Kinderopvang in olympisch dorp maakt verandering zichtbaar: 'Moeders zijn welkom'

• Anne van Eijk

  volgt de Olympische Spelen in Parijs

Al twee keer eerder maakten handbalster Loïs Abbingh en tafeltennisster Britt Eerland de Olympische Spelen mee, maar dit keer is het allemaal net even anders. Tijdens hun derde olympisch avontuur zijn ze namelijk naast topsporter ook moeder. Wat ook anders is: voor het eerst in de geschiedenis van de Spelen is er een kinderopvang beschikbaar voor atleten.

En dus beleven ze de Spelen dit keer op een andere manier, vertellen ze allebei. "Het is natuurlijk voor vertrek wel hartverscheurend dat je weet dat je drie weken nauwelijks met je kleintje bent. Dus dat is wel heel zwaar", zegt Abbingh, die in september 2022 moeder werd van zoon Lev.

"Maar ik besef ook meer dat je hier wat moois wil neerzetten en ervan wil genieten, omdat ik ook iets moois thuislaat." Dat beaamt Eerland, die in maart 2023 dochter Zaya op de wereld zette. "De Spelen blijven natuurlijk de Spelen, maar ik ben wel echt meer aan het genieten."

Naast Abbingh en Eerland komen er nog meer Nederlandse olympiërs in Parijs in actie die ook moeder zijn: handbalster Estavana Polman, atlete Tasa Jiya, wielrenster Ellen van Dijk, zeilster Marit Bouwmeester en dressuuramazone Emmelie Scholtens.

Primeur in Parijs

De topsportwereld wordt langzaam maar zeker steeds toegankelijker voor moeders. Bij de Olympische Spelen van Parijs is er zelfs sprake van een primeur. Voor het eerst is er in het olympisch dorp een plaats waar moeders even weg van de hectiek gelegenheid hebben om rustig samen met hun kind(eren) te zijn.

Voormalig atlete Allyson Felix is een van de aanjagers geweest van deze kinderopvang. De Amerikaanse, die in haar lange carrière drie keer wereldkampioen en een keer olympisch kampioen 200 meter werd, kwam op het idee door haar eigen ervaringen als moeder in de topsportwereld.

"Dat was echt een uitdaging", vertelt de Amerikaanse bij televisiezender CBC over de periode waarin zij haar topsport combineerde met het moederschap.

Baby voeden in stadion

"Het was zelfs moeilijk op manieren die ik niet had verwacht, zoals het in hotels verblijven, flessen wassen, alles wat je mee moet nemen, je baby voeden in stadions, wie gaat er op je baby letten. Maar ik heb daardoor ook veel geleerd over hoe dingen beter kunnen."

Het is niet pas van de laatste jaren dat moeders ook nog als topsporter actief zijn én topprestaties leveren. Van Nederlandse bodem is atlete Fanny Blankers-Koen het bekendste voorbeeld. Zij kreeg zelfs de bijnaam 'De vliegende huisvrouw'.

Maar de emancipatie van de vrouwelijke topsporters is de laatste jaren pas echt op gang gekomen en daar is de kinderopvang in Parijs weer een belangrijke nieuwe stap in. Het maakt de cultuurverandering zichtbaar in de topsport, vindt Felix. "Moeders zijn welkom in de topsport. Het vooroordeel dat je carrière voorbij is na een bevalling, is achterhaald."

Ook Eerland merkt dat er steeds meer aan moeders wordt gedacht, ook bij minder grote toernooien dan de Spelen. "Er zijn nu bijvoorbeeld steeds vaker wc's met een verschoonruimte in de tafeltennishal."

Dat is bij meer sporten het geval. UK Sport meldde een half jaar geleden dat steeds meer sportfaciliteiten kinderopvoeding en borstvoedingsruimtes aanbieden. En daarnaast zijn in Groot-Brittannië de zwangerschapsrichtlijnen aangepast. Daardoor krijgen zwangere Britse topsporters nu betere begeleiding.

In Nederland is Sport & Gyn opgezet, dat is verbonden aan het NOC*NSF. Daar wordt advies gegeven en worden topsporters begeleid om voor en na de zwangerschap zo veilig en optimaal mogelijk te kunnen presteren.

Weg te gaan

De kennis over terugkomen op topniveau na een zwangerschap groeit dus, maar tegelijkertijd is er nog een flinke weg te gaan. Want, zo vertelt Eerland, ze heeft ook veel zelf uit moeten zoeken, omdat er nog niet heel veel moeders haar voor zijn gegaan als topsporter.

Op haar eigen blog schreef Eerland over haar weg naar Parijs als topsportende moeder, waarin ze benadrukt dat de ondersteuning nog beter kan. Ze richtte ook een crowdfundingactie op onder de naam #MomAthlete, omdat het opstartbudget dat ze van NOC*NSF kreeg niet voldoende was en ze tijdens haar zwangerschap veel spaargeld had moeten gebruiken.

Abbingh en Eerland zijn in elk geval erg blij met de inspanningen van Felix om de kinderopvang in het olympisch dorp mogelijk te maken. Eerland had er graag gebruik van gemaakt, maar dat was in de praktijk lastig te regelen. De loting van het olympische tafeltennistoernooi werd namelijk pas heel laat bekend. "Je moet van tevoren een aanvraag indienen voor een bepaald tijdslot voor de opvang en dat lukte nu niet."

Abbingh, die al langer van tevoren duidelijkheid had over haar wedstrijdschema, heeft wel een tijdslot geboekt.

Voor zowel Abbingh als Eerland is balans het toverwoord. "Je bent er wel continu mee bezig. Je bent nu altijd topsporter én moeder, je kan het niet even op pauze zetten", zegt de tafeltennisster.

Ze neemt haar dochter, nu ruim een jaar oud, lang niet altijd mee naar toernooien. "Als ik verder weg moet, bijvoorbeeld naar Azië, zorg ik dat mijn moeder of partner mee kan, zodat ik ook Zaya mee kan nemen. Haar langer dan een paar dagen missen, is echt te zwaar voor mij. Dan ga ik haar missen."

Voor de Spelen in Parijs heeft ze naar eigen zeggen een mooi compromis. Haar moeder komt naar Parijs en past op Zaya, Eerlands oma en partner kunnen dan bij de wedstrijden komen kijken.