Ten minste 172 doden door middel 'X' in Nederland sinds 2015
Sinds 2015 zijn er in ieder geval 172 mensen overleden na het gebruik van zelfdodingsmiddel 'X'. Stichting 113 Zelfmoordpreventie en GGD Amsterdam onderzochten vorig jaar hoeveel mensen in Nederland stierven door het gebruik van het poeder. Naar eigen zeggen werd dit voor het eerst onderzocht.
De onderzoekers ontdekten dat de gemiddelde leeftijd van de gestorven mensen 59 jaar is. "Deze cijfers wijzen uit dat het een zeer diverse groep is met mensen uit alle leeftijdscategorieën, en dat de groep niet alleen bestaat uit ouderen die een weloverwogen keuze maken", zegt onderzoeker Lizanne Schweren tegen NRC. Wel was de grootste leeftijdsgroep boven de 70 jaar, namelijk 38 procent.
Verder bleek dat het aantal mensen dat stierf door zelfdoding met middel X tussen 2017 en 2021 jaarlijks toenam. Zeven jaar geleden ging het om maximaal tien mensen en in 2021 al om vijftig. Een jaar later waren het 42 gevallen.
'Risico op kopieergedrag'
Op basis van de lijkschouwverslagen van forensisch artsen concludeerden de onderzoekers onder andere dat 70 procent, ofwel 120 mensen, een "psychiatrische voorgeschiedenis" had. Voorbeelden als een depressie of angststoornis worden genoemd. Daarnaast werd bij 19 procent een euthanasieaanvraag gerapporteerd, die bij meer dan de helft was afgewezen.
Voor het onderzoek werden het aantal sterfgevallen door zelfdodingspoeders van 1 januari 2015 tot en met 31 december 2022 bekeken. Dat gebeurde op basis van informatie van forensisch medische diensten en data van het Centraal Bureau voor de Statistiek. Het ging om gegevens van bijna alle GGD-regio's in Nederland: 23 van de 25.
Het onderzoek werd in januari gepubliceerd, maar stichting 113 heeft toen met een reden niet de publiciteit opgezocht. NRC publiceerde er gisteravond voor het eerst over. "Het communiceren over methoden van suïcide brengt het risico op kopieergedrag met zich mee", zegt Schweren tegen de krant. De resultaten zijn eerder al wel gedeeld met onder meer het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
"In de berichtgeving over het proces rondom middel X zagen we dat werd aangenomen dat er geen cijfers zijn", legt de onderzoeker uit. "Dat klopt niet en dat wilden we rechtzetten."
Maandag eiste het Openbaar Ministerie tegen een groep verdachten in de zaak rond zelfdodingsmiddel X celstraffen tot 2,5 jaar, waarvan een jaar voorwaardelijk. Ze hebben volgens justitie geholpen bij de verstrekking van het middel en zouden daardoor schuldig zijn aan hulp bij zelfdoding.
De zeven verdachten in deze rechtszaak zijn allemaal verbonden (geweest) aan de Coöperatie Laatste Wil.
Hulp bij zelfdoding is strafbaar in Nederland tenzij aan heel strenge voorwaarden is voldaan. Voor euthanasie moet sprake zijn van ondraaglijk lijden, moet er geen behandeling meer mogelijk zijn en is betrokkenheid van een arts vereist.
