Kamala Harris of Donald Trump? In Oekraïne wordt bijna met nog meer spanning naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen gekeken dan in de VS zelf. Het beleid van de nieuwe president wordt cruciaal voor het verloop van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne.
Ongeacht wie de verkiezingen wint: vanuit Oekraïens perspectief zijn de vooruitzichten somber. De VS is veruit de belangrijkste militaire bondgenoot, maar experts verwachten dat de piek van de miljardensteun uit Washington is bereikt.
Keuzes maken
Zelfs als Harris wint, wat als gunstig wordt gezien voor Oekraïne, maakt politieke onenigheid in het Congres het moeilijk om opnieuw instemming te krijgen voor grote steunpakketten. En dat is nog los van de mogelijkheid dat de Republikeinen meer invloed of zelfs de overhand krijgen. Een deel van de partij beschouwt Oekraïne als bodemloze put en vindt dat het geld dat daarnaartoe gaat beter moet worden besteed.
Volgens defensie-analist Davis Ellison (denktank HCSS) zal ook om andere redenen waarschijnlijk minder Amerikaanse hulp komen. "De VS kan niet alles tegelijk." Binnenlandse hoofdpijndossiers, Israël helpen bij de oorlogen in Gaza en Libanon, de geopolitieke strijd tegen China: Washington moet keuzes maken.
- NOS
- NOS
- NOS
"De mogelijke impact van verminderde hulp en de tegenslagen aan het oostfront hebben een groot effect op de Oekraïense moraal", vervolgt analist Ellison. Dit jaar zouden enkele tienduizenden militairen de benen hebben genomen. De Oekraïense procureur-generaal is tot en met september 51.000 strafzaken gestart wegens desertie, meldde de Britse krant The Times op basis van uitgelekte data.
Het Oekraïense leger wordt langzaam teruggedrongen uit de gebieden die het in Rusland heeft bezet. Ook in de Donbas rukt het Russische leger gestaag op. Daarbovenop meldden de VS en Zuid-Korea deze week dat 3000 Noord-Koreaanse militairen zijn overgebracht naar Rusland om mee te vechten met de Russen. Rusland produceert zo'n 3 miljoen artilleriegranaten per jaar, tegenover minder dan 2 miljoen door de NAVO, zei een functionaris onlangs tegen CNN.
Vastberadenheid
Toch moet het doorzettingsvermogen van de Oekraïners niet worden onderschat, zegt Clingendael-onderzoeker Julia Soldatiuk-Westerveld. "De vastberadenheid aan de frontlinie is groter dan we hier denken." Nog altijd krijgt Oekraïne wapens en financiële steun vanuit het Westen.
Zo ging het Europees Parlement deze week akkoord met een lening van 35 miljard euro aan Oekraïne met de rente van bevroren Russische tegoeden als onderpand. Maar Soldatiuk erkent dat de financiële en militaire steun van de VS uiteindelijk onmisbaar is. "Washington is ook de belangrijkste partner voor veiligheidsgaranties bij onderhandelingen."
De Republikeinse vicepresidentskandidaat J.D. Vance heeft gezegd dat een vredesdeal "significante territoriale concessies door Oekraïne" vereist. Trump heeft daarentegen openlijk gezegd dat Poetins eisen voor een bestand, namelijk dat Oekraïne geen NAVO-lid wordt en vier regio's afstaat, onacceptabel zijn.
"Trumps aanpak is improviseren", zegt defensie-expert Ellison. "Hij zal kiezen wat op dat moment het beste voor hem is." Volgens Soldatiuk heeft de Oekraïense regering een pragmatische houding: "Trump wordt gezien als iemand die in ieder geval snel een besluit kan nemen. En als het hem politieke winst oplevert, kan hij ook een besluit nemen in Kyivs voordeel."
"Er weinig bekend over wat Harris wil met Oekraïne, want ze heeft er geen duidelijke uitspraken over gedaan", zegt Soldatiuk. Volgens haar is dat een politieke afweging, zodat de Democratische kandidaat geen beloftes doet die ze uiteindelijk niet wil of kan waarmaken.
Uiteindelijk is het ook maar de vraag hoeveel speelruimte de nieuwe leider in het Witte Huis krijgt. Een president kan pas echt plannen doorvoeren als zijn of haar partij ook een meerderheid in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden heeft, die samen het Congres vormen.
Op 5 november worden een derde van de 100 Senaatszetels en alle 435 zetels in het Huis van Afgevaardigden herverdeeld. Net als bij de race om het Witte Huis wijzen de peilingen op een spannende strijd om het Congres.
