Campagneblog 8-3: Klaver blaakt van het zelfvertrouwen
Goedenacht!
Tot zover het Campagneblog van 8 maart. Er waren vandaag geen dominante thema's, maar nieuwtjes waren er genoeg. Zo werd bekend hoe veel giften politieke partijen de laatste jaren hebben gekregen en dat Turkse Nederlanders weinig vertrouwen hebben in de politiek. PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher ging in Rotterdam op campagne met burgemeester Aboutaleb, Alexander Pechtold (D66) en Mark Rutte (VVD) voerden campagne in de trein van Den Haag naar Leiden en Geert Wilders ging flyeren in Breda.
Wilders was eerder op de dag in Den Haag voor een demonstratie tegen de komst van de Turkse minister Cavusoglu, die in Nederland campagne wil voeren voor het referendum over de Turkse grondwet. In de middag bleek dat een geplande campagnebijeenkomst met de minister, zaterdag in Rotterdam, niet doorgaat. Mogelijk wordt nu gezocht naar een alternatieve locatie. Wordt vervolgd dus.
Vanaf 07.00 uur is er een nieuw Campagneblog. Fijne nacht!
Sylvana Simons gaat hoe dan ook door
Artikel 1-lijsttrekker Sylvana Simons gaat door met haar partij, ook als ze op 15 maart geen Kamerzetels verovert. "Dat heb ik mijn leden en potentiële kiezers beloofd, omdat ik het belangrijk genoeg vind", zegt Simons bij Pauw & Jinek. Simons gaat er overigens van uit dat ze wél in de Kamer komt. Volgens haar eindigt Artikel 1 bij veel mensen hoog in de Stemwijzer. Als het toch niet lukt, hebben we extra voorbereidingstijd voor volgende verkiezingen, zegt ze.
'Wat is dat voor een vraag?!'
Marianne Thieme reageert bij Pauw & Jinek op de vraag die ze kreeg in het RTL Carrédebat. Welke van uw mannelijke collega's vindt u eigenlijk het leukst, werd haar daar gevraagd. Thieme is de enige vrouwelijke fractievoorzitter in de Tweede Kamer. "Wat is dat voor een vraag?!", reageert Thieme nu.
Omdat het Internationale Vrouwendag is, wordt in de talkshow gesproken over het gebrek aan vrouwelijke politieke leiders. Volgens Thieme wordt het tijd om de mannelijke dominantie te doorbreken. Sylvana Simons van Artikel 1 pleit opnieuw voor een vrouwenquotum.
Wouter Bos waarschuwt voor 'verloren stem'
Oud-PvdA-leider Wouter Bos vindt dat een ongekend groot aantal partijen zichzelf voor de verkiezingen al buitenspel zet. Bij RTL Late Night zei Bos dat door de manier waarop PVV, SP en 50Plus zich opstellen, nu eigenlijk al zeker is dat ze niet in het kabinet komen. "Als je die drie bij elkaar optelt, dan heb je het ongeveer over een derde van het parlement dat nu al zegt niet geïnteresseerd te zijn in regeren."
De SP heeft onder meer de VVD als mogelijke regeringspartner uitgesloten en de PVV is door anderen uitgesloten. 50Plus heeft een breekpunt gemaakt van een verlaging van de AOW-leeftijd. Volgens Bos kiezen deze partijen een positie waarmee ze alle macht uit handen geven en is eigenlijk elke stem op een van de drie een verloren stem.
Klaver blaakt van zelfvertrouwen
De GroenLinks-leider reageert ook op de vraag of hij wel genoeg ervaring heeft om Nederland te leiden. Klaver (30) heeft herhaaldelijk gezegd dat hij graag premier wil worden. "Feit is dat ik een visie heb van waar ik naartoe wil met dit land. Dat kun je van sommige vijftigers in het Torentje niet zeggen."
Klaver onverbiddelijk: dit is waar wij voor staan
Klaver wordt bij Nieuwsuur geconfronteerd met zijn plannen voor een spitsheffing. Een forens die 's ochtends en 's avonds dertig kilometer in de auto zit, gaat volgens berekeningen zo'n duizend euro per jaar betalen. Klaver erkent dat, maar zegt dat diezelfde persoon door een ander belastingstelsel duizend euro overhoudt. Toch blijft de vraag hoe Klaver zijn verkiezingsplannen, die kiezers volgens hem altijd in samenhang moeten zien, wil realiseren nu zelfs de PvdA en de SP er kritiek op hebben. Klaver blijft optimistisch. "Aan mij zal het niet liggen", zegt hij. "Dit is waar wij voor staan."
Heeft Klaver Femke Halsema gepolst?
GroenLinks-leider Jesse Klaver vindt zijn voorganger Femke Halsema "uitermate geschikt" voor een ministerspost in het volgende kabinet. Maar of hij haar concreet in gedachten heeft, wil Klaver bij Nieuwsuur niet zeggen. "Wie ik als eerste bel, weet die persoon als eerste. Ik ga daar nog niet op vooruit lopen. Maar Femke is uitermate geschikt, zoals zoveel vrouwen en mannen."
GroenLinks kan volgens de Peilingwijzer rekenen op een forse winst. De partij wordt gezien als potentiële regeringspartij. Halsema, die GroenLinks leidde van 2002 tot 2010, werd vijf jaar geleden door PvdA-vice-premier Lodewijk Asscher gepolst voor een ministerspost. Dat was zeer opvallend, omdat GroenLinks niet meeregeert.
Confrontatie Klaver en Kuzu
Een korte, maar felle discussie tussen Jesse Klaver van GroenLinks en Tunahan Kuzu (Denk) tijdens het FunX-debat. Klaver vindt het niet kunnen dat Denk filmpjes op Facebook plaatste over het stemgedrag van individuele Kamerleden. Kuzu vindt dat dat wel kan, omdat volgens hem de politici beloftes niet zijn nagekomen.
Pechtold blijft erbij: stemmen vanaf 16 jaar
D66-leider Pechtold vindt nog steeds dat iedereen vanaf 16 jaar zou moeten kunnen stemmen. "De mensen worden steeds ouder, dus we hebben heel veel mensen die hun eigen belang verdedigen", zei hij tegen twee jonge interviewers van de rubriek De Kinderstem op NPO Radio 1. "We hebben zelfs een partij voor oudere mensen, maar niet voor jongere mensen."
'SP rijkste partij'
Als het om de financiën van politieke partijen gaat, voert de SP bijna alle lijstjes aan: de socialisten ontvangen de meeste giften, hebben het grootste eigen vermogen en een van de grootste campagnekassen. Dat komt natuurlijk door het afdrachtssysteem. Gekozen SP-functionarissen maken hun salaris over aan het hoofdkantoor, om vervolgens een modaal inkomen teruggestort te krijgen.
Wat is er nog meer te vinden in het overzicht van giften aan politieke partijen, dat vandaag werd gepubliceerd? En welke partij heeft eigenlijk de meeste leden? Bekijk het in ons dataverhaal.
Wat gebeurt er als je de poppetjes achterwege laat?
Die vraag heeft een grafisch ontwerpbureau uit Bussum zich gesteld. Onder het motto "politiek is een kunst" heeft het bureau Designkwartier zes alternatieve verkiezingsposters ontworpen. De partijlogo's zijn altijd herkenbaar, maar campagneleuzen en de gezichten van lijsttrekkers ontbreken.
"Als je het beeldmerk opblaast ontstaat er een vervreemd beeld, maar duidelijk herkenbaar", zeggen de designers. "Door de vervreemding zal je de kiezer aanzetten tot nadenken." De posters zijn gratis te downloaden. Op zeker een locatie in Bussum is het resultaat inmiddels te zien.
Kamp: versterking huizen Groningen onderschat
VVD-minister Kamp van Economische Zaken vindt dat hij in de discussie over de gaswinning in Groningen de complexiteit van de problemen rond de versterking van huizen niet goed heeft ingeschat. In het programma Dit is de Dag op NPO Radio 1 zei hij dat daar meer bij komt kijken dan hij had gedacht. Hij herhaalde ook dat het rijk zich bij de gaswinning door de jaren heen niet genoeg heeft gerealiseerd wat de veiligheidsrisico's voor de Groningers waren.
Hij benadrukte dat het kabinet de afgelopen kabinetsperiode de gaswinning in Groningen heeft gehalveerd en dat er nu veel minder aardbevingen zijn. Kamp erkende wel dat "de situatie nog aanmerkelijk moet verbeteren". Maandag bleek in Pauw & Jinek weer eens dat veel Groningers boos zijn over de gang van zaken. Premier en VVD-lijsttrekker Rutte kreeg in dat programma veel kritische vragen. Kamp heeft begrip voor de onvrede, maar hij vindt de manier waarop sommige Groningers zich tegenover Rutte uitten "niet gepast".
De 64-jarige Kamp komt na deze kabinetsperiode niet meer terug in de landelijke politiek. Hij is dan in totaal twaalf jaar minister geweest.
FunX-debat: iedereen anoniem solliciteren?
Bij FunX, het urban radiostation voor de Randstad, debatteren Jesse Klaver (GroenLinks), Lodewijk Asscher (PvdA), Vera Bergkamp (D66) en Tunahan Kuzu (Denk). In de zaal zijn er ervaringen met discriminatie op de arbeidsmarkt. De vraag is of anoniem solliciteren moet worden ingevoerd.
"Ik heb de afgelopen jaren veel jongeren gesproken die staan te trappelen om te beginnen, maar worden gediscrimineerd", zegt Asscher, die voor invoering is. "Ik vind het verschrikkelijk dat je daarmee de ambitie knakt." Denk-leider Kuzu ziet anoniem solliciteren niet zitten. "Het is een knieval voor de acceptatie van discriminatie, want je moet je eigen naam verhullen. En het is ook geen oplossing, want als je dan eenmaal op gesprek mag komen, wordt het dus uiteindelijk ook niks."
"D66 zit er een beetje tussenin", vult Bergkamp aan. "Wij zijn niet voor het breed uitrollen van anoniem solliciteren, maar staan wel open voor een pilot." Klaver is eigenlijk niet voor, maar wil wel iets doen aan de discriminatie. "Als anoniem solliciteren dan de manier is om een stereotype te doorbreken, dan moet je dat maar doen." Het debat is te volgen op NPO Politiek.
Netflix stunt met spandoek in Rotterdam
Netflix heeft een inhaker bedacht op de verkiezingen in Nederland. Op de Vlasmarkt in Rotterdam hangt nu een megaspandoek met daarop de beeltenis van president Frank Underwood uit de Netflix-serie House of Cards. Het moet lijken alsof die over verkiezingsposters van Nederlandse partijen is geplakt. De machtsverlaafde Underwood (gespeeld door Kevin Spacey) wordt geciteerd met een voor hem typische uitspraak: "Democratie wordt zo overgewaardeerd."
Op internet circuleren overigens ook foto's van verkiezingsborden waarbij posters wél zijn overgeplakt met reclame van Netflix.
Deze lijsttrekkers zijn vanavond op tv
Precies een week voor de verkiezingen zetten de lijsttrekkers alle zeilen bij. In alle grote actualiteiten- en praatprogramma's zijn vanavond politici te gast. Een selectie:
- Nieuwsuur spreekt vanaf 22.00 uur uitgebreid met Jesse Klaver van GroenLinks. In een speciale verkiezingsuitzending vanuit Den Haag krijgt hij vragen van kiezers en worden standpunten en plannen van GroenLinks besproken.
- Om 22.30 uur is Sybrand Buma (CDA) te gast bij Humberto Tan in RTL Late Night
- En Pauw & Jinek ontvangen om 23.00 uur Sylvana Simons van Artikel 1 en Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren. Ook PvdA-staatssecretaris Sharon Dijksma schuift aan om te praten over de moeizaam verlopende campagne van de PvdA.
Binnenkijken bij Roemer, Thieme en Baudet
In de VPRO-webserie House of Politics (met een intro die is gebaseerd op... ja, inderdaad) laten lijsttrekkers hun huis zien. SP-leider Emile Roemer trapte zondag af: hij leidde een cameraploeg rond in zijn huis in Sambeek en toonde onder meer zijn Feyenoord-spullen.
Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren verklapte in haar keuken in Maarssen haar lievelingsrecept (aubergines met karnemelksaus) en Forum voor Democratie-lijsttrekker Thierry Baudet blijkt een muzikale en belezen man te zijn.
Jesse Klaver: aardig zijn voor elkaar
Het NOS Jeugdjournaal heeft geappt met Jesse Klaver van GroenLinks. Verslaggever Nick Renooij wilde onder meer van hem weten wat hij gaat doen voor kinderen als hij de verkiezingen wint.
Weer of geen weer: partijen flyeren door
Het is een regenachtige campagnedag. Toch waren er vandaag ook weer heel wat politieke partijen op straat te vinden:
Asscher: ik kan alle hulp gebruiken
PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher kreeg vandaag hulp van Ahmed Aboutaleb, de burgemeester van Rotterdam. Asscher en Aboutaleb gingen vanmiddag samen op campagne in de Rotterdamse Tarwewijk. Het bezoek stond al langer gepland, zei Aboutaleb. Alle lijsttrekkers zijn uitgenodigd om in Rotterdam te komen kijken en te praten over onder meer de Rotterdamse economie.
De campagnebijeenkomst met de populaire Aboutaleb heeft niets te maken met het verloop van de PvdA-campagne. "Het is wel zo dat de kiezers wel heel erg in beweging zijn. Dat is een teken van deze tijd", zegt Aboutaleb. Hij wilde niet ingaan op speculaties dat hij premierskandidaat is of beschikbaar is als vice-premier. Hij benadrukt dat hij van plan is om nog een tijd burgemeester te blijven.
Of Asscher hulp nodig heeft? "We hebben altijd alle hulp nodig, er zijn duizenden vrijwilligers op straat en sterke bewindspersonen op pad." De moed is de PvdA-lijsttrekker ook "zeker niet in de schoenen gezakt". "Ik ben heel strijdbaar omdat ik vurig weet dat de PvdA belangrijk is voor de toekomst van Nederland en de PvdA de mensen heeft om die toekomst beter te maken."
Campagnebijeenkomst Cavusoglu gaat niet door
De campagnebijeenkomst van de Turkse minister van Buitenlandse Zaken Cavusoglu, die gepland stond voor zaterdag in Rotterdam, gaat niet door. De uitbater van het zalencentrum in Hoogvliet waar de minister zou spreken, heeft zich teruggetrokken. De minister wil hier campagne voeren voor het Turkse referendum over een grondwetswijziging.
PVV-leider Geert Wilders had vanochtend nog tegen de komst van Cavusoglu gedemonstreerd. Hij zei dat Nederland niet kan toestaan dat een "dictatoriaal regime" hier campagne komt voeren. Het kabinet had zich ook uitgesproken tegen de komst van de Turkse minister.
Ploumen: je niet kandideren omdat je vrouw bent
Op de Fontys Hogeschool voor Journalistiek in Tilburg debatteren vandaag, op Internationale Vrouwendag, zes vrouwelijke kandidaat-Kamerleden met elkaar: Stientje van Veldhoven van D66, Renske Leijten van de SP, Mona Keijzer van het CDA, Kathalijne Buitenweg van GroenLinks, allen de nummers 2 van hun partij, en Barbara Visser (VVD, 7) en Lilianne Ploumen (PvdA, 10). Ze spreken onder meer over het wantrouwen van kiezers in de politiek, het leenstelsel voor studenten en de flexwet. Natuurlijk gaat het ook over vrouwen in de politiek, en over de vraag waarom er zo weinig vrouwelijke lijsttrekkers zijn.
Ploumen vertelt dat ze te veel van haar internationale werk als minister hield om zich als kandidaat voor het PvdA-lijsttrekkerschap op te geven. Ze wilde het ook niet opnemen tegen Samsom en Asscher, omdat ze hen veel te goed vond. "Je moet je niet opgeven alleen omdat je vrouw bent, maar omdat je het wilt", aldus Ploumen. Ze staat nu op de tiende plaats van de PvdA-lijst. "Toevallig ook het rugnummer van Lionel Messi."
NOS op 3 geeft je een tegengeluid
Kiezers horen graag wat ze willen horen. Staan kiezers - wij dus - wel echt open voor andere argumenten? Willen we in de campagne wel overtuigd worden van een ander standpunt?
NOS op 3 daagt kiezers uit om eens te luisteren naar mensen die zeggen wat je misschien niet wilt horen. Op de speciale site Voor het kiezen krijgen gebruikers stellingen voorgelegd. Ze kunnen vervolgens filmpjes bekijken van jongeren met een ander standpunt dan zij. Klik op de link in de tweet om zelf een tegengeluid te horen.
Een vrouwenkabinet op Vrouwendag
Jesse Klaver pleit voor een kabinet waarvan de helft vrouw is. Dat zou een unicum zijn, maar wat als het kabinet uit alléén maar vrouwen zou bestaan? Datingsite Lexa heeft vrouwen om ideeën gevraagd en presenteert vandaag, op Internationale Vrouwendag, een 'droomkabinet' van succesvolle vrouwen. Daarin is Eva Jinek premier en gaat Ellie Lust, bekend als woordvoerder van de Amsterdamse politie en Wie is de mol-deelnemer, naar het ministerie van Veiligheid en Justitie. Dit is het hele lijstje:
Minister-president: Eva Jinek
Financiën: Annemarie van Gaal
Buitenlandse Zaken: Floortje Dessing
Binnenlandse Zaken: Loretta Schrijver
Volksgezondheid: Leontien van Moorsel
Veiligheid en Justitie: Ellie Lust
Defensie: Victoria Koblenko
Economische Zaken: Antoinette Hertsenberg
Sociale Zaken: Natasja Froger
Infrastructuur: 'boerin' Bertie Steur
Onderwijs: Astrid Joosten
Ontwikkelingssamenwerking: Caroline Tensen
Weinig Turken vertrouwen Nederlandse politiek
Turkse Nederlanders hebben veel minder vertrouwen in de Nederlandse politiek dan Marokkaans-Nederlandse kiezers, blijkt uit een onderzoek van Ipsos in opdracht van de NOS. Van de Turkse Nederlanders heeft maar 16 procent vertrouwen in de politiek, van de Marokkaanse Nederlanders 40 procent. Turken en Marokkanen vinden ook verschillende zaken belangrijk in de politiek.
Voor het onderzoek zijn ruim 400 Turkse Nederlanders en 400 Marokkaanse Nederland ondervraagd. Doel was te achterhalen wat hen precies motiveert in hun stemgedrag.
Campagnevlog #8: dealen met Sybrand Buma
Xander van der Wulp en Vincent Rietbergen doen in hun nieuwste vlog alvast zaken met CDA-leider Sybrand Buma: als hij premier wordt, komt hij wekelijks langs voor een Facebook-interview.
Je kunt alle vlogs van Xander en Vincent bekijken op het YouTube-kanaal van de NOS.
Wilders flyert in Breda
De PVV-leider is bezig aan zijn tweede publieke optreden van de dag. Na de demonstratie bij de Turkse ambassade in Den Haag, vanochtend, is hij nu op campagne in de binnenstad van Breda. Wilders spreekt daar met kiezers en geeft interviews aan media uit binnen- en buitenland.
Er zijn naar schatting 300 geïnteresseerden afgekomen op het bezoek van Wilders. De campagne-activiteit gaat - zoals altijd - gepaard met extreme veiligheidsmaatregelen.
Hallo Den Haag! Hier de kinderen van Nederland
Ze mogen nog niet stemmen, maar willen wel graag vertellen wat ze belangrijk vinden. Kinderen kunnen vanaf vandaag meedoen met de #stropdaschallenge. Die werkt als volgt: kinderen moeten met een stropdas om vertellen wat zij belangrijk vinden. Als ze klaar zijn, moeten ze de stropdas doorknippen en iemand anders uitdagen.
De eerste filmpjes rollen al binnen op de Twitter-pagina van de Stropdas Challenge:
'Premier Klaver' fantaseert niet over samenwerking met Thieme
Jesse Klaver is te gast bij BNR en zegt dat hij niet fantaseert over samenwerking met Thieme van de Partij voor de Dieren. Thieme zei eerder dat Klaver en GroenLinks de idealen verkwanselen om "mee te doen met de grote jongens". Klaver: "Wij proberen onze ideeën te realiseren, in dit land moet je samenwerken en als Thieme bedoelt dat je dan niet 100 procent alles kunt realiseren, dan klopt dat."
Hij herhaalde nog maar eens dat hij premier van Nederland wil worden.
'Partijen praten nog steeds niet met kiezer op social media'
Politieke partijen zijn nog niet zo bedreven in het praten met kiezers op social media als Twitter en Facebook. Dat blijkt uit een onderzoek van Goud Uberconnected samen met lector Lotte Willemsen van de Universiteit Utrecht. "Het is eenrichtingsverkeer in plaats van wederzijdse conversatie."
Volgens de onderzoekers wordt er slechts op 13 procent van de berichten die worden gestuurd aan de acht grootste politieke partijen gereageerd. En de reacties die volgen, laten vaak op zich wachten: het duurt gemiddeld 4,5 uur voordat een bericht wordt beantwoord. Het CDA doet het relatief goed, zeggen de onderzoekers. ChristenUnie, PVV en SP reageren niet.
Giften deel 2: Roemer koploper, Thieme en Klaver volgen
Zoals beloofd hebben we de politieke giften verder uitgeplozen die het ministerie van Binnenlandse Zaken eerder vandaag publiceerde. Het blijkt dat verschillende kopstukken tussen 1 januari 2015 tot en met 22 februari 2017 flink in de buidel hebben getast voor hun partij. SP-leider Roemer is, dankzij het verplichte afdrachtssysteem van zijn partij, koploper met bijna 180.000 euro. Dat bedrag is overigens wel een beetje vertekend, omdat de SP een deel weer terugstort als salaris.
Thieme van de Partij voor de Dieren maakte 27.600 euro over en Klaver van GroenLinks 25.600 euro. PvdA-leider (en minister) Asscher schonk bijna 15.000 euro, maar dat is minder dan zijn collega Koenders met ruim 21.000 euro. Ook Norbert Klein van de Vrijzinnige Partij gaf geld: 6775 euro. En waar Kamerlid Monasch in 2015 nog ruim 5000 euro aan de PvdA gaf, was hij na de breuk met zijn partij een stuk vrijgeviger. Hij gaf zijn eigen partij Nieuwe Wegen 10.000 euro.
En we kwamen nog meer opvallende giften tegen. De broer van D66-leider Alexander Pechtold, Roland, was in een gulle bui: hij gaf 5500 euro aan de partij. En 50Plus kreeg van vastgoedbaas Chris Thünnessen van Metterwoon maar liefst 350.000 euro overgemaakt. Dat is het hoogste bedrag van een enkele donateur in het overzicht.
Zoals eerder gezegd kreeg de PVV twee giften uit de VS. Ook een paar andere partijen kregen geld uit het buitenland. De Zutphense oud-wethouder Engbert Grundemann (SP) gaf vanuit Bangladesh ruim 66.000 euro. De Partij voor de Dieren kreeg 5000 euro uit het Ierse Cork en de Libertarische Partij ruim 4500 euro uit het Amerikaanse Woodland.
Roemer: nek-aan-nek tussen SP en VVD
Het gaat heel spannend worden tussen SP en VVD, verwacht Roemer. In het Twentse programma Van Torentje tot Torentje zette hij in een prognose zowel de SP als de VVD op 21 zetels. "Het kan zomaar eens 04.00 uur, 05.00 uur of 06.00 uur in de nacht worden." Over de vraag of hij premier wil worden, is Roemer voorzichtig. "In principe is de ongeschreven regel dat wie uiteindelijk de meeste stemmen krijgt, de formatie mag leiden. En dat wordt nog spannend."
De PvdA haalt op 15 maart 13 zetels, denkt Roemer. De partij van Lodewijk Asscher heeft volgens de SP-leider te maken met een geloofwaardigheidsprobleem. "Als jij vier jaar in een kabinet hebt gezeten en op alle wezenlijke terreinen de bewindspersonen hebt gehad, en je komt nu met een verkiezingsprogramma dat enorm haaks staat op het beleid van de afgelopen vier jaar, dan heb je een geloofwaardigheidsprobleem. En ik denk dat de PvdA daar niet overheen komt."
Lijsttrekkers treinen om jonge kiezers over te halen
VVD-leider Mark Rutte en D66-lijsttrekker Alexander Pechtold zijn in de trein gestapt op zoek naar de jonge kiezer. Vanaf Den Haag Holland Spoor treinen zij met BNN-VARA presentator Tim Hofman in de zogeheten stemtrein en proberen ze jonge kiezers over te halen te gaan stemmen. Want jongeren moeten gaan stemmen, vindt Hofmann, en waar vind je jongeren behalve op school en in de kroeg? In de trein.
Daarom rijdt er vandaag een Stemtrein door het land. Groovy muziekje, slingers en net zoveel passagiers als in de maandagochtendspits. Alle bezitters van een studenten ov-kaart konden de trein instappen. De tour is ook via Facebook te volgen De stemtrein is een initiatief van De Stembus 2017, een project om zo veel mogelijk jongeren naar de stembus te krijgen. Hofman is daarvan het gezicht.
De sfeer tussen de twee lijsttrekkers onderling was amicaal. Zo zei Pechtold dat de VVD hen altijd steunt en zei Rutte de orgaandonatie-inzet van D66 zeer te bewonderen. Ook ging het over de situatie straks na de uitslag. De 'mindset is gericht op samenwerking' aldus Rutte.
Jongeren stelden de lijsttrekkers vragen over het leenstelsel: "De banken zijn straks de baas over ons leven. Wat gaat u daaraan doen?" In Leiden moest Rutte alweer uitstappen vanwege andere campagneverplichtingen. Maar hij vond het hartstikke goed dat jongeren nog eens worden herinnerd aan hun democratische recht: "Er zijn 800.000 jongeren die nu voor het eerst mogen stemmen en het is belangrijk dat ze dat ook gaan doen. Deze verkiezingen gaan ook over hun leven."
'Straks kunnen alleen de rijken nog biefstuk eten'
Het NOS op 3-verkiezingsdebat met de jongste kandidaat-Kamerleden van de politieke partijen VVD, CDA, GroenLinks, D66, SP en PvdA is flink op stoom. De opvallendste uitspraken op een rij:
"Met extra belasting op een biefstukje kunnen straks alleen nog rijke mensen een biefstuk eten." (PvdA over klimaat en milieu)
"Mensen moeten zich houden aan onze normen en waarden. Sissen en homo’s uitschelden moet niet kunnen." (CDA over straatintimidatie)
"Je moet innovatie niet tegenhouden, maar het mag nooit een vervanging zijn voor menselijk contact." (SP over online studeren)
"Vrijheid is niet onderhandelbaar. Je moet in Nederland topless kunnen zonnen en kunnen tekenen wat je maar wil." (VVD over vrijheid van meningsuiting)
Welke partij kreeg giften, en hoe hoog zijn ze? Deel 1
Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft overzichten online gezet van de donaties van mensen en bedrijven aan politieke partijen en individuele politici. We storten ons momenteel op de cijfers, maar er zijn al een aantal dingen die opvallen. Zo is het CDA de enige grote partij die de afgelopen twee jaar geen giften heeft ontvangen van boven de 4500 euro.
Wel is er een CDA'er die geld heeft gekregen: kandidaat-Kamerlid Hilde Palland kreeg 1000 euro van een bedrijf uit haar woonplaats Kampen. Ook zijn er twee VNL'ers die geld kregen: René van Gemert (29.356 euro) en Laurence Stassen (2454,18 euro). Overigens hadden Palland en Stassen die donaties niet hoeven melden, omdat ze beneden de 4500 euro liggen.
Verder heeft de PVV van twee Amerikaanse donateurs geld gekregen, waaronder het conservatieve David Horowitz Freedom Center. Bedroeg de bijdrage van het Centre in 2014 nog ruim 18.000 euro, in 2015 en 2016 kreeg de partij van Wilders in totaal ruim 130.000 euro.
Roemer: Wilders zet iedere moslim weg als terrorist
"Geert Wilders heeft het woord 'vrijheid' in zijn partijnaam staan, maar zet ondertussen iedere moslim weg als terrorist." In het programma Van Torentje tot Torentje van de Twentse krant Tubantia en de Universiteit Twente reageert SP-leider Emile Roemer op het kritische filmpje over de islam dat Wilders gisteren op Twitter plaatste. In dat filmpje valt de PVV-leider ook Roemers SP aan.
Volgens Roemer is het beleid van Wilders een gevaar voor de Nederlandse samenleving. "Mensen die welke religie dan ook misbruiken voor angst en haat moet je hard aanpakken. Maar religie is ook voor heel veel mensen een inspiratiebron om positief in het leven te kunnen staan. Wilders scheert hen allemaal over één kam."
Vandaag heeft de SP de website watstemtwilders.nl gelanceerd, waarop je het stemgedrag van Wilders in de Tweede Kamer kunt zien. "Je ziet daarin duidelijk dat hij gewoon de rechtervleugel van de VVD is", zegt Roemer in het gesprek in Twente.
Jan Roos: ouders moeten minder belasting betalen
Het NOS Jeugdjournaal heeft met Jan Roos van VNL geappt. Roos is vader van drie kinderen en wil dat ouders minder belasting gaan betalen, "zodat ze meer ijsjes voor kinderen kunnen kopen". En hij wil dat Nederland Nederland blijft.
Dijsselbloem wil 2 procent meer salaris voor iedereen
De lonen zouden met 2 procent moeten stijgen, nu de economie weer op stoom is. Dat zegt minister Jeroen Dijsselbloem van Financien in het radioprogramma Stand.nl op NPO Radio 1. Als bedrijven dat niet zelf doen, vindt Dijsselbloem dat geld daarvoor via de belastingen moet worden opgehaald en moet worden teruggegeven aan werknemers. De minister wil het mkb daarbij ontzien.
Volgens Dijsselbloem hebben bedrijven de afgelopen jaren veel geld opgepot, terwijl mensen thuis en de overheid juist moesten inleveren. "Het geld zit vast op de verkeerde plek."
Heb je vragen over de verkiezingen? Hier -hopelijk- wat antwoorden
Nog zeven dagen en dan mogen we naar de stembus. Maar hoe zit dat eigenlijk, met dat kiezen? Hoeveel kandidaten zijn er? Wie is de oudste en wie de jongste? Hoeveel partijen? Hoeveel stembureaus, en waar?
We zetten de feiten en cijfers op een rij:
Jonge politici staan te trappelen om te debatteren bij NOS op 3
Over iets meer dan een half uur begint het NOS op 3-verkiezingsdebat met de jongste kandidaat-Kamerleden live op Facebook. Zes kandidaten van VVD, CDA, GroenLinks, D66, SP en PvdA gaan met elkaar in discussie over onderwerpen die jongeren belangrijk vinden: werk, onderwijs, klimaat en hoe we met elkaar omgaan in Nederland. NOS op 3 vroeg ook de PVV, maar de partij ging niet op de uitnodiging in.
Het debat gaat anders in z'n werk dan normaal. Hoe dat werkt? Elke ronde gaan drie politici met elkaar in discussie over een van de onderwerpen. Wie dat zijn, wordt bepaald door een loting. Ze discussiëren vervolgens op basis van de vragen die jij aan ons stelt via Facebook, Twitter en Instagram.
Wie er meedoen, lees je hier:
50Plus wil ministersalaris koppelen aan inkomen van ouderen
50Plus wil dat de salarissen van ministers, staatssecretarissen, Kamerleden en andere politici aan het inkomen van ouderen worden gekoppeld. Hun salarissen mogen niet meer verhoogd worden voordat de achterstand die ouderen volgens de partij hebben opgelopen ten opzichte van werkenden, is ingelopen. 50Plus verwijst naar CBS-cijfers, die zouden laten zien dat ouderen er de afgelopen jaren 30 procent op achteruit zijn gegaan ten opzichte van werkende mensen.
"Laat de politici zelf voelen wat het betekent als je vele jaren stilstaat en er op achteruitgaat", schrijft lijsttrekker Henk Krol in een persbericht. "Als politici zelf ervaren wat het betekent als je van je koopkracht wordt beroofd, is de kans op een rechtvaardige politiek groter. Ik daag de andere partijen uit nu voor de verkiezingen te antwoorden of ze dit voorstel steunen. Aan mooie praatjes hebben we niets. Geen woorden maar daden."
Duitsland staat stil bij Nederlandse verkiezingen
De Duitse televisie besteedt vanavond aandacht aan de Nederlandse verkiezingen. De WDR heeft een 'Hollands avondje' ingepland.
Wilders: Rutte doet te weinig om Turkije tegen te houden
PVV-leider Wilders vindt dat premier Rutte niet genoeg doet om de Turkse regering tegen te houden. "Ik vind het veel te zwak. Hij gaat studeren en uitzoeken wat er moet. Ondertussen is er geen enkel signaal dat ze niet welkom zijn. De Turken gaan gewoon naar Duitsland toe, dus wie zegt dat ze aankomend weekend niet gewoon hierheen komen?"
De Turkse regering moet in Turkije campagne voeren voor een dictator, zegt Wilders. "We kunnen hier op de ons grondgebied niet toestaan dat een dictatoriaal regime, want daarover is iedereen het wel eens, hier gaat lobbyen. We staan hier ook geen demonstraties toe van Noord-Korea of andere verschrikkelijke regimes."
'Welke partij wil fietsparkeerplekken?'
Het is weer tijd voor de NOS Radio 1 Journaal-campagnequiz. Iedere ochtend krijgen kandidaat-Kamerleden vier meerkeuzevragen voorgelegd waarop ze antwoord moeten geven. Vanochtend was het de beurt aan Martijn de Kort, de nummer 25 op de lijst van de PvdA.
De vragen van vanmorgen:
1. Welke partij wil fietsparkeerplekken onderdeel maken van bouwvergunningen in studentensteden?
2. Welke partij wil een toilet in elke trein?
3. Wat is de titel van het D66-verkiezingsprogramma?
4. In het regeerakkoord tussen VVD en PvdA werd een inkomensafhankelijke zorgpremie afgesproken. Die sneuvelde bijna net zo snel als hij opgeschreven was, na hevig verzet bij de VVD achterban. Welke partij durft het aan het nog een keer te proberen?
En de antwoorden? Die hoor je hier:
Wilders demonstreert bij Turkse ambassade: blijf weg!
De boodschap van Geert Wilders bij de Turkse ambassade is eenvoudig, laat verslaggever Michiel Breedveld weten. De protestactie is gericht tegen de campagne die de Turkse regering in Nederland wil houden over het grondwet-referendum in Turkije.
Het lijkt erop dat het niet druk is bij de demonstratie.
Politie zet omgeving Turkse ambassade in Den Haag af wegens Wilders-demonstratie
Zo om 10.00 uur begint er een demonstratie bij de Turkse ambassade tegen de komst van Turkse ministers naar Nederland. De demonstratie is georganiseerd door PVV-leider Wilders. De politie heeft de omgeving van de ambassade in Den Haag afgezet.
Ook het kabinet wil geen campagne door Turkse ministers in Nederland en onderzoekt of het juridisch mogelijk is die te voorkomen.
'De wereld verandert in zo'n tempo, dus fors investeren in Defensie'
Er moet meer geld naar de krijgsmacht, zegt CDA-leider Sybrand Buma in het livegesprek op Facebook. "De krijgsmacht kan amper het hoofd boven water houden. Wij zeggen daarom: we moeten richting het Europees gemiddelde van de NAVO, dat is de komende jaren zo'n 2 miljard euro investeren in Defensie."
Buma had niet verwacht dat hij met de VVD zou moeten onderhandelen over meer geld naar Defensie. "Zij zeggen het moet minder, wij zeggen het moet meer. Dat is raar." Hij zegt dat er zeker een miljard nodig is om Defensie op het huidige peil te houden. "Dus om niet nog eens te hoeven bezuinigen."
Buma gaat ook in op zijn plan over de maatschappelijke dienstplicht. Het is niet nodig dat iedere jongere het leger in gaat. "Dat kan ook zijn bij een zorginstelling of een natuurorganisatie."
Migratie is een bedreiging, zegt Buma. "Ik ben daar heel eerlijk in: uiteindelijk is migratie voor onze samenleving een bedreiging. Als ik zie dat de bevolking in Afrika groeit van 1,1 miljard nu naar 2,5 miljard mensen halverwege deze eeuw... Met oorlogen, met klimaatverandering, met de onrust daar. Dat kunnen wij niet allemaal opvangen. Dan is het beheersen daarvan een hele grote opgave."
Op Facebook stelt iemand de vraag of Buma friet of patat eet. Het antwoord is duidelijk. "Ik zeg beide. En meestal komt hetzelfde op je bord."
Google maant mensen tot stemmen
Technologiebedrijf Google is begonnen met het sturen van een notificatie waarin mensen worden opgeroepen om te gaan stemmen voor de verkiezingen op 15 maart. Ook Facebook stuurt gebruikers meldingen over de verkiezingen.
Volgens de techsite Tweakers is het de eerste keer dat Google dit soort berichten naar gebruikers stuurt. Niet iedereen heeft de melding gekregen, zegt Tweakers. Dat zou te maken kunnen hebben met taalinstellingen. Ook kan het zijn dat Google de berichten gefaseerd stuurt.
Buma: ik maak ook kans op premierschap
In het livegesprek op de Facebookpagina van de NOS gaat CDA-leider Sybrand Buma in op het verwijt dat hij de afgelopen jaren vooral oppositie heeft gevoerd. "Dat zeggen alleen diegenen die in hun campagne niet verder komen dan het verdedigen van het regeringsbeleid." Buma benadrukt dat hij in de Kamer is gekozen om de regering te controleren, omdat democratie zo werkt, zegt hij. "Ik heb vanaf het begin gezegd dat we dat zouden gaan doen: we willen veranderen wat we willen veranderen en anders zeggen we nee."
Buma denkt dat hij kans maakt om premier te worden. "Het gaat al lang niet meer alleen tussen Rutte en Wilders. In september zag je al de VVD en de PVV dachten: het gaat over ons. Maar Nederlanders denken dat niet, die denken het gaat over ons. Dan zie je dat het spel wat VVD en PVV wilden spelen niet van de grond komt."
CDA heeft toch nog geld over voor de wegen, zegt Buma
De kilometerheffing is geen goed idee, vindt CDA-leider Buma. In het NOS Radio 1 Journaal zei hij dat hij tien jaar geleden zelf heeft gezien hoe moeilijk het was. "Het is een onuitvoerbaar systeem met een moeizame geschiedenis." Hij wijst erop dat er nog geen goede technieken voor zijn om het in de praktijk te brengen. Daarom denkt het CDA er aan om juist meer te investeren in wegen, zoals het aanleggen van extra rijstroken en het aanpakken van knelpunten.
Het CDA wil daar 300 miljoen euro voor vrijmaken, zegt Buma. Dat doet de partij door te bezuinigen op het spoor. Het CPB, dat het partijprogramma doorrekende, becijferde dat de partij daar juist geen geld voor had vrijgemaakt.
Buma wil ook dat er geïnvesteerd wordt in duurzame technologieën. Volgens de CDA'er heeft het geen zin om dat vanuit Den Haag op te leggen aan de Nederlanders, maar is het een kwestie van met z'n allen doen.
'Hoe lang is Rutte?' en 'is Rutte homo?'
Bij Goedemorgen Nederland laten ze zien waar mensen op Google het meest benieuwd naar zijn als ze naar Rutte zoeken op de zoekmachine. Hoe lang is Rutte? Is Rutte homo? Wat is het geloof van Rutte? Ook willen veel mensen weten of hij weer premier kan worden.
"Ja, ik word graag weer premier, en denk ook dat dat gewenst is", begint Rutte. "Verder ben ik 1,93 meter, geen homo en Nederlands Hervormd; een belijdend christen."
'Minima betalen minder voor zorg dan in 2005'
Het AD opende vanmorgen met een heikel onderwerp in de campagne: de zorg. Het AD meldt dat de premie voor de zorg sinds 2005 weliswaar fors is opgelopen, maar dat die stijging voor de lage inkomens wordt gecompenseerd door een veel hogere zorgtoeslag. Zo betaalt een alleenstaande met een minimumloon dit jaar 464 euro zelf aan de zorg, tegenover 544 euro in 2005 ten tijde van het ziekenfonds.
De Patiëntenfederatie vindt de bewering dat minima nu minder voor de zorg betalen dan ten tijde van het ziekenfonds, niet waar. "Er is ook een grote groep gezinnen die op het minimum zitten of mensen die boven het minimumloon zitten, die er wel op achteruit zijn gegaan", zegt directeur Dianda Veldman in het NOS Radio 1 Journaal."
'Dit wordt de hete fase van de campagne'
De laatste week van de campagne is aangebroken en gisteravond kwamen er twee nieuwe peilingen en dus ook een nieuwe Peilingwijzer. Daarin gaat de VVD aan kop, gevolgd door de PVV. CDA, D66 en GroenLinks komen daar achteraan.
"Dit wordt de hete fase van de campagne, deze laatste week", zegt politiek verslaggever Xander van der Wulp. "Ook Mark Rutte mengt zich vol in de strijd." Van der Wulp doelt op zijn aanwezigheid als presentator bij het tv-programma Goedemorgen Nederland van WNL.
De toon van de campagne lijkt feller te worden, zegt Van der Wulp. Hij geeft als voorbeeld de video die PVV-leider Geert Wilders gisteravond op internet zette.
"En SP-leider Roemer gaat vandaag weer tegen de PVV in. De SP heeft een site geopend waarop mensen kunnen lezen wat Geert Wilders heeft gestemd de afgelopen tijd, zodat mensen kunnen zien dat de PVV volgens Roemer niet zo links is als veel mensen denken." Ook de uithaal van Roemer naar GroenLinks-leider Klaver in De Telegraaf vanmorgen, duidt op een hardere campagne.
Rutte bij WNL: we hebben al sorry gezegd over de aardbevingen
VVD-leider Mark Rutte is gastpresentator bij het WNL-programma Goedemorgen Nederland op NPO 1. Hij zegt daar dat hij de kritiek van PvdA-lijsttrekker Asscher gisteravond in De Wereld Draait Door niet begrijpt. Die zei gisteren bij dat hij vindt dat Rutte sorry had moeten zeggen tegen de gedupeerden van de aardbevingen in Groningen.
"Het kabinet heeft al eerder gezegd dat het het betreurt", zegt Rutte bij Goedemorgen Nederland. "Dat is hetzelfde als sorry zeggen, maar dat woord hadden we ook kunnen gebruiken natuurlijk."
Rutte zit er samen met minister Hennis van Defensie, die hij "een dierbare vriendin en een geweldig mens" noemt. Volgens Rutte is zij zijn rechterhand in deze verkiezingscampagne.
Ze zijn allebei blij met de laatste peilingen. Daaruit blijkt dat de VVD de grootste zal worden na 15 maart en niet de PVV.
Uit de kranten en bladen: weinig campagnenieuws en Geert Wilders over zijn privéleven
Weinig campagnenieuws in de kranten vanochtend, maar wel veel analyses en interviews met lijsttrekkers. In NRC Next een interview met D66-lijsttrekker Alexander Pechtold. "Als ik premier ben, zal het niet foutloos gaan", zegt hij in de krant. Hij wil dat zijn partij gaat regeren en dat hij premier wordt. Hij vindt het vreemd dat er afgelopen zomer al een beeld ontstond dat er een derde kabinet-Rutte zou komen. "De vraag was alleen nog even met welke partijen precies. Dat vond ik niet democratisch en ook niet uitdagend genoeg voor Rutte.
In het FD een interview met ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers. Hij praat in de krant over de islam, katholieke landen, coalities en het belang van de EU. Over dat laatste is hij duidelijk. Hij is bereid de euro op te geven om de EU te redden, zoals ook in het verkiezingsprogramma van zijn partij staat. "We moeten het wonder van de Europese samenwerking en verzoening niet op het spel zetten vanwege de spanningen die de euro oproept, nu bij Griekenland."
In De Telegraaf een interview met SP-leider Roemer. Volgens hem pakt GroenLinks-lijsttrekker Klaver de gewone mensen aan. Zwevende kiezers met een auto kunnen beter niet op de GroenLinks-leider stemmen, zegt Roemer in de krant. Hij vindt dat Klaver doorslaat met zijn milieuplannen.
Trouw, De Volkskrant en het AD staan nog even stil bij het Torentje-prikken bij de opnames van het Jeugdjournaal-debat gisteren. In De Volkskrant staan ook portretten van Denk-stemmers.
In weekblad Story een interview met PVV-leider Wilders. Die zegt in het blad dat hij blij is dat zijn vrouw en hij ooit hebben besloten geen kinderen te krijgen. Die zouden door alle beveiliging waar de PVV-leider mee te maken heeft, geen leven hebben gehad, zegt hij.
Wilders gaat vooral in op zijn privéleven en vertelt dat alle beveiliging een wissel trekt op hem en zijn echtgenote, met wie hij al bijna 25 jaar is getrouwd. "Zij weet dat ik moet doen wat ik nu doe. Dus zal ze mij nooit vragen ermee op te houden", aldus Wilders. "Zonder haar had ik nooit mijn missie kunnen vervullen. Ze moet wel ongelooflijk van me houden. Anders was ze twaalf jaar geleden al weggeweest."
Gisteravond gemist: homoseksualiteit, de campagne en het haar van Roemer
Wie is waar vandaag?
Met nog een week te gaan tot de verkiezingen een druk programma voor de lijsttrekkers:
PvdA-lijsttrekker Asscher is om 7.30 uur uur te gast bij Mattie en Wietze op Q-music. Zijn ChristenUnie-collega is een uurtje later te vinden bij Edwin Evers op 538.
Om 10.00 uur demonstreert Wilders tegen de komst van Turkse ministers naar Nederland bij de Turkse ambassade in Den Haag.
Emile Roemer zit bij Tubantia in de rubriek Van Torentje naar Torentje om 12.00 uur en Sybrand Buma zit op dezelfde tijd bij RTL Z.
Ook om 12:00 uur: het NOS op 3-debat met de jongste kandidaten. Even na het middaguur vertrekt van Den Haag HS een trein van BNN-presentator Tim Hofman die jongeren naar het stemhokje wil krijgen. De tour is via Facebook te volgen en lijsttrekkers Mark Rutte (VVD), Alexander Pechtold (D66), Marianne Thieme (PvdD) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) toeren mee met de trein.
Vanavond zit ChristenUnie-leider Segers bij EenVandaag. En om 19.00 uur is het FunX-verkiezingsdebat. D66, Denk, GroenLinks, PvdA en VVD gaan met elkaar de strijd aan.
En in Nieuwsuur, om 22.00 uur, zit Jesse Klaver. En bij Pauw & Jinek zitten Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren en Sylvana Simons van Artikel 1.
Goedemorgen!
Nog precies een week te gaan tot de verkiezingen. Gisteren bleek dat veel jongeren eigenlijk nog helemaal niet weten wanneer de verkiezingen zijn, dus mocht je het nog niet helemaal op je netvlies hebben: op 15 maart zijn ze.
En er gebeurde meer: zo werd het Jeugdjournaal-debat opgenomen, waarin we de lijsttrekkers gevoelige vragen van kinderen zagen beantwoorden en het spelletje ‘Torentje-prik’ speelden.
Ook kwamen de ouderen weer volop in het nieuws, na een onderzoek van het CBS. De partijen waren eensgezind: de ouderen hebben het moeilijk en daar moet wat aan gebeuren, zo klonk het. En over harmonie tussen de politici gesproken: de lijsttrekkers van acht partijen ondertekenden ook het Regenboog Stembusakkoord.
In de peilingen heeft de VVD nu iets meer zetels dan de PVV, maar het blijft spannend aan de top.
Het campagnenieuws van gisteren kun je hier teruglezen.
