Hoe Belarus Rusland helpt en dwarsboomt

Belarussische militairen helpen en beveiligen het Russische leger in Oekraïne op allerlei manieren; betrokkenheid ontkennen kan niet meer, zegt oud-commandant van de Landstrijdkrachten Mart de Kruif. In Podcast De Dag spreken we uitgebreid met hem over de betrokkenheid van Belarus bij de oorlog in Oekraïne.

'Russen doden tien mensen in Tsjernihiv'

In Tsjernihiv, een stad tussen Kiev en de grens met Belarus, zouden Russische militairen vanochtend tien mensen hebben gedood. Volgens Oekraïense media stonden de slachtoffers in de rij voor brood. De Amerikaanse ambassade in Kiev bevestigt die lezing op Twitter, overigens zonder bewijs daarvoor te delen.

Op sociale media circuleren beelden van na de aanval. Uit onderzoek van de NOS blijkt dat die inderdaad in Tsjernihiv zijn gemaakt, dicht bij een supermarkt.

Nu 8000 Oekraïners opgevangen door Nederlandse gemeenten

Het aantal Oekraïense vluchtelingen dat door Nederlandse gemeenten wordt opgevangen, is opgelopen tot 8000, een toename van 800 ten opzichte van gisteren. Volgens het ministerie van Justitie en Veiligheid zijn er inmiddels ruim 22.000 opvangplekken bij gemeenten beschikbaar.

Het doel is dat aantal na het weekend uit te breiden tot 25.000 en in de periode daarna tot zeker het dubbele. Waarschijnlijk verblijven er meer Oekraïners in Nederland dan alleen degenen die door gemeenten worden opgevangen: mensen die bij familie en vrienden verblijven, tellen in deze cijfers niet mee.

Wat rustiger op station Lviv

Het is al een paar dagen wat rustiger op het treinstation van Lviv, ziet verslaggever Mustafa Marghadi. Toch staan er nog duizenden vrouwen en kinderen te wachten op vertrek naar Polen.

"Ook op het aankomstperron is het druk. Een aantal hulpverleners wacht op een groep weeskinderen (0 tot 5) vanuit Kiev", schrijft Marghadi op Twitter. "Die vangen ze op en verdelen ze onder pleeggezinnen. Hoewel Lviv uit z'n voegen barst zijn er altijd weer mensen te vinden die een handje willen helpen."

Onderwijsraad: niet goed voorbereid op komst veel vluchtelingen

Het Nederlandse onderwijs is er niet klaar voor om een groot aantal Oekraïense vluchtelingen goed onderwijs te geven. Daarvoor waarschuwt de Onderwijsraad in een brief aan de onderwijsministers Robbert Dijkgraaf en Dennis Wiersma. Volgens de raad komt het onderwijs "voor een grote uitdaging te staan, in een periode bovendien waarin er al stevige structurele problemen spelen in het onderwijs".

De raad wijst opnieuw op een advies dat in 2017 werd uitgebracht over het lesgeven aan kinderen van vluchtelingen. De conclusie was destijds dat de sector er niet voldoende op voorbereid was om "in korte tijd veel vluchtelingen van goed onderwijs te voorzien". Ondanks een aantal maatregelen "is deze situatie nog niet blijvend veranderd", stelt het adviesorgaan nu vast.

De meest verstorende factor is volgens de raad dat vluchtelingen na aankomst veelvuldig moeten verhuizen. "De Onderwijsraad maakt zich er zorgen over dat dit met de huidige groep vluchtelingen opnieuw gaat gebeuren."

Nog geen nieuwe afspraken voor humanitaire corridors

De Oekraïense regering heeft nog geen nieuwe afspraken met Rusland kunnen maken over humanitaire corridors vanuit belegerde steden. Het is niet duidelijk of vandaag nog mensen zullen worden geëvacueerd uit bijvoorbeeld Marioepol en Izjoem.

Inwoners van die twee steden kunnen onmogelijk veilig naar andere plekken worden gebracht, stelt de Oekraïense vicepremier Irina Veresjtsjoek in een video. Zij laat ook weten dat er wordt gewerkt aan manieren om voedsel en medicijnen te leveren aan door Rusland veroverde steden.

In de afgelopen dagen waren telkens wel afspraken gemaakt over vluchtroutes. Zo lukte het na mislukte pogingen om voor het eerst burgers uit het zwaar getroffen Marioepol te evacueren. Gisteren konden er bijna 30.000 mensen de stad verlaten.

Kremlin ziet demilitarisatie van Oekraïne als mogelijk compromis

Het Kremlin heeft laten weten dat demilitarisatie van Oekraïne een mogelijk compromis is. Gedacht wordt aan een situatie zoals in Zweden of Oostenrijk, landen die geen lid zijn van een militair bondgenootschap. "Deze variant wordt nu besproken, en kan echt als een compromis geschouwd worden", zegt een woordvoerder. Neutrale landen kiezen in geval van een oorlog geen partij voor een van de kanten.

Eerder vanochtend zei de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov iets soortgelijks. Voor Rusland zijn de belangrijkste kwesties de veiligheid in Oost-Oekraïne en de demilitarisering van het land, zegt Lavrov.

Een Oekraïense onderhandelaar zegt in een reactie dat er een stevige deal nodig is met garanties tegen verdere Russische aanvallen. Op de mogelijkheid tot neutraliteit wordt niet ingegaan. Hij zegt bereid te zijn om te onderhandelen over beëindiging van de oorlog, maar niet over het aanvaarden van Russische ultimatums.

Oekraïne kreeg in 2008 de toezegging dat het ooit lid zou worden van de NAVO, maar Rusland heeft altijd gezegd dat dit voor hen geen optie is. Dit is een van de redenen waarom de Russen Oekraïne zijn binnengevallen.

Duits weekblad: bewijs voor gebruik clusterbom in Mykolajiv

Een verslaggever van het Duitse weekblad Die Zeit heeft in de stad Mykolajiv resten gevonden van clustermunitie. Die lagen op het terrein van een weeshuis, dat eerder door het Russische leger was aangevallen. Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch heeft tegenover het blad bevestigd dat het gaat om resten van een clusterbom. Volgens Die Zeit is er daarmee extra bewijs dat Rusland clustermunitie inzet tegen burgerdoelen.

In het bestookte weeshuis in Mykolajiv, een stad in het zuiden van Oekraïne, wonen zo'n 300 kinderen en begeleiders. Ze waren enkele dagen voor de aanval naar het veiligere westen gevlucht.

Een clusterbom bevat niet één, maar honderden kleinere explosieven. Het gebruik ervan is zeer omstreden. Meer dan honderd landen, waaronder Nederland, hebben een verdrag getekend dat de inzet ervan verbiedt. Rusland en Oekraïne hebben dat niet gedaan.

Dronebeeld: Oekraïense man met handen omhoog doodgeschoten

Een burger die zijn handen omhoog had is doodgeschoten door Russische soldaten. Dat meldt de Duitse publieke zender ZDF. De zender onderzocht dronebeeld van het incident dat op 7 maart ten westen van Kiev plaatsvond. ZDF kreeg twee video's in handen. Een video van 2, en een video van 4 minuten lang. Om het beeld te verifiëren heeft ZDF de dronepiloot opgespoord die het incident vastlegde.

Op het beeld dat omroep heeft vrijgegeven is een tank te zien, net voorbij een benzinestation. Op de tank zijn de witte identificatietekens van het Russische leger te zien. In het bos naast de tank staan soldaten.

In de video is te zien dat auto's over de snelweg rijden, richting het centrum van Kiev. Een eerste auto keert vlak voor hij bij de tank komt om en rijdt terug. Een grijze auto draait vervolgens ook om, maar zet de auto stil. De bestuurder stapt met de handen omhoog uit, maar hij wordt vervolgens neergeschoten. Hij valt achter de auto op straat. Vermoedelijk Russische soldaten, mannen met witte banden om de armen, lijken hiervoor verantwoordelijk. Te zien is dat de soldaten het slachtoffer wegslepen naar een greppel. Andere inzittenden van de auto, een vrouw en een kind, worden vrijgelaten. Wat er vervolgens met hen gebeurt wordt uit de video niet duidelijk.

De video bevat schokkende beelden:

Russische luchtaanval verwoest flatgebouw in Kiev

Een flatgebouw in het centrum van Kiev is beschadigd door artilleriebeschietingen, volgens een verklaring en beelden die zijn vrijgegeven door de hulpdiensten van Kiev. Ook zouden er twee slachtoffers gemeld zijn.

Premiers veilig weg uit Oekraïne

De premiers van Polen, Tsjechië en Slovenië, die gisteren op bezoek waren bij de Oekraïense president Zelensky, hebben Oekraïne verlaten. Het trio is per trein veilig teruggekeerd in Polen, schrijft de woordvoerder van de Poolse premier Morawiecki op Twitter.

Morawiecki en zijn collega's Fiala (Tsjechië) en Janša (Slovenië) reisden gisteren naar Kiev voor de ontmoeting met Zelensky. Ze wilden hem persoonlijk hun steun betuigen. Ook vicepremier Kaczynski van Polen was erbij.

Om veiligheidsredenen was niet gemeld hoe en wanneer de regeringsleiders weer zouden vertrekken uit Oekraïne. Van Kiev naar de Poolse grens is het zo'n 500 kilometer.

Lavrov: gesprekken niet makkelijk, maar zie kans voor compromis

De vredesonderhandelingen met Oekraïne zijn niet makkelijk, maar er is hoop op een compromis. Dat zegt de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov tegen de Russische tv-zender RBC. Hij zegt dat een neutrale status van Oekraïne serieus overwogen wordt.

Op sommige punten zijn de onderhandelaars dicht bij overeenstemming, zegt Lavrov, maar welke dat zijn is niet duidelijk. Lavrov is zelf niet direct betrokken bij de gesprekken. Hij baseert zich op informatie die hij van de Russische onderhandelaars krijgt.

Voor Rusland zijn de belangrijkste kwesties de veiligheid in Oost-Oekraïne en de demilitarisering van het land, zegt Lavrov. Hij stelt dat de Verenigde Staten een beslissende rol hebben bij het bepalen van de positie van Oekraïne in dit conflict. Hij ziet bij de Amerikanen geen urgentie om het conflict snel tot een einde te brengen.

Midden-Europese delegatie bezoekt Kiev: 'U staat er niet alleen voor'

De Poolse, Tsjechische en Sloveense premier bezochten president Zelensky in de Oekraïense hoofdstad Kiev, om de "onvoorwaardelijke steun" van Europa uit te spreken. Vannacht hielden ze een gezamenlijke persconferentie.

"Het belangrijkste doel van ons bezoek, van onze missie, is om u te zeggen dat u er niet alleen voor staat", zei Petr Fiala, premier van Tsjechië:

Nederland blijft wapens leveren aan Oekraïne

Defensieminister Ollongren zegt dat Nederland samen met andere landen wapens zal blijven leveren aan Oekraïne. Ze is in Brussel om met haar collega's van andere NAVO-landen te praten over de oorlog in Oekraïne. Om 09.00 uur begint het overleg, er schuiven online ook vertegenwoordigers van Oekraïne en de andere niet-leden Georgië, Finland en Zweden aan.

In de middag gaat het overleg verder. Er wordt gesproken over versterking van de NAVO aan de oostgrenzen. Nu bestaat de verdediging daar vooral uit lichte eenheden. Op de top wordt gesproken over permanente aanwezigheid van grote eenheden in Oost-Europa.

Opvang Oekraïense vluchtelingen thuis valt zwaar

De opvang van Oekraïense vluchtelingen thuis valt mensen in Friesland zwaar. De afgelopen dagen zijn bijna 30 vluchtelingen die bij particulieren sliepen, naar de crisisopvang in Heerenveen gebracht.

"Ik heb het idee dat mensen te makkelijk en te snel Oekraïners in huis nemen", zegt Sjoukje van der Horst van de noodopvang in een sporthal in Heerenveen, waar plaats is voor tweehonderd vluchtelingen, tegen Omrop Fryslân. "Er kwam deze week een groot gezin uit Oekraïne, met jonge kinderen en huisdieren. Dat valt niet mee om die thuis op te vangen. En dat is dus ook niet gelukt."

De 30 mensen die naar Heerenveen zijn gebracht, zitten nu in hotel Appelscha, ze hoefden niet in de sporthal te blijven. "En dat is precies de bedoeling van de crisisopvang. Om ze zo mogelijk naar een plek te brengen waar de vluchtelingen langer kunnen blijven", zegt Van der Horst.

Bijna 30.000 inwoners Marioepol ontvlucht

Gisteren zijn 28.893 inwoners van Marioepol via humanitaire corridors uit de stad gevlucht, laat het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken weten.

Evacuatie werd de afgelopen weken belemmerd door Russische beschietingen. De bevolking heeft geen verwarming, elektriciteit en stromend water meer. Volgens Oekraïne moeten er 200.000 inwoners met spoed geëvacueerd worden, maar het Russische leger staat geen noodhulp toe tot de havenstad, stelde president Zelensky vannacht. De afgelopen weken zouden er 2300 mensen om het leven zijn gekomen in Marioepol.

'Artillerievuur op Kiev neemt toe, Rusland worstelt met verliezen'

In veel Oekraïense steden, van Dnipro in het oosten tot Odessa aan de Zwarte Zee, en in Kiev, is vannacht opnieuw luchtalarm afgegaan. Het artillerievuur van de Russen op Kiev neemt toe, ziet Frans Osinga, bijzonder hoogleraar oorlogsstudies in Leiden en verbonden aan de Nederlandse Defensie Academie.

"Dit is de trend die we de afgelopen dagen zien. De Russen zijn binnen artilleriebereik gekomen van de stad; zo'n 15 tot 20 kilometer afstand van het centrum", zegt Osinga vanochtend in het NOS Radio 1 Journaal. "We zien verder niet al te veel vorderingen op de grond als het gaat over troepenbewegingen, die met omsingeling bezig zijn."

Osinga denkt dat Rusland te kampen heeft met verliezen van materieel en manschappen. Ook raakt op verschillende plekken de munitie op. "Ze proberen versterking aan te voeren naar Oekraïne, maar die heb je daar niet zomaar. Je ziet dat Rusland worstelt met de verliezen."

Later vandaag komen de NAVO-ministers bijeen om over een nieuwe verdedigingsstrategie tegenover Rusland te praten. Osinga ziet dat als belangrijk moment. "Voor deze crisis zeiden analisten dat de huidige verdedigingsstrategie van de NAVO ontoereikend is." Die is gericht op het achteraf afstraffen van een aanval. "Maar je wil juist een strategie die communiceert dat je verdediging te sterk is om een aanval te overwegen", zegt Osinga.

"Nu kan dat niet. We hebben daar te weinig troepen. Het zijn lichte eenheden en we hebben bovendien geen overwicht in de lucht. De troepen zijn daar kwetsbaar", zegt Osinga. "Dit betekent dat we permanent grote eenheden in Oost-Europa moeten stationeren."

Amerikaanse minister Blinken bedroefd over dood cameraman Fox News

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken heeft bedroefd gereageerd op het bericht van de dood van cameraman Pierre Zakrzewski, die werkte voor Fox News. Gisteren werd bekend dat hij om het leven is gekomen bij een aanval in de buurt van de Oekraïense hoofdstad Kiev.

'Russische oorlogsschepen vuren raketten af bij Odessa'

Rond middernacht hebben Russische oorlogsschepen met raketten en artillerievuur een kustgebied in de omgeving van Odessa beschoten, meldt een Oekraïense functionaris. "Ze hebben een enorme hoeveelheid munitie afgevuurd vanaf grote afstand", zegt de adviseur van het ministerie van Binnenlandse Zaken op Twitter.

De inslagen waren in de buurt van het dorp Tuzly, op zo'n 60 kilometer afstand van de havenstad Odessa. Er is volgens de adviseur geen landingspoging ondernomen. Analisten verwachten dat het Russische leger vroeg of laat een aanval op deze stad lanceert, in een poging de hele kustlijn te bezetten.

Het leger heeft de stad voorbereid op een mogelijke landing van Russische troepen:

Ook in de hoofdstad Kiev waren er explosies te horen, meldt CNN. Het gaat mogelijk om luchtaanvallen op buitenwijken van de stad, zoals de afgelopen dagen geregeld is gebeurd. Over eventuele slachtoffers is niets bekend.

'Weer generaal gedood, Russen kampen met munitietekort'

Volgens Oekraïne hebben hun troepen voor de vierde keer in de oorlog een Russische generaal gedood. Hij zou zijn gesneuveld bij de slag om Marioepol. Rusland heeft nog niet gereageerd.

Ook in de laatste update van de Oekraïense strijdkrachten op Facebook wordt er gesproken van een vastgelopen invasie. De Russische militairen zouden kampen met een tekort aan munitie. 40 procent van alle door Rusland ingezette eenheden is uitgeschakeld of zit zonder munitie, stelt het ministerie van Defensie.

CNN meldt dat Oekraïne minstens drie Russische helikopters heeft opgeblazen op een vliegveld van Cherson. Dat zou te zien zijn op satellietbeelden. Het wordt omschreven als de meest succesvolle luchtaanval op Russische helikopters sinds het begin van het conflict.

Russen nu realistischer aan onderhandelingstafel, zegt Zelensky

De eisen die Rusland stelt aan de onderhandelingstafel zijn nu realistischer, zegt de Oekraïense president Zelensky in een nieuwe videotoespraak. Hij benadrukt wel dat er nog meer tijd nodig is voor nieuwe gesprekken, die in de loop van de dag zullen plaatsvinden per videoverbinding.

Enkele uren geleden was ook een van de Oekraïense onderhandelaars voorzichtig optimistisch over de gesprekken met de Russische delegatie, ondanks wat hij noemde fundamentele meningsverschillen.

Zelensky zei verder dat de Russische troepen zijn vastgelopen, maar nog altijd diverse steden beschieten. De afgelopen dagen zijn volgens hem bijna 29.000 burgers geëvacueerd via negen humanitaire corridors. Het Russische leger staat geen noodhulp toe tot havenstad Marioepol, stelt de president.

Zelensky spreekt vanmiddag Congres toe, 'Biden geeft extra militaire steun'

President Zelenksy van Oekraïne houdt vanmiddag een videotoespraak voor het Congres in Washington. Amerikaanse media melden dat president Biden tussen de 800 miljoen en 1 miljard dollar extra militaire hulp gaat toezeggen.

Vermoedelijk krijgt Oekraïne meer anti-tankwapens en luchtafweersystemen. Ook wordt er gesproken over draagbare raketwerpers om vliegtuigen neer te halen, zoals Stingers, en bewapende drones. Deze berichten zijn gebaseerd op informatie van anonieme regeringsbronnen.

Onlangs heeft het Congres al een steunpakket van 13,6 miljard dollar voor Oekraïne en de omliggende regio goedgekeurd. Dat omvatte onder meer militaire en humanitaire hulp. Naar verwachting zal Zelensky om 14.00 uur Nederlandse tijd de Amerikaanse parlementariërs in het Capitool toespreken.

Poolse vicepremier op bezoek in Kiev roept op tot 'vredesmissie' in Oekraïne

Vicepremier Kaczynski van Polen roept op het instellen van een internationale vredemissie in Oekraïne. Hij zei dat tijdens een bezoek aan de belegerde hoofdstad Kiev samen met de premiers van Tsjechië, Slovenië en Polen.

"Ik denk dat het nodig is een vredemissie, via de NAVO of mogelijk een brede internationale structuur, te sturen", zei Kaczynski op een persconferentie samen met Oekraïense president Zelensky. "Het moet een missie zijn die zichzelf kan verdedigen en die opereert op Oekraïens grondgebied", citeert persbureau Reuters de woorden van de Poolse vicepremier.

Het is een opvallende suggestie van Kaczynski, want de NAVO wil niet direct betrokken raken bij de oorlog om een verdere escalatie te voorkomen.

In deze video zie je hoe de delegatie van EU-leiders in Kiev de bevolking van Oekraïne een hart onder de riem probeert te steken:

De Oekraïense premier is de Europese delegatie erg dankbaar voor hun bezoek aan het door oorlog geteisterde land:

'Straks weer onderhandelingen, zeker ruimte voor compromissen'

In de loop van de dag gaan Oekraïne en Rusland weer in gesprek over een mogelijk einde aan de oorlog. "Er is zeker ruimte voor compromissen", zegt een van de Oekraïense onderhandelaars op Twitter.

Volgens Michajlo Podoljak zijn de onderhandelingen "een moeilijk en stroperig proces". Er zijn fundamentele tegenstellingen, maar desondanks spreekt Podoljak van mogelijke openingen. In de tussentijd tot de volgende onderhandelingen wordt er in werkgroepen verder gewerkt.

In eerdere berichten zei de Oekraïense delegatie dat er gepraat wordt over een staakt-het-vuren en de terugtrekking van de Russische troepen uit Oekraïne. Van Russische zijde zijn geen mededelingen gedaan over de onderhandelingen.

VN: ruim 3 miljoen Oekraïnse vluchtelingen, ruim 691 burgerdoden

Het aantal Oekraïense vluchtelingen is de grens van de 3 miljoen gepasseerd. Volgens de VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR zijn nu 3.000.381 Oekraïners hun land ontvlucht.

Inmiddels zijn er 691 bevestigde burgerdoden, meldt de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties. Ook zijn er minstens 1143 burgers gewond geraakt in de oorlog. Het werkelijke aantal ligt volgens de VN-organisatie waarschijnlijk veel hoger.

De vrouw die op tv protesteerde: 'Het was mijn besluit'

De tot een boete veroordeelde Russische televisiemedewerker Marina Ovsjannikova sprak bij het verlaten van de rechtbank met de pers. Gisteren liet ze live in de uitzending van het journaal op een Russische staatzender een papier zien met anti-oorlogsleuzen. Volgens Ovsjannikova was de actie helemaal haar eigen idee omdat ze tegen de Russische invasie is:

Welkom

In dit blog lees en bekijk je alle ontwikkelingen van woensdag 16 maart van de oorlog in Oekraïne. Het blog van gisteren is hier terug te lezen.