Een brandweerman blust eem bosbrand in Quebec, Canada vorig jaar
NOS Nieuws

Bosbranden sterk toegenomen, vooral door klimaatverandering

Het aantal bosbranden is de afgelopen twintig jaar wereldwijd toegenomen, met name op het noordelijk halfrond, met als gevolg dat de CO2-uitstoot ook flink is gestegen. Dat blijkt uit onderzoek dat is gepubliceerd in het gerenommeerde wetenschappelijke tijdschrift Science.

De uitstoot van bosbranden in Eurazië en Noord-Amerika zijn tussen 2001 en 2023 bijna verdrievoudigd, zeggen de wetenschappers. Die toename hield onder meer verband met "brandgunstige weersomstandigheden" en een drogere grond in de gebieden.

Eén van de onderzoekers is Sander Veraverbeke, aardwetenschapper en bosbrandexpert bij de Vrije Universiteit in Amsterdam. "We hebben eigenlijk heel veel satellietdata bestudeerd van branden, maar ook data van klimaat, vegetatie en menselijke activiteit, om te begrijpen wat er achter die bosbranden zit", zegt hij in het NOS Radio 1 Journaal.

Die branden kunnen verklaard worden door die verschillende factoren, maar klimaatverandering is de belangrijkste, zegt hij. "Die is eigenlijk een drijvende kracht in de toename van bosbranden in de noordelijke bossen en dus ook in de uitstoot van broeikasgassen van die branden."

Minder tropische bosbranden

Er zijn heel veel gebieden aan te wijzen waar het aantal bos- en natuurbranden is toegenomen, zegt de wetenschapper. "Er zijn wereldwijd een paar hotspots, vooral in Canada en Siberië, dus die noordelijke bossen. Dat is ook niet verwonderlijk als je kijkt naar het recordjaar in Canada het afgelopen jaar en ook een aantal recente records in Siberië."

In tropische gebieden neemt het aantal branden juist af. Daar is een eenvoudige verklaring voor, legt Veraverbeke uit. "In het begin van deze eeuw was er meer ontbossing en werd vuur ook gebruikt om te ontbossen. Nu is het landschap gefragmenteerd geraakt, waardoor branden zich minder makkelijk kunnen verspreiden."

Daardoor is er een kentering zichtbaar, zegt Veraverbeke. Er is een lichte afname van de branden in de tropische bossen, maar wel een heel duidelijke en sterkere toename in branden in de noordelijke bossen.

Positief effect

Een bosbrand hoeft op zich geen probleem te zijn en kan zelfs ook een positief effect hebben op de natuur, want het brengt biodiversiteit. Maar het probleem zit hem in die toename, zegt de wetenschapper. Daardoor kunnen de bossen niet volledig herstellen.

"Is dat herstel er niet en zijn er steeds vaker branden, dan krijg je wel degelijk een netto toename van broeikasgassen in de atmosfeer. En die broeikasgassen kunnen dan weer bijdragen aan een versterking van de klimaatverandering."

Toch is er wel wat aan die situatie te doen. "Wereldwijd moet dit niet worden gezien als een bosbrandcrisis, maar als een deel van de klimaatcrisis. Maar ook lokaal en regionaal zijn er dingen te doen. De vegetatie en ook de mens als de bron van bosbranden spelen een belangrijke rol."

Bewustzijn en preventie

Er liggen kansen op gebied van bewustzijn en preventie, zegt Veraverbeke. "Iedere keer dat er niets wordt aangestoken, betekent het ook geen brand." Daarnaast kan er gekeken worden naar het aanplanten van bepaalde vegetatie.

"Je kunt natuurlijk niet alle bossen in Canada transformeren, maar lokaal kun je wel de ernstige gevolgen beperken. Bepaalde vegetatie brandt minder goed dan andere. Daardoor zou je dorpen en steden kunnen afschermen van de negatieve gevolgen van die branden."

Deel artikel:

Advertentie via Ster.nl