Aanvallen VS in Midden-Oosten waren verwacht, 'Houthi's niet snel uitgeschakeld'
Opnieuw voerden de Verenigde Staten afgelopen nacht samen met het Verenigd Koninkrijk aanvallen uit op Houthi's in Jemen. Ook dit keer gebeurde dat met steun van onder meer Nederland. Een dag eerder voerde de VS vergeldingsacties uit in Syrië en Irak. Een directe link tussen de aanvallen is er niet, al waren ze allemaal gericht tegen door Iran gesteunde strijdgroepen.
De aanvallen van afgelopen nacht zijn volgens de VS een reactie op de aanvallen die de Houthi's uitvoeren op schepen in de Rode Zee. "De VS heeft gewaarschuwd en probeert nu een vuist te maken", zegt Paul Aarts, voormalig docent internationale betrekkingen aan de Universiteit van Amsterdam en Midden-Oostendeskundige. "De Amerikanen kunnen de aanvallen van de Houthi's op de scheepvaart niet onbeantwoord laten."
Wapens uit handen slaan
Peter Wijninga, defensiespecialist bij het Haags Centrum Strategische Studies, noemt het een flink pakket aan doelen dat gisteren en vannacht bestookt is: "Het waren aanvallen op raketlanceerinstallaties, opslagplaatsen, commandocentra, radarinstallaties. En het doel ervan is om de Houthi's letterlijk de wapens uit de handen te slaan."
Toch zullen de Houthi's zich niet snel uit het veld laten slaan door deze aanvallen, verwacht Aarts. "De Houthi's zijn door eerdere oorlogen gehard en ze zijn vastberaden. Daarnaast lukt het de coalitie nooit om al het materieel van de Houthi's uit te schakelen. Ze hebben hun raketinstallaties goed verstopt in bergachtig gebied."
De aanvallen van Houthi's op schepen die langs Jemen varen beïnvloeden de internationale scheepvaart:
In de nacht van vrijdag op zaterdag kwamen de Amerikanen ook al in actie met een grote vergeldingsactie. Toen ging het om doelen in Irak en Syrië die aan Iran gelinkt zijn. Volgens Syrische en Iraakse autoriteiten zijn er burgers en militairen gedood. Die aanvallen waren een reactie op de dood van drie Amerikaanse militairen op een kleine basis in Jordanië, vlak bij de grens met Syrië. Die aanval, met een drone, was uitgevoerd door een militie die door Iran gesteund wordt.
Iran is link tussen Amerikaanse aanvallen
Die twee aanvallen staan los van elkaar, en toch weer niet, zegt Wijninga. "Het staat los van elkaar, omdat de aanleiding voor de vergeldingsacties verschillend is. De aanleiding voor de aanvallen op sjiitische milities in Syrië en Irak is dat die de afgelopen tijd al 160 aanvallen hebben uitgevoerd op Amerikaanse troepen die daar zitten. De aanvallen op de Houthi's hebben een economische aanleiding, omdat ze de scheepvaart in de Rode Zee beschieten. Aan de andere kant heeft het wel met elkaar te maken. Al die milities en de Houthi's worden gesteund door Iran. Dus dat is een verbindende factor."
En daarin schuilt een risico, zegt zowel Aarts als Wijninga. Aarts: "Iran is moeilijk in te schatten. Toch is de reactie op dit soort acties steeds ongeveer hetzelfde. De regering in Iran zegt dat ze uiterst bezorgd is over de aanvallen, omdat het zou kunnen leiden tot een verdere escalatie."
De eerste reactie vanuit Iran, gisteren, is in lijn daarmee. "Niemand zit te wachten op een grote oorlog, de VS niet en Iran niet", zegt Aarts. "De rode lijn voor Iran is een aanval op Iraans grondgebied. Als dat gebeurt, ook al is het door een vergissing, dan heb je de poppen aan het dansen."
Ook vanochtend waarschuwde Iran voor escalatie. Een woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat verdere aanvallen op de Houthi's "een bedreiging vormen voor de internationale vrede en veiligheid".
Nederlandse belangen
De aanvallen van de VS en Groot-Brittannië werden net als de vorige keer gesteund door Nederland. Demissionair minister Van Leeuwen voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking zei in WNL op Zondag dat er ook Nederlandse belangen op het spel staan: "Die Houthi's bedreigen onze zeevaart. We zijn de zesde maritieme natie ter wereld en een groot deel van de wereldhandel gaat door de Rode Zee."
Wijninga vindt het logisch en verstandig dat Nederland meedoet: "Vijftig procent van het containervervoer dat de Rotterdamse haven binnenkomt, vaart door dat gebied. Als dat om Afrika moet varen, kost dat heel veel geld."
En daar komt ook China om de hoek kijken, zegt Wijninga. Want dat land is voor de economie ook voor een groot deel afhankelijk van de handelsroute door de Rode Zee en het Suezkanaal. De route is ook voor China belangrijk voor de export van spullen naar Europa.
Daarnaast is China gebaat bij rust in het Midden-Oosten, vanwege de olie die het daar vandaan haalt. "China leunt diplomatiek zwaar op Iran om te proberen die Houthi's wat meer in bedwang te houden."
