De Europese Unie moet fors meer investeren om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Tussen 2024 en 2050 is elk jaar een extra investering nodig van 360 miljard euro. Dat staat in Road to net zero, een vandaag gepubliceerd onderzoek van een Franse denktank.
De Europese regeringsleiders hebben afgesproken dat de 27 EU-landen in 2050 klimaatneutraal moeten zijn. Dat wil zeggen dat er dan netto geen broeikasgassen meer worden uitgestoten. De onderzoekers brachten in kaart welke investeringen nodig zijn om dat te bereiken. Tot 2050 is 10 biljoen euro extra aan investeringen nodig, wat neerkomt op zo'n 360 miljard euro per jaar. Het totale prijskaartje voor de 'verbouwing' naar een duurzame Europese economie is 40 biljoen euro (40.000 miljard euro).
"Voor zover wij weten is dit de eerste keer dat in kaart is gebracht hoeveel publieke en private investeringen nodig zijn voor een klimaatneutraal Europa", zegt Pierre Jacques van het Rousseau Instituut, de Franse denktank die het onderzoek uitvoerde. De studie werd mede gefinancierd door de fractie De Groenen/EVA in het Europees Parlement.
Vergroeningsrace
Tegenover de kosten staan aanzienlijke economische en sociale baten, met overduidelijke voordelen voor klimaat en biodiversiteit, zo staat in het rapport. Medeauteur Pierre Jacques: "Het is een investering die zichzelf terugbetaalt. Bovendien zitten we in een vergroeningsrace met de Verenigde Staten en China. Europa dreigt achterop te raken in deze race."
De aanzienlijke investering is volgens de onderzoekers ook nodig om de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs (2015) te halen. In sectoren als transport, industrie, landbouw, huizenbouw, energieproductie en afvalverwerking komen nu nog grote hoeveelheden broeikasgassen vrij. Om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, moet de volledige Europese economie op de schop.
De Franse denktank becijferde voor het eerst gedetailleerd per sector welke maatregelen en investeringen nodig zijn voor deze overgang. Iets minder dan de helft (45 procent) van de totaal benodigde jaarlijkse investering is nodig om de transportsector koolstofneutraal te krijgen. Ruim een kwart (28 procent) is nodig voor de gebouwde omgeving. Het gaat hier om investeringen in tientallen miljoenen elektrische auto's en het verduurzamen van huizen en gebouwen. De energiesector neemt 12 procent van de investeringen voor zijn rekening, landbouw 10 procent.
Je kan niet én vergroenen én je houden aan de Europese begrotingsregels.
De onderzoekers signaleren nog wel een probleem: de noodzakelijke investeringen in het verduurzamen van de Europese economie botsten met de huidige fiscale Europese begrotingsregels. "Je kan niet én vergroenen én je houden aan de bestaande Europese begrotingsregels", zegt medeauteur Pierre Jacques. Maar volgens de onderzoekers zal uitstel leiden tot hogere kosten. "Een mogelijke oplossing is dat je de begrotingsregels niet laat gelden voor groene investeringen."
Weerstand tegen groene plannen
De Europese Commissie presenteerde in 2019 de Europese Green Deal. Een pakket maatregelen dat uiteindelijk moet leiden tot een koolstofarme economie. De afgelopen jaren is er veel wetgeving aangenomen om dat mogelijk te maken. "Landen hebben ambitieuze klimaatdoelen gesteld maar ze hebben geen manier om dat doel te bereiken omdat onduidelijk is hoeveel investeringen daarmee gemoeid zijn", licht onderzoeker Jacques toe.
Inmiddels groeit de weerstand tegen de groene plannen van de EU. Juni vorig jaar pleitte meerdere regeringsleiders voor een 'pauze' in het groene beleid. Tegelijkertijd bleek onlangs dat op Griekenland na geen van de 27 EU-landen het nationale emissiereductiedoel voor 2030 lijkt te gaan halen.
Volgende week presenteert de commissievoorzitter Von der Leyen het Europese reductiedoel voor 2040. Naar verwachting maakt de Europese Commissie dan ook duidelijk hoeveel extra investeringen gemoeid zijn om dit doel te halen.
