Meer dak- en thuislozen en verwarde mensen in de natuur geregistreerd

• Francien Yntema

  Redacteur binnenland

Menselijke uitwerpselen in het bos, bomen die gekapt zijn om een vuurtje te stoken en agressief gedrag. Het zijn voorbeelden van situaties waar boswachters mee te maken krijgen als verwarde mensen en dak- en thuislozen in bossen verblijven. Afgelopen tien jaar registreerden boa's van Staatsbosbeheer steeds meer van deze mensen in hun gebieden, blijkt uit cijfers die de NOS opvroeg.

"Het bewustzijn hiervan moet omhoog", vindt Marco Meeling. Hij is boa-coördinator voor Staatsbosbeheer in de Zuidwestelijke Delta (Zeeland, de Zuid-Hollandse eilanden en West-Brabant) en deed onderzoek naar dit thema. "Wij zijn er primair om de ecologische waarde te beschermen, maar nu komt een groot maatschappelijk probleem onze gebieden in en dat levert allerlei onwenselijke situaties op."

Waterdicht bewijs dat het probleem groeit is er niet, maar de boa's van Staatsbosbeheer registreerden afgelopen tien jaar wel steeds meer verwarde mensen en dak- en thuislozen. "Doordat we beter registreren zien we meer", zegt Meeling. "Toch is onze indruk dat de omvang van het probleem echt toeneemt."

Boswachter Floris Hoefakker laat zo'n plek zien waar een dakloze drie jaar verbleef:

Wanneer mensen in de natuur verblijven, kunnen er allerlei problemen ontstaan. Ten eerste voor henzelf. "Mensen vervuilen en hun gezondheid gaat hard achteruit", ziet boswachter en boa Floris Hoefakker in Breda en omgeving. "Als het koud wordt dan gaan mensen in de stad op zoek naar dak- en thuislozen om ze naar binnen te halen. In het bos kruipen mensen letterlijk uit het zicht."

Op jezelf aangewezen

Ook vormen deze mensen een risico voor de veiligheid. "Een deel van hen is lastig te peilen", zegt Hoefakker. "Ik kom weleens mensen tegen die paranoïde zijn. Ze denken dat ze thuis worden afgeluisterd en komen naar het bos om rust te zoeken. Of ik zie mensen die in het speelbos naar beelden staan te schreeuwen omdat ze in de war zijn. Zij reageren niet altijd voorspelbaar."

Zulk gedrag kan bezoekers en boswachters een onveilig gevoel geven, zegt Meeling. "Boswachters lopen vaak in hun eentje in afgelegen gebieden. Als er een onveilige situatie ontstaat, ben je eerst een tijd op jezelf aangewezen omdat de aanrijtijden van hulpdiensten lang kunnen zijn."

Vogels en vleermuizen

Ook loopt de natuur schade op. "Vorige week nog hebben mijn collega's drie tentjes uit het bos gehaald en daar lagen tientallen kilo's afval omheen", zegt Hoefakker. "Mensen doen hun behoefte in het bos en maken vuurtjes om te koken. Dat vergroot het risico op natuurbranden."

Dieren kunnen ook hinder ondervinden. In bunkers verblijven bijvoorbeeld vaak vleermuizen, vertelt Meeling. De bunkers worden een deel van het jaar afgesloten om de vleermuizen rust te geven. "Als iemand in zo'n bunker gaat wonen, wordt zo'n populatie verstoord en kan die krimpen. Hetzelfde geldt voor vogels die tijdens het broedseizoen in rustgebieden worden verstoord."

Samenwerken

Meer bewustzijn en samenwerking zijn essentieel om deze problemen op te lossen, meent Meeling. Daarom organiseert hij vandaag met anderen een symposium in de Biesbosch waar ruim zeventig professionals uit de regio bijeen zijn; van medewerkers van gemeenten en politie tot natuurbeheerders en medewerkers van stichting Barka, die zich inzet voor dakloos geworden Oost-Europese arbeidsmigranten.

"Als een gemeente bijvoorbeeld weet dat er een notoire zorgmijder in een natuurgebied verblijft, dan willen wij dat horen zodat we erop kunnen anticiperen. Ook willen we aanschuiven bij overleggen over zorgmijders die in het buitengebied verblijven en goed afspreken hoe we daarmee omgaan", zegt Meeling. "Elkaar kennen en weten te vinden helpt."

Soms lukt het om mensen echt vooruit te helpen, weet boswachter en boa Hoefakker. "Een jaar geleden zat er in het bos een man die door een scheiding en baanverlies in een tentje terecht kwam. Ik ben daar met daklozenwerkers heen geweest om te vragen wat hij nodig had. Na een tijdje zag ik hem in werkkleding van een nieuw uitzendbureau in zijn tent zitten en weer iets later had hij woonruimte gevonden. Als je er op tijd bij bent, kun je soms echt helpen."

Geen actieplan

Staatsbosbeheer meldde onlangs dat het te weinig geld heeft om al zijn toezicht- en handhavingstaken door boa's uit te kunnen laten voeren. "We zijn ons bewust van de problemen die verwarde mensen en dak- en thuislozen in onze gebieden veroorzaken, maar we komen niet direct met een actieplan", laat een woordvoerder weten. "Wel hebben we sinds april dit jaar de-escalatie-trainingen voor onze medewerkers. Tot nu toe volgden 150 collega's die training."