In en rond Parijs heeft de politie de afgelopen maanden duizenden daklozen en immigranten van de straat gehaald. Velen werden op de bus gezet naar opvanglocaties ver buiten de Franse hoofdstad.
Hulporganisaties spreken van een 'sociale schoonmaak'. Parijs moest er piekfijn uit komen te zien voor de Olympische Spelen. Mensen die niet in dat perfecte plaatsje pasten, worden "lastiggevallen, de stad uitgezet en onzichtbaar gemaakt", schrijven zo'n honderd ngo's in een gezamenlijk rapport.
De politie viel binnen bij kraakpanden, ontmantelde tentenkampen en joeg zwervers, illegalen, drugsverslaafden en sekswerkers weg.
Evacuatie-operaties
De Franse overheid betwist dat Parijs speciaal voor de Spelen is schoongeveegd. "We voeren dit soort evacuatie-operaties elke week uit, het heeft niets met de Olympische Spelen te maken", zei minister van Sport Amélie Oudéa-Castéra.
Maar de ngo's bestrijden dat. In de twaalf maanden voordat de Spelen begonnen, werden 12.545 personen van straat gehaald, staat in het rapport. "Dat getal ligt 38 procent hoger dan het jaar ervoor." Er werd vooral ingegrepen op plekken in de buurt van olympische locaties, zoals bij het olympisch dorp en langs de route die de olympische vlam aflegde.
En hoe dichterbij de Spelen kwamen, hoe vaker de politie heeft ingegrepen. "De afgelopen zes maanden alleen al zijn veertig van dit soort evacuatie-operaties gehouden. Normaal gesproken gebeurt het dertig keer per jaar", zegt Paul Alauzy, woordvoerder van de ngo's die zich hebben verenigd onder de noemer 'De keerzijde van de medaille'. "Wij zijn niet tégen de Spelen. Maar we willen mensen wel laten zien dat de Spelen gevolgen hebben voor de meest kwetsbaren."
Bus naar opvanglocaties
Van de 12.545 mensen die in een jaar tijd door de politie zijn meegenomen, werden er meer dan 5000 op de bus gezet naar opvanglocaties in heel Frankrijk. Die lagen onder meer in Marseille, Toulouse, Lyon en Bordeaux. "In Parijs is de druk op de opvang zó groot dat we speciale opvangplekken verspreid over het land hebben ingericht", zei minister Oudéa-Castéra.
De overheid erkent dat die opvang op de verschillende plekken tijdelijk is. In veel gevallen krijgen mensen maar drie weken onderdak. Daarna moeten ze weer vertrekken. Sommigen komen in de asielprocedure terecht, anderen verhuizen naar een nieuwe opvang. "Maar voor 60 procent van de mensen is er geen structurele oplossing. Velen komen gewoon weer op straat terecht", zegt Alauzy.
We hebben alleen maar last van de Spelen. De politie jaagt ons de hele tijd op.
In het oosten van Parijs verzamelen zich elke avond meer dan honderd daklozen en illegalen. Hulporganisatie Utopia56 deelt op straat eten uit en helpt hen. Er wordt bijvoorbeeld gezocht naar slaapplaatsen. "Mijn vrouw en ik leven al zes maanden op straat in Parijs. Meestal slapen we bij een treinstation in de buurt", vertelt een man uit Senegal. "Maar mijn vrouw is nu zwanger. Dat maakt het extra moeilijk."
In de straat zitten families met kinderen en baby's. Een peuter krijgt de fles. Twee kleine meisjes rennen rond. Sommigen slepen volle tassen en koffers met zich mee. Een groepje Afrikaanse jongens zit op de stoeprand. "We zijn net aangekomen in Frankrijk", zegt één van hen.
Onder de volwassenen zijn een paar mensen die eerder met de bus uit Parijs zijn geëvacueerd maar die weer terug zijn gekomen. Een vrouw werd naar Zuid-Frankrijk gebracht. "Ik werd in een heel klein kamertje gezet dat ik moest delen met een vrouw die ik helemaal niet kende. Ze hoestte de hele tijd, ze belde de hele tijd met het noodnummer en zei dat ze tbc had."
Bezig met overleven
In het stadje was niets te doen, er was geen werk en er was geen medische zorg, zegt ze. Daarom kwam ze terug naar Parijs. "In kleinere steden zijn er gewoon veel minder voorzieningen en veel minder hulpverleners dan hier. Hier is altijd wel wat te regelen, als je geld wilt verdienen bijvoorbeeld of als je iets wilt eten."
De soep van Utopia56 is bijna op. Er worden laatste telefoontjes gepleegd om slaapplaatsen te zoeken. De daklozen en illegale migranten zien er moedeloos uit. De Olympische Spelen lijken mijlen ver weg. "Die Spelen interesseren me helemaal niets", zegt een vrouw die met haar man tegen een hek hangt. "We hebben er alleen maar last van. De politie jaagt ons de hele tijd op." Ze slaakt een diepe zucht. "Ons leven is niet makkelijk, we leven elke dag en nacht op straat. Wij zijn bezig met overleven, niet met de Olympische Spelen."
