Meer overleg EU en AstraZeneca over trage levering • Denemarken compenseert nertsenfokkers
- Welkom in het coronablog, je vindt hier het belangrijkste coronanieuws van vandaag. Volg het laatste nieuws over de rellen van afgelopen weekend en de nasleep ervan in dit liveblog.
- Bijwerkingencentrum Lareb meldt spierpijn en hoofdpijn als meest voorkomende bijwerkingen van het Pfizer/BioNTech-vaccin.
- Moderna zegt dat het eigen vaccin beschermt tegen de varianten.
- De GGD heeft meer dan 100.000 mensen ingeënt.
- Het RIVM meldt 4129 nieuwe besmettingen en dat is lager dan het gemiddelde van afgelopen week.
Einde
We beëindigen dit liveblog. Vanaf de vroege ochtend praten we je in een nieuw liveblog weer bij over het coronanieuws. Voor nu: goede nacht!
'Merkel en Biden willen nauwer samenwerken'
De Duitse bondskanselier Merkel en de Amerikaanse president Biden zijn in een telefoongesprek overeengekomen dat de coronapandemie alleen kan worden bezworen door een nauwere internationale samenwerking. Dat meldt een woordvoerder van de Duitse regering.
Deense overheid compenseert nertsenfokkers
De Deense overheid trekt 2,5 miljard euro uit om nertsenfokkers te compenseren. In november moesten alle nertsenfarms in het land per direct sluiten na corona-uitbraken.
De sluiting van de nertsenfokkerijen was een zware klap voor Denemarken, de grootste nertsenproducent ter wereld.
Rusland belooft Mexico 24 miljoen vaccins
De komende twee maanden zal Rusland 24 miljoen doses van het Spoetnik V-vaccin leveren aan Mexico. Dat heeft president Poetin beloofd in een telefoontje aan zijn Mexicaanse collega López Obrador. Het vaccin is nog niet goedgekeurd voor gebruik in Mexico.
López Obrador maakte gisteren bekend dat hij positief is getest op het coronavirus. Naar eigen zeggen heeft hij alleen milde klachten.
VS verlengt reisbeperkingen voor Europeanen
De Amerikaanse president Biden verlengt de reisbeperkingen voor Europeanen. Ook het vliegverkeer uit Zuid-Afrika wordt beperkt, vanwege zorgen over de coronamutatie die naar dat land wordt genoemd.
De Amerikaanse immunoloog en corona-adviseur Anthony Fauci noemt de Zuid-Afrikaanse variant van het virus "duidelijk anders en onheilspellender dan die in het Verenigd Koninkrijk". Hij vindt de reisbeperkingen dan ook verstandig.
Voormalig president Trump had eerder juist aangekondigd om het inreisverbod op te heffen vanaf 26 januari, oftewel morgen. Reizigers zouden dan alleen een negatieve coronatest moeten kunnen overleggen.
VN-chef: 'Bedrijven moeten weg wijzen naar eerlijk en duurzaam herstel van coronacrisis'
VN-chef Antonio Guterres heeft op een digitale bijeenkomst van het World Economic Forum bedrijven opgeroepen om de weg te wijzen naar een eerlijk en duurzaam herstel van de coronacrisis, en om tegelijkertijd de klimaatcrisis aan te pakken. "We hebben een moment van waarheid bereikt", zei hij. "In 2021 moeten we deze kwetsbaarheden aanpakken en de wereld op het goede spoor zetten."
Guterres benadrukte dat hij erop rekent dat bedrijven hier zelf een belangrijke rol in spelen. Daarnaast vindt hij dat ze druk moeten uitoefenen op regeringen om het juiste te doen. De snelste manier om de wereldeconomie weer op gang te helpen is volgens de VN-chef een rechtvaardige distributie van coronavaccins: "Als ontwikkelde landen denken dat ze veilig zijn door hun eigen mensen te vaccineren terwijl ze ontwikkelingslanden verwaarlozen, dan hebben ze het bij het verkeerde eind."
Nederlander vindt bezoeksbeperking groter probleem dan avondklok
Nederlanders hikken meer aan tegen de beperking van de visite tot één gast dan tegen de avondklok. Dat blijkt uit het onderzoek naar het draagvlak van het coronabeleid dat I&O Research geregeld doet in opdracht van de NOS.
Zeven op de tien vinden het goed dat het kabinet de avondklok heeft ingevoerd. 18 procent vindt dat niet en 7 procent is neutraal.
Dat de visite per huishouden is ingeperkt vindt 47 procent van de ondervraagden acceptabel. Deze maatregel brengt ook meer mensen in problemen dan de avondklok, namelijk 39 procent tegen 11 procent.
EU kritisch op trage levering AstraZeneca, wil inzicht in productiecijfers
Volgens Eurocommissaris Kyriakides van Gezondheid heeft AstraZeneca vandaag onvoldoende opheldering gegeven over de tragere levering van vaccins. Daarom zal er later vandaag opnieuw overlegd worden met het bedrijf.
Volgens Brussel-correspondent Thomas Spekschoor wil Kyriakides precies van AstraZeneca weten hoeveel doses vaccin er op dit moment zijn geproduceerd en hoeveel er ook daadwerkelijk geleverd zijn en aan wie.
Spierpijn en hoofdpijn meest voorkomende bijwerkingen Pfizer/BioNTech-vaccin
Pijn, warmte en roodheid op de prikplek en spierpijn, hoofdpijn en een algeheel 'je niet lekker voelen'. Over deze bijwerkingen van het Pfizer/BioNTech-vaccin heeft bijwerkingencentrum Lareb tot nu toe de meeste meldingen ontvangen. In zes gevallen is er sprake van klachten die kunnen passen bij een heftige allergische reactie. De meldingen komen voort uit grofweg de eerste 100.000 toegediende vaccins van Pfizer/BioNTech in Nederland.
Bij het merendeel van de mensen verliepen de klachten mild en verdwenen ze binnen een paar dagen. Dezelfde klachten worden bij andere vaccins gemeld en zijn een logisch gevolg van inenting.
Twee GGD-medewerkers opgepakt voor handel in gegevens coronatests
De politie heeft twee GGD-medewerkers gearresteerd. Ze worden verdacht van het te koop aanbieden van persoonsgegevens uit de systemen van de coronatests.
Een journalist van RTL Nieuws had gezien dat de gegevens op Telegram aangeboden werden en waarschuwde de politie en het OM hier vrijdag over. Een dag later werden de twee GGD-medewerkers opgepakt in Amsterdam. De mannen van 21 en 23 komen uit Heiloo en Alblasserdam en werken allebei in een callcenter van de GGD.
De politie weet nog niet of persoonsgegevens van geteste mensen in verkeerde handen zijn gevallen.
Kuipers: ziekenhuisbezetting blijft steken op hoog niveau
De bezetting van de ziekenhuizen met coronapatiënten is afgelopen week niet of nauwelijks gedaald. Tijdens zijn wekelijkse persmoment zei voorzitter Ernst Kuipers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg dat de bezetting "blijft steken op een hoog niveau". Een goede verklaring heeft hij niet. Kuipers verwacht dat het aantal patiënten in het ziekenhuis de komende weken alsnog daalt, al is hij ook beducht voor de effecten van de Britse variant van het virus.
Kuipers zegt met afgrijzen kennis genomen te hebben van de situatie rond het ziekenhuis in Enschede, waar relschoppers gisteravond onder meer probeerden de ruiten in te gooien. Bij andere ziekenhuizen heeft dit soort incidenten zich niet voorgedaan, al neemt volgens Kuipers de agressie van bezoekers aan de ziekenhuizen al een tijdje wel toe.
Afgelopen week was er in zijn eigen ziekenhuis, het Erasmus MC, een incident waarbij iemand die besmet was toch op bezoek kwam, loog over zijn infectie, en vervolgens medewerkers besmette. "Dat zie ik ook als een vorm van agressie", aldus Kuipers.
OMT: meer contacten waarschuwen na positieve test
Het Outbreak Management Team (OMT) vindt dat na een positieve coronatest meer contacten in beeld moeten komen bij het bron- en contactonderzoek. Nu worden alleen huisgenoten en mensen die langer dan een kwartier achter elkaar vlakbij zijn geweest gewaarschuwd.
Vanwege het hoge R-getal en de opkomst van besmettelijkere varianten vindt het OMT dat dit moet worden uitgebreid naar mensen die binnen 24 uur in totaal langer dan een kwartier in de buurt waren, ook als dat niet achter elkaar was. Ook willen de experts dat de contacten niet alleen in quarantaine gaan, maar zich ook zo snel mogelijk laten testen.
Volgens het OMT is nog steeds niet duidelijk welke rol jonge kinderen spelen bij de verspreiding van nieuwe virusvarianten. In de loop van volgende week worden de resultaten verwacht van het onderzoek naar de uitbraak op een school in Bergschenhoek, staat in het OMT-advies, dat in handen is van de NOS.
VN: corona kost vier keer zoveel banen als bankencrisis van 2009
Vorig jaar zijn door de coronacrisis vier keer zoveel banen verloren gegaan als tijdens het zwaarste deel van de bankencrisis van ruim tien jaar geleden. Dat meldt de VN-arbeidsorganisatie ILO.
Van alle wereldwijd gewerkte uren verdween vorig jaar 8,8 procent. Dat staat gelijk aan 255 miljoen voltijdsbanen.
"Dit is de ernstigste crisis op de arbeidsmarkt sinds de Grote Depressie van de jaren 30. De impact is veel groter dan die van de crisis van 2009", zegt ILO-baas Guy Ryder.
Bordspelbedrijf 999 Games: 2020 was topjaar
De coronamaatregelen hebben geleid tot een topjaar voor het Almeerse bedrijf 999 Games. De uitgever en distributeur van bord- en kaartspellen groeide explosief. Waar het bedrijf de afgelopen jaren met ongeveer 10 procent groeide, was dat vorig jaar 50 procent. Het bedrijf moest tien man extra personeel aantrekken om de vraag aan te kunnen.
4129 besmettingen, minder dan gemiddeld, meldt RIVM
Bij het RIVM zijn tot 10.00 uur 4129 nieuwe bevestigde coronabesmettingen gemeld. Dat zijn er 775 minder dan gisteren.
Dat is lager dan dan het gemiddelde van afgelopen week, toen er per dag gemiddeld 5138 mensen positief getest werden. Gemiddeld genomen daalt het aantal positieve tests al langer.
Er liggen nu 2384 mensen met corona in het ziekenhuis (gisteren: 2347), van wie 664 op de IC (gisteren: 680), meldt het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding.
Bij het RIVM werden 40 overleden covid-patiënten gemeld. Gisteren waren dat er nog 30. De afgelopen zeven dagen registreerde het RIVM gemiddeld 76 doden per dag, tegen 93 doden per dag een week eerder.
De Jonge: vertraging door leveringsproblemen bij AstraZeneca
De leveringsproblemen bij AstraZeneca leiden tot vertraging in het vaccineren van Nederlanders. Maar het is niet duidelijk hoe groot die vertraging is, zegt minister De Jonge van Volksgezondheid. "Dat is niet goed te zeggen, want op dit moment lopen de gesprekken met AstraZeneca nog."
Vrijdag werd bekend dat AstraZeneca in het eerste kwartaal veel minder vaccins levert dan eerder was afgesproken. Voor Nederland zouden hierdoor met die vaccins geen 2,3 miljoen, maar 920.000 mensen ingeënt kunnen worden.
De EU vraagt vandaag opheldering aan AstraZeneca. "We moeten tot het maximale gaan om ze de afspraken te laten naleven", zegt De Jonge daarover.
Moderna: ons vaccin beschermt tegen varianten
Moderna zegt dat door zijn vaccin antilichamen worden aangemaakt die ook werken tegen de Britse en de Zuid-Afrikaanse variant van het coronavirus. Daarom gaat het farmaceutische bedrijf ervan uit dat het vaccin bescherming biedt tegen alle tot nu toe bekende varianten.
Wel maakte Moderna bekend dat er tests lopen met een versterking van het huidige vaccin, die mogelijk betere bescherming biedt tegen de Zuid-Afrikaanse variant. Uit het onderzoek moet naar voren komen of er meer antilichamen worden aangemaakt die gevaccineerde mensen beschermen tegen deze of andere varianten.
Voltallige kabinet Mexico in quarantaine
De hele Mexicaanse regering zit voorlopig in thuisquarantaine. Vanochtend werd bekend dat president López Obrador is besmet met het coronavirus.
"Net als alle andere kabinetsleden wacht ik op de uitslag van een PCR-test. Als die negatief is dan moeten we woensdag nog een test doen. Totdat die uitslagen er zijn, werk ik vanuit huis", schrijft de minister van Buitenlandse Zaken Ebrard op Twitter.
Volgens minister Sanchez van Binnenlandse Zaken voelt López Obrador zich goed en blijft de president vanuit huis aan het werk.
Meer dan 2000 nieuwe boetes voor overtreden avondklok
Het aantal boetes dat is uitgedeeld voor het schenden van de avondklok is opgelopen naar 5765, meldt de politie. Sinds zaterdagavond riskeert iedereen die tussen 21.00 en 04.30 uur zonder geldige reden op straat is een bekeuring van 95 euro.
Na de eerste avond en nacht met de avondklok meldde de politie meer dan 3600 bekeuringen.
In totaal zijn afgelopen week ruim 7000 boetes uitgedeeld voor het niet naleven van de coronaregels.
GGD heeft meer dan 100.000 mensen gevaccineerd
In Nederland zijn meer dan honderdduizend mensen gevaccineerd. Uit cijfers van de GGD's blijkt dat het aantal gevaccineerden sinds gisteravond op 106.886 staat. De afgelopen dagen zetten de GGD's bijna 10.000 vaccins per dag.
In deze cijfers zitten niet de vaccinaties die zijn verricht door ziekenhuizen en huisartsen. Het totaal aantal geplaatste vaccins meldt het RIVM wekelijks op dinsdag. Vorige week stond de teller op 77.000.
Per 100 inwoners zijn in Nederland 0,8 mensen gevaccineerd en dat is minder dan in veel andere rijke landen, blijkt uit cijfers van Our World in Data. In Israël zijn 40 van de 100 inwoners ingeënt. In de Verenigde Arabische Emiraten is dat 25 en in het Verenigd Koninkrijk 10.
Duitse minister verwacht vrijdag Europese goedkeuring AstraZeneca-vaccin
Het Europees Geneesmiddelenbureau EMA geeft naar verwachting op vrijdag goedkeuring aan het vaccin dat is ontwikkeld door farmaceutisch bedrijf AstraZeneca en de universiteit van Oxford. Dat zegt een woordvoerder van de Duitse minister van Volksgezondheid Jens Spahn.
Het AstraZeneca-vaccin zou het derde goedgekeurde vaccin binnen de EU zijn, na de middelen van Pfizer en Moderna.
Vrijdag werd bekend dat de EU veel minder vaccins van AstraZeneca krijgt geleverd. Van de geplande 80 miljoen doses voor het eerste kwartaal blijven er 31 miljoen over. Voor Nederland betekent dat dat niet 2,3 miljoen, maar 920.000 mensen ermee ingeënt kunnen worden.
De Europese Commissie en de EU-landen zitten vanmiddag om de tafel met AstraZeneca om de tragere levering te bespreken. De commissie is er niet over te spreken en is van mening dat de farmaceut voldoende tijd heeft gehad om de productie op peil te krijgen.
Archief verzamelt beelden en voorwerpen uit coronatijd
Het Flevolands Archief spaart sinds het begin van de coronapandemie foto's, video's en voorwerpen voor een uitgebreide coronacollectie. Inmiddels zijn zo'n honderd bestanden en spullen toegestuurd. Archivaris Joep Koorndijk hoopt dat mensen over honderd jaar nog kunnen zien hoe de coronaperiode in Flevoland was, meldt Omroep Flevoland.
Het grootste deel van de collectie bestaat nu uit foto's. Er zit onder meer een afbeelding tussen waarop knuffelbeertjes te zien zijn. In maart werden op veel plekken in het land knuffeldieren bij ramen gezet zodat jonge kinderen op 'berenjacht' konden gaan. Ook zit er een foto tussen van een groot met stoepkrijt getekend hart voor medewerkers uit de zorg.
Britse premier Johnson wil strengere grenscontroles tegen andere varianten
Boris Johnson onderzoekt of hij de grenscontroles naar het Verenigd Koninkrijk kan aanscherpen vanwege het risico op nieuwe varianten van het coronavirus. "We moeten beseffen dat de kans bestaat dat er een variant komt die het vaccin verslaat", zei de Britse premier bij een bezoek aan een vaccinatiecentrum.
De afgelopen maanden verspreidde een besmettelijker variant zich snel door het VK en dat leidde tot een enorme piek in het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames. De verwachting is dat deze Britse variant ook in Nederland dominant wordt.
Nu waarschuwt Johnson dus voor varianten van buiten het VK waar de coronavaccins eventueel minder goed tegen werken. "We willen alles doen om ons volk en ons land te beschermen tegen besmettingen uit het buitenland." Een van de opties is om reizigers uit het buitenland in quarantaine te plaatsen in hotels.
Bondscoach Japanse springruiters zeker over doorgaan Spelen
In Japan gaan steeds meer stemmen op om de Olympische Spelen van Tokio ook komende zomer te schrappen. Toch is de bondscoach van de Japanse springruiters, de Nederlander Wim Schröder, ervan overtuigd dat het grootste sportevenement doorgaat.
"Het klopt dat een groot gedeelte van de bevolking niet zo happy is misschien en dat kan ik wel begrijpen. Maar de ministers zeggen gewoon dat de Spelen door zullen gaan."
Ook Schröders pupil Ryoji Takada vertrouwt daarop: "Ze blijven zeggen dat de Spelen er gaan komen."
Drentse apothekers: veel minder antibiotica gebruikt
Mensen in Drenthe hebben afgelopen jaar veel minder antibiotica gebruikt dan in voorgaande jaren, merken vijftig apothekers in de provincie. "Het gaat denk ik om bijna een halvering", zegt Sybolt Brouwer, voorzitter van de Drentse Apothekers Coöperatie tegen RTV Drenthe.
Volgens Brouwer komt dat waarschijnlijk door de anderhalvemetersamenleving en doordat mensen vaker hun handen wassen.
Ook zien apothekers een daling in het gebruik van huidmedicatie en pijnstilling. Van pijnstillers is moeilijk vast te stellen of mensen ze ook echt minder vaak kopen. Die middelen zijn namelijk ook bij supermarkten en drogisten verkrijgbaar.
KPN: 'thuiswerkrecord' verbroken in deze lockdown
In de eerste weken van 2021 ziet KPN veel meer dataverkeer naar populaire thuiswerkdiensten als Teams en Zoom dan in december. Dinsdag 12 januari was volgens het telecombedrijf de drukste thuiswerkdag ooit.
Volgens KPN is er een duidelijk verband met de lockdown en vooral het sluiten van scholen kort voor de kerstvakantie.
Ook in de vrije tijd gedragen we ons anders, constateert het bedrijf. Op zondag 27 december was de drukste dag ooit op het netwerk en dat kwam vooral door het tv- en streamingverkeer. Alleen op 21 maart 2020, kort na het begin van de eerste lockdown, werd er nog iets meer gestreamd.
Oproep aan bewoners Rotterdam-Charlois om zich te laten testen
Inwoners van Rotterdam-Charlois hebben de afgelopen dagen een oproep gekregen om zich te laten testen, of ze nou klachten hebben of niet. Behalve op de XL-locatie bij Ahoy kunnen ze op tien andere plaatsen in de wijk terecht. Daar zijn ook testbussen bij, schrijft Rijnmond. Alleen voor de testlocatie Ahoy moet een afspraak worden gemaakt.
In de wijk is geen sprake van een grote uitbraak, zoals in Lansingerland wel het geval was. Doel van het grootschalig onderzoek is uiteraard om meer inzicht te krijgen in de weg van het coronavirus. In Charlois zijn in het rioolwater veel sporen van het virus aangetroffen. Ook moet blijken wat de testbereidheid van de bewoners is. In Charlois wonen 67.000 mensen.
Oxfam: corona vergroot kloof tussen rijk en arm in de wereld
De coronacrisis heeft de kloof tussen rijk en arm in de wereld vergroot, zegt ontwikkelingsorganisatie Oxfam Novib. De rijkste duizend mensen ter wereld zitten weer op het niveau van voor de coronacrisis, het armste kwart van de wereldbevolking zal waarschijnlijk tien jaar nodig hebben om te herstellen van de coronacrisis.
Vrouwen worden extra hard getroffen. Zij werken vaker als uitzendkracht. "Als de economie dreigt in te storten, liggen zij in 70 procent van de gevallen er eerder uit dan mannen", zegt directeur Michiel Servaes.
Ook de manier waarop vaccins nu worden verstrekt, leidt volgens Oxfam tot meer ongelijkheid. "Rijke landen kopen soms zoveel vaccins op dat ze hun eigen bevolking wel 4 tot 5 keer kunnen inenten. Daardoor vissen arme landen achter het net", zegt Servaes.
Nieuw-Zeelandse vrouw besmet met Zuid-Afrikaanse variant
Het eerste coronageval in maanden in Nieuw-Zeeland blijkt te gaan om een besmetting met de Zuid-Afrikaanse variant van het virus. Naasten van de 56-jarige vrouw, die eind vorig jaar terugkeerde na een reis naar Nederland en Spanje, lijken tot dusver niet besmet te zijn. Gisteren werd bekend dat in Nieuw-Zeeland voor het eerst sinds 18 november weer een coronageval is opgedoken buiten een van de quarantainecentra.
De vrouw had de verplichte twee weken in quarantaine in een daarvoor bestemd hotel afgerond. Ze was tot twee keer toe negatief getest op het virus, maar bleek later toch besmet. De autoriteiten denken nu dat ze het heeft opgelopen van een van de andere reizigers in het quarantainehotel. In het hotel waar ze verbleef, waren de afgelopen weken meerdere mensen met besmettelijkere varianten van het virus. Onderzocht wordt of het virus via de airco van het hotel is verspreid.
In Nieuw-Zeeland zijn slechts 2276 besmettingen geregistreerd sinds het begin van de pandemie. 25 mensen zijn er aan het virus overleden. De strenge maatregelen die het land vorig jaar trof, hebben ertoe geleid dat het leven voor veel inwoners nu weer vrijwel normaal is.
Morgen start GGD met vaccinatie 90-plussers
De GGD begint dinsdag met de vaccinatie van de eerste mobiele thuiswonende 90-plussers. Dat is bekendgemaakt door koepel GGD-GHOR. "Door de wijziging van de vaccinatiestrategie van minister De Jonge kunnen de GGD'en eerder starten met het vaccineren van deze groep", meldt de organisatie. Een dag later wordt de tweede inenting gegeven aan zorgpersoneel. Dat kreeg drie weken geleden de eerste prik.
Thuiswonende 90-plussers die mobiel genoeg zijn om een vaccinatielocatie te bezoeken, krijgen vanaf morgen een uitnodiging van hun huisarts. Dan kunnen ze meteen een afspraak maken voor een prik. Er zijn volgens de GGD 90.000 thuiswonende 90-plussers waarvan naar schatting de helft mobiel genoeg is.
Ouderen tussen de 85 en 90 die zelfstandig wonen krijgen vanaf het einde van de week via het RIVM een uitnodiging. Deze groep van circa 220.000 mensen wordt volgens de GGD-GHOR in samenhang met de levering van vaccins in fases uitgenodigd.
De GGD verwacht in de loop van februari per week 200.000 vaccinaties te verrichten. Dat zal de komende maanden nog verder oplopen. Om dat te faciliteren wordt een aantal vaccinatielocaties uitgebreid.
President Mexico besmet met het coronavirus
De Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador is positief getest op het coronavirus. Hij heeft lichte symptomen en is thuis in isolatie gegaan. Daar wordt hij in de gaten gehouden door een medisch team. "Zoals altijd ben ik optimistisch. We komen hier doorheen", schrijft López Obrador op Twitter. De minister van Binnenlandse Zaken, Olga Sánchez Cordero, neemt tijdelijk zijn taken over.
De 67-jarige president is zelden met een mondmasker te zien en vliegt veel. Aan het begin van de pandemie was er veel kritiek op hem, omdat hij nog vaak in menigtes kwam en weinig afstand leek te houden van anderen.
Ook was hij lange tijd een felle tegenstander van een lockdown vanwege de economische gevolgen voor veel Mexicanen. In het land zijn bijna 150.000 mensen aan het virus overleden en ruim 1,7 miljoen besmettingen geregistreerd.
Nieuw liveblog
Welkom in het coronablog van maandag 25 januari. Volg hier het laatste coronanieuws uit binnen- en buitenland. Het liveblog van gisteren is hier terug te lezen.