Rijkere gemeentes moeten meer sociale huurwoningen bouwen. Die oproep doet Ron Meyer, die als directeur van het Nationaal Programma Heerlen-Noord probeert de problemen in die achterstandswijk op te lossen.
Vanwege een tekort aan sociale huurwoningen elders in het land verhuizen veel mensen naar plekken waar die huizen wél beschikbaar zijn. Zoals Heerlen-Noord; daar bevinden zich de armste wijken van Nederland. De komst van nieuwelingen die laag op de sociale ladder staan zet de leefbaarheid in het gebied extra onder druk.
Heerlen is een heel grote opvanglocatie voor iedereen die problemen heeft elders.
In sommige buurten in Heerlen leeft ruim een derde van de bewoners van een uitkering. Bovendien heeft een derde van de kinderen een leerachterstand en kampt 41 procent van de inwoners met gezondheidsproblemen. Dat staat in een vandaag verschenen rapport van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid (NPLV).
In dat rapport wordt ook gesproken over een "reusachtige doorstroom" van mensen die naar Heerlen komen en er weer vertrekken. De afgelopen tien jaar kwamen er 32.000 mensen bij. Veel van hen zijn arm. De inwoners van Heerlen die wél slagen op de sociale ladder, gaan vaak weg uit de stad.
Mensen van ver
Opvallend: van die nieuwkomers met een bijstandsuitkering komt 34 procent van buiten Limburg. Volgens Ron Meyer is dat omdat andere gemeentes te weinig huizen hebben voor lagere inkomens. "Heerlen is een heel grote opvanglocatie voor iedereen die problemen heeft elders."
Demissionair minister Hugo de Jonge van Volkshuisvesting stuurde eerder deze maand een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer waarin staat dat in gemeenten met relatief weinig sociale huurwoningen van de nieuw te bouwen huizen 30 procent sociale huur moet zijn. Volgens de minister is te lang gedacht dat regie op het gebied van volkshuisvesting niet nodig is en dat de markt vraag en aanbod in evenwicht zou brengen.
Overheidsprogramma NPLV bestaat sinds 2022 en heeft als doel de leefbaarheid in twintig kwetsbare wijken te vergroten. Naast Heerlen-Noord zitten er ook wijken in als Amsterdam Zuidoost, Utrecht Overvecht en Eindhoven Woensel-Zuid. Vorige maand riep de organisatie het nog te vormen kabinet op blijvend te investeren in de wijken, omdat de problemen eerder oplopen dan afnemen.
Oproep aan Wilders
Meyer schaart zich ook achter die oproep. Hij wijst erop dat in Heerlen een zeer lage opkomst was bij de Tweede Kamerverkiezingen, maar dat de mensen die wél stemden massaal voor de PVV kozen. "Dus beste Geert, dit zijn jouw stemmers."
Dat mensen met een "instabiel wankel fundament" van heinde en verre naar Heerlen-Noord komen om goedkoop te kunnen wonen, snapt Meyer wel. "Ik neem het hen niet kwalijk. Ik zou hetzelfde doen als ik in mijn eigen gemeente geen woning zou kunnen vinden." Maar bevorderlijk voor de leefbaarheid vindt hij die nieuwkomers niet.
Dat beaamt Franco Piras, die al zijn hele leven in de wijk woont. Hij ziet mensen uit het hele land komen. "Brabanders, nog hogerop... Ik kan ze bijna niet verstaan."
Het zijn allemaal mensen met "een rugzakje", zegt Piras. "Ze hebben nog geen geld om een gordijntje op te hangen. Het wordt allemaal dichtgeplakt. Het is moeilijk contact mee te leggen, want ze schamen zich ook nog."
Vroeger was Heerlen een rijke gemeente als gevolg van de mijnbouw. Maar vijftig jaar geleden gingen de twaalf mijnen in de regio dicht, met 75.000 werklozen tot gevolg.
Sindsdien ging het economisch bergafwaarts met de gemeente. Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek scoort Heerlen het slechtst van heel Nederland als het gaat om welvaart en opleidingsniveau.
Het vandaag uitgekomen rapport laat volgens Ron Meyer zien dat extra maatregelen nodig zijn voor Heerlen-Noord. "Het is een groot probleem, maar ook een interessante uitdaging voor het hele land."
Trots op Heerlen
Meyer komt zelf ook uit de wijk. Net als vele anderen groeide hij op in armoede. "Mijn ouders aten soms dagen niet zodat wij naar voetbal konden." Later maakte hij carrière als partijvoorzitter van de SP en vakbondsbestuurder bij FNV.
Hij baalt dat hij als programmadirecteur Heerlen-Noord telkens "een gitzwart verhaal" moet vertellen. "Dat is best lastig voor mij als een jongen van Heerlen. Dus ik wil ook zeggen: ik kom uit het mooiste gebied van het land, ben echt trots op onze wijken. Maar het is ontegenzeggelijk zo: onze gemeenschappen staan onder druk. "
