Maangruis Chang'e 6 naar aarde: China zit VS op hielen met ruimtesuccessen

• Ivo Landman

  redacteur Online

Volgens plan ploft morgenochtend een kegelvormige capsule neer in de woestijn van Binnen-Mongolië, een autonome regio in China. De lading aan boord is kostbaar: gesteente van de achterkant van de maan.

De Chang'e 6-missie lijkt het zoveelste Chinese ruimtesucces te worden en brengt Peking dichter bij het uiteindelijke doel: de eerste Chinezen op de maan. Dat succes zet de maanambities van de VS onder druk. Kan China de nieuwe maanrace winnen?

Planeetwetenschapper Wim van Westrenen (VU Amsterdam) is blij met iedere maanmissie, dus ook met het Chinese succes. Juist deze missie is extra belangrijk voor de wetenschap, zegt hij. "Tot nu toe hebben we alleen maar stenen en stof van de voorkant van de maan. We weten dat de achterkant er totaal anders uitziet. Dus we willen heel graag monsters van de achterkant analyseren."

Het gesteente dat de sonde naar de aarde brengt, kan helpen een grote vraag te beantwoorden: hoe is de maan ontstaan? Volgens de gangbaarste theorie is de maan het product van een gigantische botsing tussen de aarde en een andere planeet. Uit de enorme puinwolk zou de maan zijn gevormd.

Van Westrenen: "Computermodellen van die grote botsing suggereren dat de stenen van de maan er wat anders uit zouden moeten zien qua samenstelling dan stenen van de aarde".

Maar stenen die met Amerikaanse maanmissies zijn teruggekomen, laten dat niet zien. "Dat is een probleem, en dat zou in een klap zijn opgelost als het gesteente dat door Chang'e 6 wordt teruggebracht wel heel anders is. Dat zou de theorie van die grote botsing bevestigen", legt de wetenschapper uit.

Een tweede reden waarom het gruis van Chang'e 6 zo interessant is, is dat de lander in een heel diepe krater is neergekomen. Mogelijk heeft de lander daar zelfs materiaal van onder de maankorst opgepikt. "Daaronder zit de mantel en we hebben tot nu toe nog geen materiaal van die binnenkant van de maan."

Naast wetenschap gaat het China om prestige en PR, zegt journalist Andrew Jones, die het Chinese ruimtevaartprogramma verslaat voor Spacenews.com. Rond 2030 wil Peking mensen op de maan zetten, en dan het liefst eerder dan de Amerikanen hebben gepland in hun eigen maanplannen. Jones: "Ze zullen het niet hardop zeggen, maar dat zou wel een PR-coup zijn".

NASA wil eind 2026 weer astronauten laten landen op de maan, maar de kans op vertraging bij die ambitie is groot. Onder meer de maanlander van SpaceX en de maanpakken zijn nog niet klaar. Ook India heeft ambitieuze plannen, maar staat nog aan het begin van zijn bemenste ruimtevaartprogramma.

China is op dit moment nog niet klaar voor een bemenste maanlanding. Er zijn een lander, maanpakken en een nieuwe maanraket in ontwikkeling; de Lange Mars 10. "Die bestaat uit drie rakettrappen van de al bestaande Lange Mars 5, maar die is nog niet getest. Als daar problemen ontstaan, raakt het Chinese maanprogramma ook vertraagd", zegt Jones.

Vanuit China worden er positieve berichten gedeeld over het maanprogramma. "En dat moet je dan maar geloven, want we krijgen niets te zien. Maar het feit dat ze zoveel zelfvertrouwen hebben, is wel veelzeggend. Ze doen gewoonlijk geen beweringen die nergens op gestoeld zijn."

Sterrenkundige en ruimtevaartexpert Marc Klein Wolt, die intensief betrokken was bij een eerdere Chinese maanmissie, zet zelfs voorzichtig zijn geld op China. "Om meerdere redenen. Het belangrijkste is dat dit voor China een kwestie van nationale trots is. Ze mogen niet falen. Gezichtsverlies wordt daar als veel erger ervaren dan hier. Daarom geven ze ook allemaal 100 procent en dat verklaart deels het succes van hun ruimtemissies tot nu toe."

De tweede reden is dat het Chinese maanprogramma nationaal wordt geleid en er een vast budget is. In de VS is het iedere vier jaar weer afwachten of er geld beschikbaar wordt gesteld door het Congres. "En het Chinese programma is flexibel. Bij elke missie kan iets misgaan, maar in China hebben ze altijd een plan B."