Nabestaanden Srebrenica willen nieuw onderzoek en excuses Nederland
Minister Ollongren van Defensie woont vandaag de 27e herdenking van de genocide in Srebrenica bij. Op de begraafplaats in Potocari zal ze een toespraak houden. Het bezoek van de minister ligt gevoelig in Bosnië. Vorige maand maakte premier Rutte excuses aan Dutchbat-veteranen, en dat is veel nabestaanden in het verkeerde keelgat geschoten.
"Ik heb er geen woorden voor. Bravo Nederland, voor deze misstap." Hava Avdic kon het niet geloven toen ze hoorde dat er excuses en een militaire onderscheiding werden uitgedeeld aan Dutchbat-veteranen.
De ceremonie op 18 juni in Schaarsbergen leidde tot emotionele reacties, bij Avdic en andere nabestaanden. Ze vinden dat de Nederlandse regering eerst met excuses aan het adres van overlevenden had moeten komen, iets waar ze al jaren op wachten.
Voor Avdic was het pijnlijk de beelden te zien waarop Dutchbat-militairen het Ereteken voor Verdienste krijgen opgespeld door minister Ollongren. "Ereteken?" vraagt ze met opgetrokken wenkbrauwen. "Ze worden onderscheiden voor werk dat ze niet goed hebben uitgevoerd. Daar is toch niks eervols aan?"
Skelet niet compleet
De familie van Hava Avdic verloor alle mannen tussen de 18 en 60 jaar bij de genocide in Srebrenica. Haar broer was negentien, werkte voor het Rode Kruis en verzorgde gewonden in de compound van Dutchbat. Hoe en waar hij precies is vermoord, is niet bekend.
Pas jaren later werden de eerste stoffelijke resten van hem geïdentificeerd, in 2013 was de eerste begrafenis. Nog steeds is zijn skelet niet compleet. Verschillende lichaamsdelen werden in verschillende massagraven gevonden doordat het Bosnisch-Servische leger na de genocide massagraven heeft verplaatst met bulldozers.
Dutchbat had haar broer moeten beschermen, daar is ze stellig over. "Ik beschuldig individuele militairen niet. Zij konden niks beginnen tegen de Serviërs. Maar zij waren daar ter plekke. En zij hadden de taak onschuldige burgers te beschermen."
Nooit opgehelderd
Nabestaanden als Hava Avdic willen niet alleen excuses van de Nederlandse regering, ze willen ook dat er een diepgravend internationaal onderzoek komt naar wat er precies is gebeurd in die dagen in juli 1995. "Nederland was daar namens de Verenigde Naties. Laten we het stap voor stap onderzoeken. Met de militairen, met de Nederlandse regering en met de Verenigde Naties."
Nabestaanden blijven vragen stellen over internationale besluitvorming rond bijvoorbeeld het niet geven van luchtsteun aan VN-militairen in Srebrenica. "Als er om hulp werd gevraagd, waarom kwam die niet? Dat is voor ons nooit opgehelderd."
Dutchbat werd onder de voet gelopen en kon niet voorkomen dat een massamoord op de mannelijke bevolking plaatsvond. Onder toeziend oog van Nederlandse militairen werden op 12 en 13 juli 1995 duizenden mannen van vrouwen en kinderen gescheiden door troepen van de Bosnisch-Servische bevelhebber Ratko Mladic. De meeste van die mannen werden niet veel later vermoord. De genocide van Srebrenica is de grootste oorlogsmisdaad in Europa sinds de Tweede Wereldoorlog.
In 2002 concludeerden onderzoekers van het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies dat Dutchbat slecht voorbereid, te lichtbewapend en met een onduidelijk mandaat op missie was gestuurd, en dat het onvoldoende steun kreeg van VN-bondgenoten. De regering van toenmalig premier Kok trad af naar aanleiding van dat rapport.
Gebaar
Volgens Avdic is de tijd rijp voor een nieuw onderzoek, een internationaal onderzoek. "Laten we dat nu doen, 27 jaar later. Wij verdienen dat. De Nederlandse militairen verdienen dat ook. Dat we eindelijk zonder giswerk, de echte waarheid zwart op wit hebben. Waarom, hoe en wie er verantwoordelijk was."
Na de boosheid over de excuses aan Dutchbat, verwachten nabestaanden ook dat minister Ollongren vandaag in Potocari een gebaar maakt. "Alle moeders, kinderen, alle mensen van Srebrenica verwachten excuses. Omdat wij mensen zijn. En het moet gebeuren na zoveel jaar. Het is nodig. Voor ons en voor Nederland."
Bekijk hier het uitgebreide interview met nabestaande Hava Avdic.
