Populaire Aboutaleb werd 'boegbeeld van Rotterdam', maar kritiek zwol aan
Na vijftien jaar als burgemeester van Rotterdam maakte Ahmed Aboutaleb vandaag bekend dat hij gaat stoppen. Voor inwoners komt zijn besluit als een verrassing. De 62-jarige politicus is nog altijd populair in de havenstad, al kwam hij in de gemeenteraad steeds vaker en harder onder vuur te liggen.
"Ik durf best te zeggen dat het thuisfront de aanstichter is van dit besluit", zegt de burgemeester tegen de regionale omroep Rijnmond. Zijn kinderen hebben erop gehamerd dat het "een slopende baan" is.
Ook vindt Aboutaleb dat het simpelweg tijd is voor een nieuwe burgemeester:
"Ik kan me wel voorstellen dat Aboutaleb denkt dat het tijd is voor wat anders", zegt Jan-Roelof Visscher van Rijnmond. Hij deed jarenlang verslag van de Rotterdamse politiek. "Hij zit er al heel lang en je merkte na de coronacrisis dat er meer kritiek vanuit de raad kwam."
Vlagincident
De kritiek ging bijvoorbeeld over het 'megalomane' bouwproject Feyenoord City en de buitenlandse activiteiten van de burgemeester. "Ook wordt gezegd dat hij de aanpak van explosies bij huizen anders had moeten aanpakken. En dan is er nog het vlagincident waar heel heftig op werd gereageerd."
Onlangs besloot de burgemeester niet de Israëlische maar de Rotterdamse vlag halfstok te hijsen na de terreuraanslagen van Hamas in Israël. Aboutaleb gaf als reden dat hij "polarisatie in onze stad" niet wilde versterken. De grootste partij in de raad, Leefbaar Rotterdam, sprak er schande van.
Desondanks zal Aboutaleb volgens volgers geliefd blijven in de stad. Hij wordt geroemd als verbinder en iemand die zegt waar het op staat. "In moeilijke tijden van terreur was hij degene die religieuze leiders bij elkaar riep op het stadhuis", zegt Henrik-Willem Hofs, voormalig NOS-stadsverslaggever in Rotterdam.
'Rot toch op!'
Aboutaleb veroordeelde de aanslagen op het satirische blad Charlie Hebdo in 2015 sterk. "Als je het niet ziet zitten dat humoristen een krantje maken, ja mag ik het zo zeggen: rot toch op!" Hij sprak de woorden naar eigen zeggen niet alleen als burgemeester maar ook als "woedende moslim".
De PvdA'er was in 2009 de eerste burgemeester van Marokkaanse afkomst in Nederland geworden, en de eerste van een grote stad in Europa. Zijn benoeming kwam echter niet zonder slag of stoot. Zowel in de Tweede Kamer door de PVV als in de gemeenteraad door Leefbaar Rotterdam werd bezwaar gemaakt vanwege Aboutalebs dubbele nationaliteit. En het hielp in Rotterdam ook niet mee dat de nieuwe bestuurder wethouder was geweest in Amsterdam.
Acht maanden na zijn aantreden in 2009 waren er de strandrellen bij Hoek van Holland. Daarbij werd een 19-jarige man gedood door een politiekogel. "Aboutaleb is daarna met de hakken over de sloot door het gemeenteraadsdebat gekomen", zegt Hofs. Er was zware kritiek op het optreden van de politie en lokale autoriteiten.
De jaren erna heeft Aboutaleb zich volgens Hofs sterk ontwikkeld. "Hij is toch wel een boegbeeld geworden van de stad." Als Aboutaleb zich laat zien, willen mensen met hem een selfie nemen. "Hij is heel benaderbaar", zegt Visscher.
GL-PvdA-fractievoorzitter Timmermans zegt in een reactie dat Rotterdam trots op hem mag zijn:
De burgemeester ging ook naar probleemwijken. Hij ging het gesprek aan met bewoners en gaf zijn e-mailadres aan mensen die contact met hem wilden opnemen, vertelt Visscher. Anderzijds ging hij soms ook incognito met een pet op de wijken in, om te zien wat er speelde.
Zijn directe aanpak maakte Aboutaleb niet bij iedereen geliefd. In 2017 kwam hij in aanvaring met de Turkse gemeenschap. Een Turkse minister wilde campagne voeren bij het consulaat in de stad. "Aboutaleb heeft toen gezegd: dat gaat niet gebeuren", aldus Visscher. De burgemeester stelde een noodverordening in en zette de ME in.
Drugshandel aanpakken
De PvdA'er presenteerde zichzelf als strenge handhaver. Hij waarschuwde eerst landelijk en vervolgens ook internationaal voor de groeiende invloed van criminele organisaties. Rotterdam is een belangrijk doorvoerpunt voor de internationale handel in cocaïne.
Aboutaleb pleitte ervoor om alle containers met tropisch fruit die binnenkomen via de haven van Rotterdam te controleren. In deze containers worden geregeld ladingen drugs gevonden. De burgemeester ging ook naar Colombia om te zien hoe de aanpak van drugssmokkel daar verloopt. Zijn lobby leverde Rotterdam miljoenen op uit Den Haag om het probleem te bestrijden. Visscher: "Ik zeg niet dat hij het heeft opgelost, maar dat is ook niet iets wat Rotterdam alleen kan doen."
In 2021 werd Aboutaleb uitgeroepen tot beste burgemeester van de wereld. Deze prijs wordt elke twee jaar uitgereikt door een stichting in Londen.
De burgemeester is geregeld in het buitenland. Een recent bezoek aan Marokko leidde tot felle kritiek van Leefbaar Rotterdam. "Hij is waterputten slaan in Marokko, terwijl hij hier bruggen had moeten bouwen", zegt een raadslid. Het AD publiceerde afgelopen weekend een artikel waarin meerdere lokale partijen zeiden dat het tijd wordt voor nieuw leiderschap: "Hij is over zijn houdbaarheidsdatum heen."
