Druk om Nationaal Monument en kenniscentrum over Srebrenica opgevoerd
De druk groeit om een Nationaal Monument op te richten ter nagedachtenis aan het bloedbad in Srebrenica. De locatie lijkt het belangrijkste struikelblok voor de daadwerkelijke komst ervan. Nu de dertigste herdenking aanstaande is, voert de stichting Nationaal Monument Srebrenica de druk op om een besluit te nemen met een kranslegging op die plek ter ere van de 29e herdenking.
Nabestaanden en andere betrokkenen ijveren al vijf jaar voor een monument in Den Haag ter nagedachtenis aan de gebeurtenissen die volgden op de val van de enclave tijdens de oorlog in voormalig Joegoslavië in 1995. Zowel de gemeente Den Haag als de rijksoverheid staan positief tegenover zo'n monument.
De initiatiefnemers hebben een uitgesproken voorkeur voor het Churchillplein voor het voormalige Joegoslavië-tribunaal. "Het is een iconische plek, die staat voor de rechtvaardigheid die hier vanuit Nederland is gevonden voor de misdaden toen. Veel slachtoffers en nabestaanden zijn hier naartoe gereisd om te getuigen en daarom is het ook een emotionele plek," legt voorzitter Samir Hajdarevic uit.
Naast monument ook kenniscentrum
Maar de plannen van zijn stichting reiken verder: "De droom is om naast een monument ook een kenniscentrum in te richten zoals dat in Duitsland ooit is opgericht na het proces van Neurenberg tegen oorlogsmisdadigers van de Tweede Wereldoorlog. Van de rechtszaal zouden we een museum kunnen maken en het archief van het tribunaal, dat nu in een kelder ligt, kan worden ontsloten voor slachtoffers en voor onderzoek."
De gemeente Den Haag en de rijksoverheid steunen de oprichting van een nationaal monument, maar de zoektocht naar een locatie is in een impasse geraakt.
"Wij weten dat de stichting een voorkeur heeft voor een plek in de internationale zone bij het voormalige tribunaal, maar dat gaat niet zo snel", aldus een woordvoerder van de gemeente. Het Rijk, eigenaar van het gebouw, heeft een gegadigde voor het gebouw, een internationale organisatie die zich er wil vestigen, met de nodige veiligheidseisen. "Dan is een monument waar regelmatig bezoekers komen en bijeenkomsten zijn geen ideale invulling," aldus een betrokkene.
Daarom is de gemeente op zoek naar een tijdelijke locatie, in afwachting van overeenstemming over een permanente plek. Betrokkenen vrezen dat de gewenste locatie steeds verder buiten beeld raakt.
De moordpartij rond de val van Srebrenica geldt als de grootste georganiseerde volkerenmoord in Europa na de Tweede Wereldoorlog. In deze video, die we in 2020 maakten, zie je hoe het zo mis kon gaan:
Ondertussen wordt de druk op Nederland opgevoerd. Tijdens zijn bezoek aan Nederland afgelopen april bracht Denis Becirovic, de voorzitter van het Bosnische presidentschap, de kwestie onder de aandacht en ook de Vereniging Dutchbat III steunt dit initiatief: "Een kenniscentrum op het plein bij het tribunaal is een goed idee, dan kun je meer bereiken inzake bewustwording en aandacht voor het thema vrede," aldus voorzitter Olaf Nijeboer.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken is terughoudend met toezeggingen, al steunt het kabinet de wens voor een monument. "Over de locatievoorkeur van de stichting worden gesprekken gevoerd tussen betrokken partijen. Het kabinet zal bezien welke rol het kan spelen bij de totstandkoming van een monument op een passende plek", aldus een schriftelijke reactie.
Samir Hajdarevic hoopt dat er schot in de kwestie komt, zodat er volgend jaar, bij de 30e herdenking, overeenstemming is over een locatie voor een tijdelijk monument. De stichting wil daarna een wedstrijd uitschrijven voor een ontwerp voor een definitief monument, dat door een internationaal comité van deskundigen wordt geselecteerd.
