Voor geweerde spreker Khatib is Palestijns geweld tegen Israël gerechtvaardigd

Het kabinet heeft de pro-Palestijnse activist Mohammed Khatib de toegang tot Nederland ontzegd, zo werd vanochtend bekend. Khatib zou maandag in Nijmegen spreken op een bijeenkomst op de Radboud Universiteit. Maar de ministers Faber en Van Weel zeggen dat zijn uitspraken een radicaliserend effect kunnen hebben en hebben daarom besloten hem te weigeren. De lezing gaat niet door. Wie is Khatib en waar staat hij voor?

Mohammed Khatib (Libanon, 1990) is de Europese voorman van Samidoun (standvastigheid), een beweging die naar eigen zeggen opkomt voor (de bevrijding van) Palestijnse gevangenen. Hij groeide op in een Palestijns vluchtelingenkamp in Libanon en vluchtte in 2010 naar België, waar hij asiel kreeg. Daar richtte hij met anderen Samidoun op, dat inmiddels afdelingen heeft in een tiental landen.

Uitspraken van Khatib doen zeker sinds de terreuraanslagen van Hamas in oktober 2023 geregeld veel stof opwaaien. Ook de band met het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP), dat op de EU-terrorismelijst staat, is omstreden. In België loopt een procedure om hem tot ongewenst vreemdeling te verklaren en Samidoun is door Duitsland, Canada en de VS verboden.

Einde aan Israël

De Vlaamse omroep VRT sprak Khatib in april. In dat interview zegt hij dat Samidoun trots is op de band met het PFLP, maar ontkent hij dat hij zelf lid is van die groepering. Hij noemt militante bewegingen die op de EU-terreurlijst staan (zoals ook Hamas en Islamitische Jihad) Palestijnse politieke organisaties die onderdeel zijn van de Palestijnse samenleving en die een belangrijk deel van het Palestijnse volk vertegenwoordigen.

Khatib vindt wat er op 7 oktober 2023 gebeurde "een normaal antwoord van een bevolking die sinds 2006 wordt belegerd en die sinds 1948 onder koloniaal bewind leeft". Hij is tegen een tweestatenoplossing en wil dat de staat Israël, die in 1948 werd opgericht, verdwijnt.

De activist ziet het Palestijnse geweld tegen Israël als gerechtvaardigd verzet. "Elke dag bezetten kolonisten meer en meer Palestijnse grond. Dat is illegaal. Om daartegen in te gaan, hebben Palestijnen het recht om zich te bewapenen." Hij prijst de aanslagen op 7 oktober, zoals onlangs ook nog op een bijeenkomst in Madrid. In een ander interview zegt hij met zoveel woorden dat alle inwoners van Israël doelwit zijn. "Iedereen die meedoet aan de catastrofe tegen de Palestijnen kan een prijs betalen."

Bekijk hier de VRT-reportage over Samidoun met daarin het interview met Khatib:

De ministers Faber en Van Weel wijzen naar dergelijke uitspraken als reden voor het weigeren van zijn komst. Khatib "legitimeert, vergoelijkt en verheerlijkt geweld tegen de staat Israël, waaronder geweld door organisaties die op de terrorismelijst van de Europese Unie staan", staat in een verklaring. "Hij spreekt ook actief zijn steun uit voor terroristische organisaties." Ze vinden dat Samidoun haat zaait en antisemitisme verspreidt.

Daar is een van de organisatoren van de bijeenkomst in Nijmegen het niet mee eens. "Hij is geen haatprediker en ook geen antisemiet", zegt hoofddocent ethiek en politieke filosofie Anya Topolski tegen het Nijmeegse universiteitsblad Vox. "Hij heeft kritiek op het zionisme, dat is te rechtvaardigen en geen misdaad. Hetzelfde geldt voor zijn kritiek op de staat Israël. Hij zegt niets wat illegaal is, het kan wel wat schuren en heftige emoties oproepen."

Ook de Radboud Universiteit stelde deze week dat "controversiële, beledigende of smakeloze standpunten die op zich niet onrechtmatig zijn doorgaans geen reden vormen om een spreker te weigeren".

Kabinet en Kamer zien dat anders. Twee weken geleden nam de Tweede Kamer een motie van SGP en JA21 aan (gesteund door PVV, VVD, NSC, BBB, CDA en ChristenUnie) om Samidoun op de terreurlijst te zetten. Premier Schoof maakte daarop bekend dat minister Van Weel in gesprek ging met het Openbaar Ministerie om Samidoun te verbieden.

"Ik zou niemand in Nederland aanraden om zich te verbinden aan deze organisatie", zei Schoof. "De verheerlijking van terroristische organisaties heeft niets te maken met opkomen voor de rechten van de Palestijnen."

Het vorige kabinet maakte in het voorjaar nog een andere afweging, toen er vragen uit de Kamer kwamen over een bezoek van Khatib aan Amsterdam. Demissionair minister Yesilgöz, de voorganger van Van Weel, schreef dat er onvoldoende grond was om te concluderen dat Khatib "een werkelijke, actuele en voldoende ernstige bedreiging voor een fundamenteel belang van de samenleving vormt".