Rusland wil veroordeling horen van Oekraïense inval, 'maar Kyiv staat in zijn recht'

Rusland heeft zich in de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties beklaagd over "Oekraïense wreedheden tegen de burgerbevolking", nu Oekraïense troepen al langer dan een week Russische grond bezetten in de regio Koersk. Volgens de Russische gouverneur Smirnov zijn er zover bekend twaalf Russische burgers omgekomen.

"Ze blijven maar herhalen dat Oekraïne het recht heeft om zichzelf te verdedigen, terwijl het gaat over aanvallen tegen de burgerbevolking", zei de Russische ambassadeur Polyanskiy in een bijeenkomst van de Veiligheidsraad. "We hebben geen veroordelend woord gehoord van de westerse sponsors van het regime in Kyiv over deze acties."

De Amerikaanse vertegenwoordiger in de Veiligheidsraad kaatst de bal terug naar Rusland. "Er is geen twijfel over welk land bewezen oorlogsmisdaden en wreedheden heeft begaan in Oekraïne."

Ook de Nederlandse minister van Defensie benadrukt vandaag, in lijn met het standpunt van de Europese Unie, dat Oekraïne het recht heeft om zichzelf te verdedigen, ook al is dat over de eigen grens. "Het is belangrijk om te blijven benadrukken dat Rusland de agressor in deze oorlog is", aldus minister Brekelmans tegen de NOS.

Vergelijkbare woorden komen van minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken. Oekraïne heeft het recht om zich te verdedigen, en daar vallen "binnen de kaders van het internationaal recht" ook aanvallen op Russisch grondgebied onder, zegt hij.

Oorlogsrecht staat het toe

Het oorlogsrecht staat dit ook toe, zegt Marieke de Hoon, universitair hoofddocent internationaal recht. "Zolang er maar militaire doelen worden aangevallen. Zelensky begrijpt dat hij veel steun zal verliezen als hij nu burgerdoelen aanvalt."

Steeds meer burgers ontvluchten de zuidelijke delen van de Russische provincie Koersk, waar Oekraïense troepen een week geleden vriend en vijand verbaasden door de grens over te trekken. Maandag stelde de Oekraïense legertop dat zijn troepen zo'n 1000 vierkante kilometer grondgebied hadden bezet. Het valt niet te verifiëren of Oekraïne daadwerkelijk zo veel grond in handen heeft.

Beveiliging kerncentrale opgeschroefd

Rusland meldt vandaag dat het extra maatregelen heeft genomen om de kerncentrale bij Koersk te beschermen en beveiligen. Het leger zegt vooral te letten op aanvallen met drones. De centrale ligt zo'n 100 kilometer van de Oekraïense grens.

Volgens de Russische autoriteiten zijn al meer dan 120.000 mensen geëvacueerd in de regio. Ook in de aangrenzende provincie Belgorod zijn inwoners van enkele dorpen uit voorzorg naar veiligere oorden gebracht. De gouverneur heeft de noodtoestand uitgeroepen. "De situatie blijft extreem moeilijk en gespannen", zei Gladkov in een video op zijn Telegramkanaal.

De gouverneur meldde droneaanvallen op de dorpen Sjebekino en Oestinka in de nacht van dinsdag op woensdag. Daarbij vielen volgens Gladkov geen gewonden, maar werd wel schade aangericht. Ook de autoriteiten in de nabijgelegen Voronezj en Brjansk meldden droneaanvallen.

Staat het oorlogsrecht toe dat Oekraïne nu zelf grondgebied van de vijand inneemt? "Ja, dat mag", legt De Hoon uit. "Want Rusland is de agressor in deze oorlog, wat betekent dat Oekraïne zich mag verdedigen. Daaronder valt ook het aanvallen van de plekken waar vijandelijke raketten worden afgeschoten. Dus als dat op Russisch grondgebied is, mag dat."

Zelensky laat tot nu toe weinig los over het doel van de operatie. In zijn dagelijkse videoboodschap zei hij maandag dat Oekraïne de "oorlog huiswaarts laat keren", om Rusland "te dwingen tot vrede". Een Amerikaanse regeringsambtenaar zegt tegen persbureau Reuters dat Kyiv Rusland wil dwingen om een deel van zijn troepen uit Oekraïne te halen, om die naar Koersk te verplaatsen.

Verder stellen militaire analisten dat Oekraïense troepen mogelijk grond willen bezetten om sterker te staan in eventuele toekomstige onderhandelingen. "Ook dat mag", zegt De Hoon. "Wat niet mag is het claimen van de grond, het annexeren dus. Dat zou agressie zijn, zoals Rusland heeft gedaan bij de Krim."

Moreel van de troepen

Een ander genoemd motief is dat Zelensky de eigen bevolking weer vertrouwen wil geven in de slagkracht van het leger. Het mislukte zomeroffensief een jaar geleden stemde de Oekraïners pessimistischer over de krijgsmacht, lieten opiniepeilingen zien.

Hoe omvangrijk de Oekraïense aanval is, is nog steeds niet duidelijk. Volgens een functionaris zijn er duizenden militairen actief in het gebied, maar hoeveel het er precies zijn, wordt niet bekendgemaakt. Ook is onduidelijk in hoeverre Rusland in staat is de aanval af te slaan. De berichtgeving daarover is van beide kanten summier. Over aantallen slachtoffers is weinig bekend. Er zijn in het gebied geen onafhankelijke waarnemers.

Zo trokken Oekraïense troepen vorige week de grens over: