Lokale politici minder bedreigd, maar incidenten voelen ernstiger

• Bauke Haanstra

  redacteur Binnenland

Bedreigingen aan het adres van politici in de waterschappen, gemeente- of provinciale politiek zijn voor het eerst in jaren afgenomen. Dat blijkt uit cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken over het aantal incidenten sinds 2022. De incidenten die er zijn worden vaak wel als ernstiger ervaren.

De afname is opvallend, waar er de afgelopen tijd juist berichten waren over bedreigingen van lokale politici in gemeenten als Montferland en Winterswijk.

Volgens het onderzoek, uitgevoerd door onderzoeksbureau Ipsos I&O, zijn het vooral vrouwen in de lokale politiek die bedreiging en intimidatie als ernstig ervaren. Ook hebben zij het gevoel dat agressie bij hen meer op de persoon gericht is.

Theo Segers (ChristenUnie) is sinds 2020 burgemeester van de gemeente Molenlanden, daarvoor had hij dezelfde baan in Staphorst. Daar werd hij bedreigd. Zo stonden er bijvoorbeeld op een dag drie mensen bij hem voor de deur die zichzelf naar binnen werkten. "Dat liep uiteindelijk met een sisser af, maar je naïviteit is vanaf dat moment wel voorbij."

"Je kijkt vanaf dan toch over je schouder en voelt je niet meer veilig in je eigen omgeving. Ik kreeg van de politie te horen dat er grote veiligheidsrisico's waren, daarom besloten we een bedrijf in te huren dat ons toen twee weken lang constant heeft bewaakt."

Enkele jaren later werd hem gevraagd om als peer, een soort gesprekspartner, collega's te helpen. "Ik vind het belangrijk om mijn ervaring te delen. Zoiets kan overal gebeuren en ik wil dan graag naast die mensen staan."

Hij kreeg de vraag om zich in te zetten voor andere burgemeesters vanuit het Netwerk Weerbaar Bestuur, een samenwerking tussen de overheid en politieke partijen.

Hilde Westera coördineert een team dat vanuit dat netwerk lokale politici ondersteunt. "Als we een melding krijgen koppelen we meestal binnen 72 uur de burgemeesters aan elkaar."

Maar het netwerk doet nog meer: "We gaan ook bij gemeenten langs vóórdat er iets gebeurt. We hebben recent al de honderdste bijeenkomst georganiseerd. We horen veel terug dat mensen het echt prettig vinden om met collega's over dit onderwerp te praten."

Ze schrok van de recente cijfers: "Ik zie nog geen trendbreuk, en vind het vooral heel ernstig dat het meer op de persoon gericht lijkt, vooral bij vrouwen."

Sfeer in Den Haag

Bedreigingen leiden vooralsnog niet tot grote tekorten in gemeenteraden of het bestuur. Al dacht Leids raadslid John Verstappen (Studenten voor Leiden) wel goed na voor hij zich kandideerde. "Ik raakte zelf geïnteresseerd in de politiek op de middelbare school. Ik heb het idee dat politici in die tijd echt nog wat schappelijker waren naar elkaar."

Verstappen is pas een paar maanden actief in de gemeentepolitiek: "In oktober ben ik echt geïnstalleerd. Ik heb nu drie debatten gehad en ben nog veel aan het leren."

Voor hij begon had hij goede gesprekken met zijn familie. "Zij wezen me erop dat het steeds ongezelliger wordt in de politiek en vroegen of ik dat wel wilde."

Volgens het jonge raadslid is de sfeer in Den Haag een factor in de verharding. "Daar gaat het politici alleen om clicks en likes, en daardoor wordt de sfeer grimmiger. In Leiden spelen we gelukkig niet zo 'Den Haagje'. Ik heb het gevoel dat het er in andere gemeenten soms wat harder aan toegaat."

Verstappen wil zich niet laten afschrikken door voorbeelden van bedreiging elders. "Ik heb altijd geprobeerd daar zo min mogelijk mee bezig te zijn. Ik ben hier om me voor anderen in te zetten. Het zou slechter zijn als mensen door dit soort geluiden niet de politiek in gaan."