Nederland maakt 'diepste excuses' aan nabestaanden genocide Srebrenica

De Nederlandse regering maakt de "diepste excuses" aan nabestaanden van de massamoord in Srebrenica in 1995. Dat heeft minister Ollongren van Defensie gezegd bij de 27e herdenking van de genocide, op de begraafplaats in Potocari in Bosnië en Herzegovina.

"De internationale gemeenschap faalde in de bescherming van de mensen van Srebrenica", zei Ollongren in een toespraak. "Als onderdeel van deze gemeenschap deelt de Nederlandse regering in de politieke verantwoordelijkheid voor de situatie, waarin dit falen kon gebeuren. Daarvoor bieden wij onze diepste excuses aan."

"We kunnen het leed niet van u wegnemen", aldus de minister. "Maar wat we wel kunnen doen is de geschiedenis recht in de ogen kijken."

Bij de herdenking zijn duizenden mensen aanwezig. Ook worden vandaag vijftig slachtoffers herbegraven die in de afgelopen tijd zijn geïdentificeerd. Onder hen zijn een aantal minderjarigen.

Bij de herdenking in Potocari maakte Ollongren namens Nederland excuses aan de nabestaanden:

'Srebrenica' geldt als de grootste oorlogsmisdaad in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog. De Nederlandse eenheid Dutchbat III was daar om moslimvluchtelingen te beschermen, als onderdeel van een VN-vredesmissie. In juli 1995 werd het bataljon blauwhelmen onder de voet gelopen door Bosnisch-Servische troepen. Zij vermoordden zo'n 8000 moslimmannen en -jongens. De slachtoffers kwamen in massagraven.

Ollongren sprak van "diepe angst en onzekerheid bij de mensen die hier wanhopig bescherming zochten". De herinnering aan de vreselijke genocide mag niet verdwijnen in de geschiedenis, aldus de minister van Defensie. "Want uw diepe verdriet en uw gemis zijn voor altijd aanwezig, ze zijn hier en nu."

Machteloosheid

De minister zei verder dat maar één partij schuld heeft aan de genocide: het Bosnisch-Servische leger. "Gelukkig is een aantal van de hoofdverantwoordelijken inmiddels berecht door het Joegoslaviëtribunaal in Den Haag."

Ollongren sprak ook over "grote machteloosheid" van de VN-militairen. Uit een rapport van het NIOD van begin deze eeuw bleek dat Dutchbat slecht was voorbereid. De militairen waren onvoldoende bewapend, hadden een onduidelijk mandaat en kregen te weinig steun van VN-bondgenoten.

Minister Ollongren van Defensie over de excuses die ze maakte:

Wrevel over excuses aan Dutchbat

Nabestaanden wachtten jaren op excuses van het kabinet. Daarbij hielp het voor veel van hen niet dat premier Rutte vorige maand excuses aanbood aan de Dutchbatters, voor de omstandigheden waaronder de Nederlandse militairen hun werk moesten doen. Premier Rutte zei onder meer dat het bataljon "in de beeldvorming onterecht in het beklaagdenbankje terechtkwam".

"27 jaar na dato zijn sommige woorden nog nooit uitgesproken", zei premier Rutte:

Nabestaanden vinden dat de Nederlandse regering zich eerst tot de nabestaanden had moeten wenden met excuses. Ook de militaire onderscheiding die werd opgespeld door minister Ollongren viel niet in goede aarde.

"Ik heb er geen woorden voor. Bravo Nederland, voor deze misstap", zei nabestaande Hava Avdic in aanloop naar de herdenking en voor de excuses van vandaag. "Alle moeders, kinderen, alle mensen van Srebrenica verwachten excuses. Omdat wij mensen zijn. En het moet gebeuren na zoveel jaar. Het is nodig. Voor ons en voor Nederland."

Nieuw onderzoek

Zij en andere familieleden van slachtoffers willen een nieuw onderzoek naar wat er in juli 1995 gebeurde. Ze willen bijvoorbeeld weten waarom de Nederlandse militairen de gevraagde luchtsteun niet kregen.

Op het Malieveld in Den Haag wordt de genocide in Srebrenica vanmiddag ook herdacht. In de aanloop daarnaartoe werd voor de tiende keer een vredesmars gelopen van Wassenaar naar het veld in Den Haag. De tocht was 11 kilometer lang, als verwijzing naar de datum 11 juli 1995.

Twee jaar geleden werd bekend dat er in Den Haag een nationaal monument komt voor de slachtoffers van de massamoord.