Maandag kwam de Keuzewijzer Klimaat en Energie uit, waarin een werkgroep van ambtenaren schrijft wat het nieuwe kabinet moet doen op deze gebieden. De belangrijkste conclusie: er is méér klimaatbeleid nodig. En dat kost de komende decennia nog tientallen miljarden.
Dat terwijl de PVV, de grote winnaar van afgelopen verkiezingen, juist pleit voor minder klimaatbeleid. Zo staat er in het verkiezingsprogramma dat "de Klimaatwet, het Klimaatakkoord en alle andere klimaatmaatregelen direct door de shredder" gaan, als het aan hen ligt. Maar in de Keuzewijzer staat juist dat, om het huidige klimaatdoel van 55 procent emissiereductie te halen, additioneel beleid nodig is.
"Dit betekent concreet dat moeilijke keuzes nodig zijn in de landbouw (...) en in de mobiliteit", schrijven de ambtenaren. "Om in 2050 klimaatneutraal te zijn conform de Europese en nationale klimaatwet, zal Nederland de grootste en meest ingrijpende stappen nog moeten nemen."
Nieuwsuur sprak Noé van Hulst, de voorzitter van de ambtelijke werkgroep die de Keuzewijzer opstelde. Hij adviseerde Gasunie over waterstof, maar stopte daarmee om de werkgroep te leiden. Volgens Van Hulst moet met name meer gebeuren in de sectoren die relatief weinig hebben gedaan, zoals landbouw en mobiliteit. "Dat betekent in de landbouw bijvoorbeeld dat je moet kijken naar inkrimping van de veestapel. Vroeg of laat moet je er echt iets aan doen. Wij zeggen: doe het vroeger dan later, dat is veel beter. Anders moet je later harder ingrijpen."
Maar als het nieuwe kabinet minder aan het klimaatbeleid wil doen, wat dan? Dat kan, maar in beperkte mate, zeg Van Hulst. "We zitten in een beweging van Europa, dat op weg is naar klimaatneutraliteit. Dus je zit aan de ondergrens van wat er vanuit Europa moet gebeuren. Als Nederland daaronder gaat zitten, dan loop je als land het risico op boetes, op ingebrekestellingen allemaal dingen die je je ergste vijand niet toewenst."
Verslechterd investeringsklimaat
Minder klimaatbeleid lijkt ook geen realistische optie gezien het klimaatakkoord van de Verenigde Naties dat Nederland in 2015 heeft ondertekend. Je kunt wel wat kalmer aandoen qua klimaatbeleid, zegt Van Hulst, maar: "dan ga je wel achterin de bus zitten in Europa. Dan kun je niet meer meebepalen met wat er gaat gebeuren".
"Dan geef je de bedrijven minder perspectief op waar het uiteindelijk toch naartoe gaat. Dat leidt tot onzekerheid, tot het uitstellen van investeringen en per definitie tot verslechtering van het investeringsklimaat in Nederland." En dat zou slecht nieuws zijn voor onder meer de Nederlandse economie. Want een land dat in de problemen komt met de Europese Unie wegens een slecht klimaatbeleid, daar houden bedrijven niet van, zegt Van Hulst. "Dan gaan bedrijven hun investeringen verplaatsen naar andere landen die er positiever in staan."
Een rechts kabinet lijkt waarschijnlijk, maar op dit moment is nog niets zeker. Voor de verkiezingen zocht Nieuwsuur uit wat de politieke partijen aan klimaatplannen hebben:
