Vergeten olympische sport: hoogspringen uit stand zoals 'The Human Frog' deed
Bij de Olympische Spelen in Parijs zijn 32 sporten te zien. Er komen regelmatig nieuwe sporten bij, maar er is ook een aantal sporten uit het collectieve geheugen verdwenen. Daarom was er wekelijks aandacht voor een vergeten olympische sport. Vandaag de laatste: hoogspringen uit stand.
"Je zakt door de benen, springt met twee benen omhoog, achterwaarts over het touwtje heen. Handje op je rug!" Op het terrein van atletiekvereniging Suomi in Santpoort instrueert de trainer drie jonge pupillen. Ze staan op een rij, hun rug gericht naar de hoogspringmat vlak achter hen.
Oud-hoogspringer Ruud Wielart slaat het tafereel geamuseerd gade. "Kijk, dat is grappig. Hij laat ze uit stand springen." Voormalig Nederlands kampioen en recordhouder Wielart behaalde zijn hoogspringsuccessen in de jaren '70 zoals we die nog altijd kennen: de aanloop met een curve, de afzet met één voet, gevolgd door de achterwaartse fosburyflop.
Springen uit stand, zonder aanloop, ziet Wielart hooguit als een trainingsvorm, gedienstig aan het ware springen. Hoe anders was dat aan het begin van de vorige eeuw. Tussen 1900 en 1912 genoot de discipline een olympische status. In die tijd was Ray Ewry ongenaakbaar. De Amerikaan beheerste de springkunst als geen ander en won goud bij hoog-, ver- én hinkstapspringen. Het leverde Ewry de bijnaam 'The Human Frog' op.
Eigen lichaamsgewicht
Op het atletiekterrein in Santpoort doen de drie tieners een aantal pogingen om vanuit stand over het touw te springen. Dat hangt op een hoogte van 1 meter 10. Dan beëindigt de trainer de oefening. Hij dirigeert zijn pupillen naar een punt verderop. Het is tijd voor het echte werk, springen met aanloop.
Terwijl het getik van de schoenen over de baan klinkt, probeert Wielart het verschil tussen de twee springvormen te schetsen. "Bij hoogspringen kom je aan met een bepaalde aanloopsnelheid. Dat is een totaal andere belasting. Bij springen uit stand is die belasting je eigen lichaamsgewicht en niet veel meer dan dat. Terwijl je in de aanloop een activiteit ontwikkelt waarmee je tot een belasting komt van tussen de 700 en 900 kilo."
Springen uit stand kan een geschikte trainingsvorm zijn. "Je traint dan het explosief vermogen. Het is een goede test bij het kogelstoten en bij de werpnummers in het algemeen. Maar ook in een sport als volleybal wordt het gebruikt. Logisch natuurlijk: aan het blok moet je bijvoorbeeld springen uit stand."
In 1912 verdwenen
Als wedstrijdonderdeel verdween het hoogspringen uit stand na 1912 van de olympische kalender en werd het steeds vaker gezien als incourant nummer. Records stonden nog louter te boek als officieus. "Als het bij atletiek van de lijst gaat, moet je het ergens anders onderbrengen. Dan houdt het op."
Recordpogingen springen uit stand zijn het domein geworden van het Guinness Book of Records. Op YouTube verschijnen beelden van sporters in de fitnessruimte, die vanuit stilstand op een kast proberen te springen. "Ze zetten met twee voeten af en springen er dan op met hun knieën opgetrokken tot naast de oren. Dat doen ze geweldig. Het is een leuk spelletje."
Als het aan Wielart ligt, blijft het daar ook bij. Een olympische rentree? "Ik hoop van niet. Al vinden mensen het misschien wel leuk. Mensen vinden tegenwoordig toch hele rare dingen leuk."
In Santpoort meldt Max Feije (16) zich ietwat gehaast bij Wielart. "Ik ben wat later, ik had een lekke band." Wielart vraagt Feije, met diens voorliefde voor hoogspringen, om ook een poging te doen om uit stand over het touw te gaan. De tiener voltooit de sprong vlekkeloos. "Het voelt wel anders dan normaal springen, vooral in je benen", zegt hij. "Maar zeker als warming-up is het fijn om te doen."
Feije besluit de lat wat hoger te leggen, naar 1 meter 20. Als hij hoort dat Ewry bij de Spelen in Parijs in 1900 tot 1 meter 65 kwam, is hij onder de indruk. "Dat is best hoog, best mooi!". Wielart kan er kort over zijn. "Dat was voor die tijd goed. Punt. Men springt nu wel hoger uit stand."
Feije staat alweer klaar voor een nieuwe sprong. De moeilijkheid mag dan zijn verhoogd, ook nu springt hij moeiteloos over het touw. Met een brede lach: "Een nieuw persoonlijk record! Uit stand hoog gesprongen!"
