NOS Nieuws•dinsdag 10 september, 12:49

Nederlandse grensgemeenten noemen Duitse grenscontroles 'paniekreactie'

De paspoortcontroles die Duitsland aan de grens gaat invoeren, voelen als een paniekreactie. Dat zegt burgemeester Joris Bengevoord van Winterswijk, tevens de voorzitter van Euregio, een samenwerkingsverband van 24 Nederlandse en 104 Duitse gemeenten in het grensgebied van Drenthe tot de Achterhoek.

De regio kreeg tijdens het EK voetbal afgelopen zomer ook al te maken met extra grenscontroles, legt Bengevoord uit in het NOS Radio 1 Journaal. "Daardoor zijn we het al een beetje gewend, maar het is jammer dat het nu opnieuw wordt ingevoerd. Je wilt toch dat mensen vrij de grens over kunnen steken."

Bengevoord heeft de vertragingen van afgelopen zomer nog vers in het geheugen. "Bij sommige grensovergangen liepen wachttijden op tot een half uur. Ik kan me voorstellen dat als je in de transportsector werkt, dat niemand iedere keer een half uur wil stilstaan."

De transportsector uitte gisteren al zorgen over de plannen. Een rondgang van de NOS langs transportbedrijven die vaak naar Duitsland rijden, levert een ander beeld op. Zij denken dat de vertraging zal meevallen.

Heel vervelend

De burgemeester van Winterswijk snapt dat Duitsland maatregelen wil nemen na verschillende steekpartijen, waaronder een terreurdaad in Solingen. Toch vindt hij de plotselinge invoering vreemd. "Dit voelt als een paniekreactie."

Duitsland wil een half jaar extra grenscontroles doen. "Als je een keer per jaar de grens over gaat, is het te overkomen. Maar er zijn ook mensen die vier of vijf keer per dag de grens over moeten voor bijvoorbeeld werk of boodschappen. Als je dan iedere keer moet wachten, is dat heel vervelend voor de bewoners van dit gebied."

Euregio houdt de situatie nauwlettend in de gaten. "We zullen ons zeker laten horen als dit tot onwenselijke situaties leidt."

Politiefuik

In Duitsland wordt wisselend gereageerd op de plannen. De deelstaten zijn tevreden, maar de politievakbond is kritisch. Die geeft aan dat er geen menskracht is om alle controles uit te voeren. Daarnaast kunnen controles gemakkelijk worden omzeild, omdat niet bij iedere grensovergang gecontroleerd wordt.

Het is nog niet helemaal duidelijk hoe Duitsland de controles gaat uitvoeren, want de plannen zijn nog niet bekend. Waarschijnlijk is het vergelijkbaar met de tijdelijke controles die het land al uitvoert aan de grens met Polen, Tsjechië en Oostenrijk.

Daar wordt bij drukke grensovergangen een politiefuik opgezet. Auto's die er opvallend uitzien, zoals een busje met veel mannen erin, worden apart gehouden en gecontroleerd. De rest kan gewoon doorrijden.

Bij de controles op de grens met Polen gaat het maar om drie overgangen. Duitsland heeft sinds oktober al 50.000 ongeoorloofde binnenkomsten ontdekt en ook 30.000 mensen geweigerd. Daaruit concludeert het land dat de aanpak effect heeft.

Correspondent Charlotte Waaijers in Berlijn:

"Met deze extra controles kan Duitsland, zoals het al aan een deel van de grenzen doet, mensen tegenhouden die bijvoorbeeld een inreisverbod hebben. Of mensen die niet de juiste papieren of visa hebben om het land in te komen, tenzij zij duidelijk aangeven dat ze asiel willen aanvragen. Dan is Duitsland net als andere EU-lidstaten verplicht om deze mensen eerst op te vangen en uit te zoeken of ze in Duitsland een asielprocedure kunnen starten, of dat ergens anders moeten doen. Dit soort controles mogen in de EU, als ze tijdelijk zijn en vooraf aangemeld.

Los van deze uitbreiding van het aantal controles ligt er ondertussen nog een ander, verdergaand voorstel op tafel. Dat is een eis van de christendemocraten in de oppositie, die willen dat ook mensen die aan de grens asiel aanvragen het land helemaal niet meer inkomen als ze hun aanvraag eerder in een andere EU-lidstaat hadden kunnen doen. Omdat Duitsland midden in de EU ligt, zal dat in de praktijk voor zo'n beetje iedereen gelden die over land de grens oversteekt.

Het is zeer de vraag of dat kan volgens de Europese regels. Minister Faeser heeft gisteren alleen gezegd dat er een plan op tafel ligt voor verdergaande afwijzingen aan de grenzen, dat zou uitstijgen boven wat er nu al gebeurt. Wat precies in dat plan staat en of dat betekent dat ook asielzoekers zullen worden teruggestuurd is onduidelijk, volgens de minister zou het in elk geval aan Europese wetten voldoen. Ze voert hier vandaag vertrouwelijke gesprekken met de christendemocraten en deelstaten over."

Nieuwsuur sprak met onder anderen de voorzitter van de Duitse politievakbond: