Over twee weken mogen de Fransen weer naar de stembus. President Emmanuel Macron riep nieuwe nationale verkiezingen uit na de monsterzege van radicaal-rechts bij de Europese verkiezingen. Vakbonden, studentengroepen en burgerrechtenactivisten protesteren innmiddels. Ze vrezen dat Rassemblement National, de partij van Marine Le Pen, het bij de aanstaande parlementsverkiezingen even goed zal doen als bij de Europese verkiezingen.
Die Europese verkiezingen waren ook een keerpunt in Bretagne: de regio stond bekend als 'de meest gematigde van Frankrijk'. Vader en dochter Le Pen kregen er nooit voet aan de grond, maar dit keer won Rassemblement National in alle vier de Bretonse departementen.
'Koning Macron'
Christian Bougeard, hoogleraar moderne geschiedenis, zegt dat de regio lange tijd socialistisch was. "In 2017 sloeg dat om naar het 'macronisme': Macron kreeg 75 procent van de stemmen bij de presidentsverkiezingen. Ook in 2022 hield hij een grote voorsprong. Maar nu heeft Rassemblement National de linkse partijen en die van de president ingehaald."
In Bretagne zijn mensen teleurgesteld in president Macron. "Hij lijkt wel een koning. Hij beslist alles." Ze willen verandering. Tegelijkertijd maken andere inwoners zich ernstig zorgen over de opkomst van radicaal-rechts:
De teleurstelling in president Macron nam volgens Bougeard toe door de pensioenhervormingen. Macron zette daarbij het parlement buitenspel en drukte de impopulaire verhoging van de pensioenleeftijd - van 62 naar 64 jaar - door. "In Bretagne werden de demonstraties tegen de pensioenhervormingen door velen gesteund, maar de regering had daar geen oog voor. Vandaar dat mensen Macrons partij nu afwijzen."
Op straat zijn mensen positief over de lijsttrekker van Rassemblement National: Jordan Bardella. Onder zijn leiding kwam RN in 93 procent van de Franse gemeenten op de eerste plaats uit de verkiezingen. "Hij heeft charisma, maakt een goede indruk en krijgt mensen op de been", zegt een vrouw bij de supermarkt. "We hebben meer rechts nodig", zegt een man op de parkeerplaats. Ruim 25 procent van de stemmen in Bretagne ging naar Rassemblement National.
Inmiddels roert ook links zich: de socialisten, radicaal-links, de Groenen en de communisten willen een 'volksfront' vormen tegen radicaal-rechts. De socialistische oud-president François Hollande heeft zich erbij aangesloten en zich kandidaat gesteld in het zuidwesten van het land. In steden door het hele land gingen het weekend al honderdduizenden mensen de straat op om te protesteren tegen Rassemblement National.
Experts verwachten dat de nationale verkiezingen uit zullen draaien op chaos. "Dat wordt het zeker, verwacht de Franse politicoloog Arnauld Leclerc. "Het land kan onbestuurbaar worden als Macron moet gaan samenwerken met een radicaal-rechtse premier."
In Frankrijk wordt gespeculeerd dat Macron hoopt dat een rechts-radicale regering flopt en de bevolking teleurgesteld raakt in Rassemblement National. Bardella heeft al gezegd klaar te zijn om te regeren. "Als de Fransen ons hun vertrouwen geven in de komende nationale verkiezingen."
Bubbel
Voor veel Bretonners is het de gok waard. Macron zal volgens hen geen oplossingen bieden voor hun problemen. Voornamelijk in plattelandsgebieden zijn de armoedecijfers hoog. Ook de toegang tot gezondheidszorg en onderwijs is verslechterd. "Macron zit in een bubbel", zegt de vrouw bij de supermarkt. "Zo voelen we het. Hij weet niet hoe het is om te leven van een minimumloon of een klein pensioentje."
Frankrijk gaat drie jaar eerder dan gepland op 30 juni naar de stembus voor de eerste ronde van de parlementsverkiezingen. Op 7 juli volgt een tweede ronde. De peilingen voorspellen een groot verlies voor Renaissance, de partij van Macron. Maar die heeft gezegd dat hij niet af zal treden, "ongeacht de uitslag".
Marine Le Pen heeft gezegd dat ze bij een grote overwinning voor haar partij niet zal oproepen tot het aftreden van Macron. Ze zei: "Ik heb respect voor instellingen; Ik pleit niet voor institutionele chaos."
