De stad Aubervilliers ligt aan de noordgrens van Parijs: het is maar een paar honderd meter lopen van de luxueuze wereldstad naar deze arme banlieue. Bijna vijf op de tien inwoners van Aubervilliers heeft geen middelbare schooldiploma en ongeveer vier op de tien inwoners leeft onder de armoedegrens.
In de voorstad is de afgelopen jaren een gloednieuw zwembad uit de grond gestampt, mede betaald door de Olympische Spelen. De Olympische sporters houden er dezer dagen hun trainingen. In de toekomst is het zwembad bedoeld voor de bewoners van Aubervilliers.
Het wordt wel 'de erfenis' van de Spelen genoemd, maar die is niet onomstreden. Om het zwembadcomplex te bouwen is 4.000 vierkante meter aan volkstuinen vernietigd en die tuintjes waren er niet voor de sier. De bewoners uit de omgeving kweekten er hun eigen eten, van tomaten tot courgettes, omdat ze weinig geld hebben
De komst van het zwembad leidde dan ook tot protest. De omwonenden wilden hun groenten en fruit niet kwijt. Na jaren procederen gaf de rechtbank de volkstuineigenaren gelijk, maar toen was het te laat: de tuintjes waren al verwijderd. Het zwembad werd ruim een jaar geleden geopend.
Sporten in de voorsteden
De bouw en het protest staan symbool voor de dubbelzinnige en soms gespannen verhouding tussen de Olympische Spelen en de banlieues.
Veel onderdelen van de Spelen worden niet in Parijs gehouden, maar in voorsteden van de hoofdstad. Op vijf locaties in de banlieues worden sportcompetities georganiseerd, waaronder het Stade de France, het grootste stadion van Frankrijk dat in Saint-Denis ligt. Op elf plaatsen in de banlieues zijn trainingssites. Het hoofdkantoor van de Spelen en het Olympisch dorp liggen in een banlieue.
- EPA
Volkstuinen in Aubervilliers met op de achtergrond werkzaamheden voor de Olympische Spelen - AFP
De bouw van het zwembad in Aubervilliers voor de Olympische Spelen
"Er is in ons departement van alles gebouwd dankzij de Olympische Spelen", zegt Stéphane Troussel, bestuursvoorzitter van Seine-Saint-Denis, het departement ten noordoosten van Parijs. "Dat gaat van sportzalen via appartementen en zwembaden tot aan nieuwe bruggen. Bovendien hebben we 180.000 vrijkaarten voor de Spelen uitgedeeld onder onze inwoners. En nergens anders in Frankrijk zijn zo veel fanzones ingericht als in ons departement."
Die gratis toegangskaarten en gratis toegankelijk fanzones zijn geen overbodige luxe, aldus critici. "Ik vind het prachtig om naast het Stade de France te wonen'', zegt een bewoner van een flat in Saint-Denis, op steenworp afstand van het stadion. "Maar ik ga niet naar de wedstrijden, nee. De kaartjes daarvoor zijn te duur."
Dat is een klacht die in heel veel banlieues wordt gehoord. "Heel veel inwoners hebben geen geld om lid te worden van een sportclub, laat staan om naar wedstrijden van de Olympische Spelen te gaan", zegt gemeenteraadslid Michel Bodart van Tremblay-en-France. "Daarom hebben we in onze gemeente een fanzone gebouwd, met sportactiviteiten en een groot scherm waar iedereen de wedstrijden live kan volgen. Allemaal gratis."
Uitlaatgassen bij scholen
Veel mensen op straat zijn positief. "Ik ben er enorm trots op, de Olympische Spelen stralen ook op ons af", zegt een jonge vrouw die in Saint-Denis met een elektrische step naar haar werk gaat. "Alle camera's van de wereld zijn op ons gericht", zegt een oudere man. "Dat is alleen maar goed toch?"
Maar in Saint-Denis is ook protest. Een speciaal burgercomité heeft verschillende keren actie gevoerd tegen bouwwerkzaamheden voor de Olympische Spelen. Zo werd in de stad een nieuwe weg aangelegd die mede dient als oprit voor de snelweg A86. De bussen naar het Olympisch dorp rijden hier af en aan. Na de Spelen volgt ook gewoon verkeer.
De nieuwe weg telt zes rijbanen, direct naast twee scholen. Die scholen met kinderen van 3 tot 12 jaar liggen nu volledig ingeklemd in een driehoek van wegen en snelwegen. "Volgens berekeningen rijden daar straks 14.000 auto's per dag. Die stoten allemaal uitlaatgassen uit, met alle gevolgen van dien voor de gezondheid van de kinderen op de scholen", zegt Hamid Ouidir, bewoner van Saint-Denis en lid van het burgercomité.
Duur Olympisch dorp
Hij heeft ook kritiek op het Olympische dorp, dat een paar honderd meter verderop ligt. De paar duizend appartementen daar, waar nu nog sporters zijn gehuisvest, komen straks beschikbaar voor de woningmarkt. Ook dat moest een 'erfenis' worden: nieuwe huizen voor inwoners.
"Het stadsbestuur van Saint-Denis beloofde aanvankelijk dat 40 procent van die appartementen sociale huurwoningen zouden worden. Dat is 20 procent geworden, dus veel minder. De andere 80 procent worden dure koopappartementen. De vraagprijzen zijn onbetaalbaar voor de mensen die in Saint-Denis wonen.''
