Eindelijk is het zonnig weer: hierom worden we er zo vrolijk van

• Susan de Vries

  Redacteur online

Na een natte en grijze tijd schijnt eindelijk de zon, en schieten de temperaturen omhoog. Op dit soort momenten lijkt bijna iedereen vrolijk te worden. Hoe kan dat?

"Vooral het licht is goed voor het brein en het dag- en nachtritme van mensen, waardoor ze zich beter gaan voelen", zegt Meike Bartels, hoogleraar genetica en welbevinden aan de Vrije Universiteit. "En dat licht hebben we overdag juist nodig om het dag- en nachtritme goed te laten functioneren."

Eerst even wat foto's die we vandaag van jullie binnenkregen:

Licht is belangrijk voor de gemoedstoestand, zegt ook Douwe van Tuinen, psycholoog van het Universitair Centrum Psychiatrie van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG). Van Tuinen is in de winter betrokken bij de polikliniek winterdepressie van het UMCG, waar lichttherapie gegeven wordt aan mensen die kampen met een tekort aan licht. "Die is in de zomer leeg", aldus van Tuinen.

Van Tuinen legt uit hoe dat komt: "In de ogen zitten receptoren die het licht opvangen en die elektrische stroompjes doorgeven aan een soort klok die in je hersenen zit. En die gaan ook door naar een gebied dat te maken heeft met de stemming. Daardoor voelen mensen zich een stuk beter".

Op de polikliniek van Van Tuinen is de hypothese dat als mensen niet voldoende zonlicht krijgen, ze uit de pas gaan lopen met de biologische klok in hun hersenen. "Andere klokken in ons lichaam gaan dan ook uit de pas lopen. Je hormoonhuishouding verandert en mensen gaan slechter slapen."

Invloed verschilt per persoon

Van Tuinen benadrukt wel dat de gevoeligheid hiervoor per persoon verschilt. Het hangt onder meer af van de genen en het aanpassingsvermogen aan verschillende lichtsterktes. Dat verschilt per persoon.

De psycholoog behandelt soms drie generaties die last hebben van somberheid in de wintermaanden. "Bijvoorbeeld een oma, moeder en dochter. We weten niet welke genen ervoor zorgen dat al die generaties last hebben van somberheid in de winter".

Niet ieders gemoedstoestand wordt beïnvloed door het weer, zegt ook hoogleraar genetica Bartels. "Iedereen is verschillend en geboren met een ander pakketje genen, en iedereen groeit op in een andere omgeving. Die genen kunnen ervoor zorgen dat sommige mensen veel gevoeliger zijn voor licht dan andere mensen. En dus ook veel gevoeliger voor het weer dan andere mensen."

Nederlands voorjaar is perfect

Mensen die in een depressie terechtkomen vanwege een gebrek aan licht, worden in het UMCG behandeld met lichttherapie. Ze worden dan vijf dagen achter elkaar vroeg in de ochtend veertig minuten blootgesteld aan 10.000 lux lichtsterkte.

Lux is een maat voor de hoeveelheid licht per vierkante meter. Op een erg donkere dag is de lichtsterkte zo'n 100 lux en op een zonnige dag is dat zo'n 120.000 lux. "Doordat mensen behandeld worden met licht, verdwijnt hun sombere gevoel", zegt Van Tuinen.

Te veel licht is ook niet optimaal voor de mens, stelt Bartels. Ze is bezig met de afronding van een studie waarin gegevens over licht in Italië, Amsterdam en Estland verzameld werden. In Estland wordt het in juni en juli nauwelijks donker en dat bleek niet optimaal voor het dag- en nachtritme, omdat het lichaam dan niet in slaapstand gaat. "En je ritme is juist cruciaal voor je biologische functioneren en je mentale gezondheid".

Bartels: "Het liefst heb je het zoals wij het hier in het voorjaar hebben. Waarbij het 's avonds donker wordt zodat je goed kunt slapen en 's ochtends op tijd de zon op komt, waardoor je snel voldoende licht binnenkrijgt."