De BOA Bond is kritisch op de beslissing van de gemeente Amsterdam om religieuze uitingen, zoals een keppeltje of hoofddoek, bij boa's toe te staan. De vakbond voor buitengewoon opsporingsambtenaren, zoals handhavers, vreest voor verwarring en het verlies van neutraliteit.
BOA Bond-voorzitter Ruud Kuin pleit voor landelijke afspraken. Gemeenten mogen nu zelf de kledingvoorschriften voor boa's bepalen. "Het wordt een ratjetoe als er in verschillende steden een ander uniform, een andere uitstraling bestaat."
'Grote stap voor Nederland'
Maar de gemeente Amsterdam hecht een groter belang aan de vrijheid van medewerkers om hun godsdienst te uiten. Het college van B en W zegt ervan overtuigd te zijn dat alle ambtenaren professioneel en onpartijdig zijn, ongeacht hun religieuze achtergrond.
"Dit is een heel grote stap voor Nederland", zegt Sheher Khan, fractievoorzitter van Denk in de Amsterdamse gemeenteraad. "De hoofdstad van Nederland die zegt: ja, je kan gewoon jouw religie zichtbaar uitdragen in een geüniformeerde functie."
Zijn partij pleit al langer voor deze stap. "Het hoeft helemaal geen probleem te zijn om jouw religie uit te dragen en ook te werken als uitvoerder van de overheid", zegt Khan.
Geen keppeltje bij politie
De BOA Bond ziet wel degelijk risico's van het dragen van een keppeltje of hoofddoek. Voorzitter Kuin: "Als je iemand een boete geeft moet je niet willen dat die burger denkt: jij bent niet neutraal, je pakt alleen mij aan. Die gedachte mag niet opkomen, en daarvoor hebben we dat uniform. Je moet die neutraliteit op voorhand uitstralen."
Om diezelfde reden liet justitieminister Dilan Yesilgöz vorig jaar de kledingvoorschriften van de politie aanpassen. Agenten in uniform mogen voortaan geen hoofddoeken, kruisjes of keppeltjes meer dragen.
Voor boa's kwam Yesilgöz al in 2022 met een richtlijn waarin hun werd geboden geen zichtbare uitingen van religie, politieke overtuiging of geaardheid te dragen. Maar in de praktijk heeft de landelijke overheid hier niets over te zeggen. "Politieagenten vallen onder de sturingsmogelijkheden van de minister", legt staatsrechtgeleerde Wim Voermans uit. "Bijzondere opsporingsambtenaren hebben beperkte opsporingsbevoegdheden en vallen onder gemeenten."
Vrijheid vs. neutraliteit
Onder meer Arnhem, Den Haag en Utrecht hebben recent al besloten religieuze uitingen bij boa's toe te staan. Yesilgöz had graag gezien dat die gemeenten haar richtlijn hadden gevolgd. De boa "vertegenwoordigt de Nederlandse overheid" en het werk "vereist een neutrale en professionele uitstraling", zegt ze.
Khan is het niet met Yesilgöz eens dat een hoofddoek of keppeltje zo'n uitstraling onmogelijk maakt. "De scheiding tussen kerk en staat is geen enkel moment in het geding. Religieuze uitingen zijn ondergeschikt aan een uniform."
Deze discussie speelt niet alleen in Nederland. Overal moeten overheden een afweging maken tussen de vrijheid van godsdienst aan de ene kant en het belang van neutraliteit van ambtenaren aan de andere kant. In Frankrijk wordt zeer veel waarde gehecht aan de scheiding tussen kerk en staat en mogen overheidsmedewerkers in het openbaar geen religieuze uitingen dragen. Britse agenten mogen wél religieuze symbolen dragen.
Meer boa's aantrekken
In Amsterdam speelt ook mee dat de gemeente hoopt dat het toestaan van religieuze uitingen meer mensen over de streep trekt om handhaver te worden. Maar in de gemeenten die Amsterdam voorgingen maken boa's nog nauwelijks gebruik van de mogelijkheid om zichtbaar een religieuze uiting te dragen, zeggen ze tegen Nieuwsuur.
Boa's vormen al "een zeer diverse populatie", zegt Kuin. "Als het nou een heel gesloten blanke gemeenschap was, moest er wat gebeuren. Maar dat is totaal niet aan de orde."
Vakbond BOA-ACP laat weten dat "het niet speelt bij de boa's". "Niemand binnen de organisatie heeft zich gemeld: ik wil nu een hoofddoek dragen".
