Buiten protesteren boeren, binnen komen de landbouwministers hen tegemoet

• Nanda Millenaar

  Redacteur Brussel

Rookpluimen hangen boven de Europese instellingen aan de Wetstraat in Brussel. Opnieuw demonstreren Vlaamse en Waalse boeren tegen het Europese milieu- en klimaatbeleid. Enkele tientallen meters verderop stemmen de ministers van Landbouw in met een pakket maatregelen om de boeren tegemoet te komen. Daarmee veranderen ze hun eigen beleid dat amper een jaar oud is.

Al maanden protesteren boeren in grote delen van Europa tegen de, in hun ogen, veel te strenge eisen van de EU. De regels om de landbouw klimaat- en milieuvriendelijker te maken, gaan veel boeren te ver en te snel. Onder druk van de protesten en de aanstaande verkiezingen voor het Europees Parlement, kwam de Europese Commissie met een reeks aanpassingen. De ministers van Landbouw nemen die voorstellen nu over.

Boerenprotesten in Brussel leidden ook tot brandjes en botsingen met de politie:

Om landbouwsubsidies van de Europese Unie te krijgen, moeten boeren aan bepaalde regels voldoen. En die regels worden nu versoepeld. Een van de nieuwe afspraken is dat boeren niet langer verplicht een deel van hun landbouwgrond braak moeten laten liggen. Volgens de huidige regels mag 4 procent van het akkerland niet worden gebruikt, om de natuur meer ruimte te geven.

Verder hoeven boeren straks hun gewassen niet langer af te wisselen, de zogeheten gewasrotatie. En boeren die door weersomstandigheden niet aan de regels kunnen voldoen, worden ontzien. Kleine boeren met minder dan 10 hectare grond worden vrijgesteld van controles en eventuele straffen.

NOS op 3 maakte deze explainer over de haat-liefdeverhouding tussen boeren en Europa:

Door de versoepelingen kunnen boeren en EU-landen straks flexibeler omgaan met de milieueisen, zonder dat ze hun rechten op Europees geld verliezen. Uiteindelijk zou zo'n 65 procent van de Europese boeren van de versoepelingen profiteren.

Volgens demmissionair minister Adema van Landbouw zijn de aanpassingen goed nieuws voor de Nederlandse boeren. "Over het geheel zeggen we: het is een goed pakket maatregelen. Waarbij we als land meer flexibiliteit krijgen en waarbij de boer ook minder administratieve lastendruk krijgt", zei de minister na afloop van de bijeenkomst.

Onder druk

Het gemeenschappelijk landbouwbeleid kwam na lang onderhandelen tot stand. De regels die ze nu aanpassen, zijn op 1 januari 2023 ingegaan. Een voor de Europese Unie ongekend snelle aanpassing. Onder druk van boerenprotesten en de Europese verkiezingen, bleken de Europese Commissie en een meerderheid van de lidstaten snel concessies te willen doen.

De versoepelingen worden nu met spoed door de Europese molen gehaald. Na de Commissie en de ministers, moet alleen het Europees Parlement nog instemmen. Dat gebeurt eind april, tijdens de laatste zitting van het parlement. Als alles goed gaat, kunnen de aangepaste regels dan begin juni ingaan, net voor de verkiezingen.

Vuurwerk

Terwijl de landbouwministers instemmen met soepelere regels, staan buiten honderden tractoren en hun eigenaren. Voor de derde keer dit jaar staan er boeren in de Europese wijk. Het zijn er minder dan de vorige keren, maar ze maken met de tractoren en vuurwerk een hoop kabaal.

De klimaat- en milieueisen waar ze zich aan moeten houden, maken het runnen van een boerenbedrijf onmogelijk, vinden ze. "Het probleem is dat politici van de EU niet begrijpen hoe landbouw in de praktijk werkt. Er zijn zoveel nieuwe regels, waar we ons helemaal niet aan kunnen houden", zegt een Waalse boer.

Binnen hopen de ministers dat de tegemoetkomingen genoeg zijn om de rust te doen terugkeren. En dat de boeren de Wetstraat niet opnieuw weten te vinden.