Bijna een week na de arrestatie van voormalig RAF-terrorist Daniela Klette in Duitsland, is er een klopjacht gaande op nog twee gezochte RAF-leden. De Duitse politie heeft 150.000 euro uitgeloofd voor de gouden tip die leidt naar Klettes handlangers, Burkhard Garweg en Ernst-Volker Staub. Het land is volledig in de ban van de zoektocht: want hoe hebben de drie RAF-leden tientallen jaren uit handen van justitie kunnen blijven?
Zondagochtend deed de politie een grote inval op een woonwagenterrein in Berlijn-Friedrichshain. Garweg zou daar in een container wonen. De politie zou hem op het spoor zijn gekomen door actuele foto's die in het appartement van Klette werden gevonden. Klette zit in voorarrest, maar zwijgt.
Die foto is een opsteker voor de Duitse politie. Strikte privacywetten maken de opsporing heel moeilijk, zegt de Duitse terrorisme-expert Hans-Jakob Schindler. Van de voortvluchtigen waren alleen oude beelden bekend. "De politie mag bijvoorbeeld niet zoeken op het internet, tenzij er specifieke beschuldiging van terreur is of een dreigende terroristische aanslag. Ook mogen ze geen speciale tools gebruiken waarbij ze beelden met andere partijen moeten delen."
Duitse media melden dat Garweg en Staub samen met de vorige week gearresteerde Klette gewapende overvallen hebben gepleegd om hun ondergrondse leven van ruim dertig jaar te financieren. Het regionale Openbaar Ministerie in Nedersaksen doet daarom onder meer onderzoek naar poging tot moord. "Volgens berichten in de media hebben de overvallen tussen 1999 en 2016 in totaal 2 miljoen euro opgebracht. Dat is een mooi bedrag voor iemand die een hekel heeft aan kapitalisme", zegt Schindler. "Het feit dat Garweg in een bouwcontainer woonde, suggereert dat hij niet veel geld heeft uitgegeven."
Dat het drietal zo lang uit handen van de autoriteiten kon blijven en ook nu nog, verbaast Schindler niet. "Er zijn altijd RAF-depots geweest in de bossen. Die zijn lang niet allemaal gevonden. Veel is ondergronds, waar wapens en munitie kunnen liggen en wellicht ook identiteitspapieren."
Dat beaamt terrorisme-expert Beatrice de Graaf. "RAF-leden waren altijd heel goed in het vervalsen van paspoorten en wisten heel goed hoe ze sporen moesten wissen. In die depots in de bossen lag ook geld. En niet alle opslagplaatsen zijn verraden of gevonden. Als ze dus aan geld in zo'n schuilplaats kunnen komen, gaan ze misschien - net als in het verleden - weer in Nederland op een camping staan."
"Deze drie zijn onderdeel van de derde generatie RAF, die vanaf 1982 een hele nieuwe golf van aanslagen heeft ontketend", zegt De Graaf. Waar de eerste generatie nog erg ideologisch bezig was en de tweede generatie druk was met het vrij krijgen van de gevangen eerste generatie, wilde de derde generatie internationaal samenwerken, zegt ze. "Samen met Franse en Italiaanse terroristen aanslagen plegen op het grootkapitaal en de vertegenwoordigers van de wapenindustrie. Het zogenoemde Amerikaanse 'militair-industrieel complex' omver werpen."
Deze derde generatie ging met grof geweld te werk en vermoordde medewerkers van Siemens, diplomaten en zelfs een soldaat op een Amerikaanse legerbasis in Duitsland. "Dat leverde ze veel kritiek op, ook in eigen kring", zegt De Graaf. "Er werd gezegd: hoe dient dit nou een hoger doel om zo'n gewone soldaat te doden? En bij bankovervallen kwamen ook arbeiders en chauffeurs om het leven. Dus het idee dat ze alleen symbolen van het grootkapitaal wilden uitschakelen, klopte niet."
Criminele bende
De RAF werd onder de derde generatie meer een meer een 'normale' criminele organisatie, zegt De Graaf. "Dat zie je bij meer terroristische organisaties terug. Dat het begint met dystopische, maar toch ideologische doelen, en dat het eindigt als een georganiseerde criminele bende."
Dat Duitsland zo in de ban is van de klopjacht verklaren beide experts door een soort van misplaatste romantiek. Schindler: "Er hangen op sommige plekken spandoeken met steunbetuigingen aan Garweg en Staub. Alsof het helden zijn."
"Je kunt zeggen misplaatst, want het is een terroristische organisatie die echt met laaghartige beweegredenen aan het werk is gegaan en talloze moorden heeft gepleegd. Maar zeker in het begin van de RAF was er bij de bevolking sympathie en nu nog bij een zeer klein groepje", zegt De Graaf. "Maar is het sympathie voor iemand die uit handen van justitie weet te blijven? Dat is gewoon een spannend verhaal. Is dat dan ook echt sympathie voor die moordaanslagen van de RAF? Daarin moet je toch wel een verschil aanbrengen."
Een terugblik op de terreurgolf door de eerste en tweede generatie RAF-leden:
