Yesilgöz (VVD) wil geen richtgetal asiel, BBB wel • Baudet hoopt op 10 zetels

Alvast noteren voor morgen: Het Radio 1-Journaal-verkiezingsdebat

Morgen van 17.00 tot 19.30 uur wordt het NPO Radio 1-verkiezingsdebat gehouden, het eerste grote debat waar bijna alle landelijke lijsttrekkers aan meedoen. Zij gaan discussiëren over onder meer migratie, het herwinnen van het vertrouwen in de politiek, veiligheid en polarisatie. Er komen 16 lijsttrekkers, alleen Pieter Omtzigt van Nieuw Sociaal Contract komt niet. Het programma wordt gepresenteerd door Wilma Borgman en Winfried Baijens.

Verkiezingsdebat Midden-Oosten: zorgen over antisemitisme

Tijdens het Midden-Oosten Verkiezingsdebat van het CIDI spraken veel (kandidaat-)Kamerleden hun zorgen uit over toenemend antisemitisme in Nederland. Dat een onthulling van 'struikelstenen' (Stolpersteine) ter nagedachtenis van slachtoffers van de Holocaust niet doorgaat vanwege de veiligheidsrisico's, vindt Annabel Nanninga (JA21) een schande. "Desnoods leg je er een peloton ME'ers omheen, maar dat moet gewoon door kunnen gaan."

Kritiek op Israël is niet meteen antisemitisch, maar er is een grens, zei Alexander Hammelburg (D66): "Als je zionist bent, dan ben je voor een veilige staat Israël. Mensen die zeggen 'ik ben geen antisemiet want ik ben alleen tegen zionisme', die geloof ik niet." De oorlog kan niet vanuit Nederland opgelost worden, zei Gijs Tuinman (BBB). "Maar we kunnen wel iets doen aan islamistische vlaggen en Joodse scholen die dichtmoeten."

Veel partijen zijn voor een tweestatenoplossing voor Israël en de Palestijnse gebieden. "Er is geen beter alternatief", zei Ruben Brekelmans (VVD). "Maar eerst moet Hamas weg uit Gaza, want vrede met Hamas aan het roer bestaat niet." En het probleem is groter dan Hamas, zegt Don Ceder (CU). "Het is naïef om te denken dat Hamas op zichzelf staat. Iran zit daar achter. Als Iran op een dag bekend maakt dat ze een kernwapen hebben dan verandert de wereldorde, dus Iran moet aangepakt."

De SGP ziet een tweestatenoplossing niet gebeuren. "Het is onverantwoord om daar nu aan te denken, want dan heeft Israël meteen een nieuwe vijandige staat naast zich", zei Diederik van Dijk (SGP). De PVV vindt het aan Israël om uitspraak te doen over de tweestatenoplossing. "Maar ik geloof er niet in", zei Marjolein Faber (PVV). "Want het is geen conflict over grond, maar over ideologie."

Terugkijken: Baudet bij Nieuwsuur

Verkiezingsdebat Midden-Oosten: bestaansrecht Israël niet ter discussie

De deelnemers van veel politieke partijen aan het Midden-Oosten verkiezingsdebat zijn eensgezind in het veroordelen van de terreuraanvallen van Hamas en het recht van Israël om zijn bestaansrecht te verdedigen. Het debat werd georganiseerd door het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI).

De meningen van de kandidaten voor de Tweede Kamerverkiezingen liepen slechts uiteen over hoe ver de steun aan Israël moet gaan. "Israël moet zich aan het internationaal oorlogsrecht houden. Dat is niet makkelijk maar moet geprobeerd worden.", zei Caspar Veldkamp (NSC). Hij is de voormalig Nederlands ambassadeur in Israël. "Er worden door Hamas nu meer raketten afgevuurd dan ik zelf ooit heb meegemaakt." Marjolein Faber (PVV) heeft weinig reserves. "Hamas is Israël binnengevallen om zo veel mogelijk slachtoffers te maken. Er werd niemand gespaard. Als Israël Hamas aan wil pakken dan mogen ze dat van ons."

De deelnemers spraken ook over de vraag of Israël het internationaal oorlogsrecht heeft overtreden. Daar is eerst internationaal onderzoek voor nodig, vinden de meeste partijen. Burgerdoelen moeten zo veel mogelijk vermeden worden. Volgens SP en GL-PvdA gebeurt dat nu niet. Derk Boswijk (CDA) plaatste daar een kanttekening bij: "Hamas gebruikt ziekenhuizen en zelfs VN-locaties om van daar uit burgerdoelen in Israël aan te vallen."

Wat betreft D66 kan het daarom nodig zijn dat Nederland verdedigingswapens zoals Patriot-raketten aan Israël levert.

Vragen over maaltijdbox-BV aan Baudet

Baudet rekent op tien zetels bij verkiezingen

De leider van Forum voor Democratie, Thierry Baudet, denkt dat zijn partij tien zetels haalt bij de Tweede Kamerverkiezingen, een verdubbeling van het huidige aantal zetels. Baudet deed deze voorspelling in gesprek met het tv-programma Nieuwsuur. De laatste Peilingwijzer voorspelt, met een foutmarge, ongeveer 4 zetels.

Baudet zei wel te willen regeren, maar vindt de manier van coalitieonderhandelingen "oude politiek. Het is niet democratisch". Hij wil liever een zakenkabinet waarbij op verschillende onderwerpen verschillende meerderheden gevonden zijn.

Verrassend: Van der Plas kiest Henk, niet Mona Keijzer; Yesilgöz Ajax, niet VVD

Het programmaonderdeel Dilemma's valt vooral VVD-lijsttrekker Yesilgöz niet mee. En Van der Plas heeft een bijzondere voorkeur.

Midden-Oosten verkiezingsdebat van CIDI begonnen

Traditioneel voor de Tweede Kamerverkiezingen organiseert het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) een Midden-Oosten Verkiezingsdebat. Het debat in de Rode hoed in Amsterdam wordt geleid door Aylin Bilic (publicist en NRC-columnist) en Geerten Waling (historicus en Elsevier-columnist).

De deelnemers aan het debat zijn de Kamerleden Ruben Brekelmans (VVD), Alexander Hammelburg (D66), Marjolein Faber (Eerste Kamer, PVV), Derk Boswijk (CDA), Jasper van Dijk (SP), Suzanne Kröger (GL-PvdA), Don Ceder (CU), Christine Teunissen (PvdD), Diederik van Dijk (Eerste Kamer SGP) en Annabel Nanninga (Eerste Kamer JA21). Zij staan op de kandidatenlijst van hun partij voor de Tweede Kamer.

Voor Nieuw Sociaal Contract doet Caspar Veldkamp mee, de nummer 4 op de kandidatenlijst. Hij was onder meer de Nederlands ambassadeur in Griekenland en Israël. Voor BBB doet Gijs Tuinman mee, de nummer 3 op de kandidatenlijst. Hij is onderzoeker en docent aan de Nederlandse Defensie Academie. Hij werd vanwege zijn verdiensten tijdens diverse missies in Afghanistan onderscheiden met de Militaire Willems-Orde en de Bronzen Leeuw.

Het debat wordt live uitgezonden op NPO Politiek en Nieuws vanaf 20.00 uur.

Woningtekort aan bod: VVD en BBB tonen begrip noodkreet jongeren

Het tweede thema bij NOS op 3 is de woningnood onder jongeren. VVD en BBB staan daarin minder tegenover elkaar dan bij het vorige thema. VVD hoopt dat er meer gebouwd wordt, nu de overheid minder overlaat aan de markt. BBB ziet dat er nog veel woningen gerealiseerd kunnen worden in bestaande ruimtes, bijvoorbeeld op boerenerven, door het splitsen van bestaande woningen, het permanent bewonen van recreatiewoningen en het bouwen van flexwoningen.

De politici tonen ook begrip voor een student met een studielening die nu moeilijk een hypotheek kan krijgen. Yesilgöz zegt, zoals in het verkiezingsprogramma staat, dat de studieschuld minder moet meewegen bij een hypotheekaanvraag. Van der Plas pleit zoals eerder voor het bevriezen van de rente op de studieschuld.

VVD wil geen richtgetal beperking migratie, BBB wil max '15.000 of 15.001'

Het eerste thema bij het debat van NOS op 3 is migratie. VVD-lijsttrekker Yesilgöz moet verdedigen waarom de afgelopen kabinetten-Rutte er niet in geslaagd zijn om het aantal migranten in Nederland te beperken. BBB heeft in het verkiezingsprogramma het richtgetal staan van een maximale jaarlijkse instroom van maximaal 15.000 asielzoekers. En een vragensteller wil weten waarom de VVD daar niet voor is. Yesilgöz ziet nu niets in een richtgetal. "Een getal heeft geen zin als je het niet waarmaakt en niet kan", aldus de VVD-lijsttrekker. Ze vindt dat de VVD-kabinetten wel van alles hebben gedaan, dat er compromissen zijn gesloten en dat het kabinet niet voor niets is gevallen op migratie. Ook benadrukt zij dat de VVD allerlei concrete maatregelen heeft om de migratie nu wel te beperken.

BBB-leider Van der Plas is verbaasd over de opmerkingen van Yesilgöz, omdat er altijd gezegd is dat de breuk een beslissing was van alle vier de partijen. "Het kabinet is dus gevallen, omdat de VVD met migratie de verkiezingen in wilde gaan?" De VVD-leider zucht en is het er niet mee eens. Verder zegt de BBB-leider dat haar partij wel voor een richtgetal van 15.000 moet pleiten, omdat er de afgelopen jaren te weinig is gedaan. "Het is niet goed gedaan. Kan de VVD niet toegeven dat het uit hand is gelopen?" Verder zegt ze dat het niet om 15.000 of 15.001 of meer gaat.

Hier is een deel uit het debat te zien:

NOS-onderzoek: twee provincies leveren summier aantal kandidaat-Kamerleden

Grote geldschieters weten vooral VVD te vinden

Van alle partijen heeft de VVD dit jaar de meeste donaties binnengekregen. De partij haalde tot nu toe 1,5 miljoen euro op. Een groot deel daarvan kwam binnen na een fondsenwervingsdiner van een vastgoedondernemer.

Op de lijst komen na de VVD GroenLinks en SP. Die laatste twee partijen kregen veel donaties van politici (ze hebben daar de afspraak dat politici een deel van hun salaris aan de partij afdragen).

Sinds begin dit jaar mogen donateurs maximaal 100.000 euro per jaar schenken aan een partij.

Straks bij NOS op 3: Yesilgöz (VVD) versus Van der Plas (BBB)

Terugluisteren: gesprek met lijsttrekker BVNL

Luister naar Wybren van Haga in het NOS Radio 1 Journaal.

Marijnissen (SP) in Playboy: 'Piemelfoto's sturen is diep triest'

Lilian Marijnissen staat in de Playboy die deze week verschijnt. Ze poseert in haar kickboks-outfit. Die sport beoefent ze fanatiek, "dat houdt mijn hoofd scherp en fris". Het gesprek gaat volgens de aankondiging van het tijdschrift onder meer over de bedreigingen die politici krijgen. Zo kreeg haar vader Jan een kogelbrief.

Maar Playboy zou Playboy niet zijn als het gesprek niet ook over pikantere zaken zou gaan, zoals de dickpics die Marijnissen krijgt toegestuurd en de deepfakeporno die er van haar is gemaakt. Die piemelfoto's laat ze wel eens zien tijdens stapavonden met vriendinnen, en dan wordt er ook wel om gelachen. Maar eigenlijk vindt ze het diep triest dat mannen anoniem dat soort foto's sturen. Die anonimiteit wordt te vaak misbruikt, vindt de SP-leider.

Campagne voor jongeren met migratieachtergrond: ga stemmen

Er is een campagne begonnen om jongeren met een migratieachtergrond aan te zetten om te stemmen. De campagne is een initiatief van het platform 'Represent Jezelf'. Die organisatie wijst erop dat bij landelijke verkiezingen relatief weinig jongeren stemmen en dat onder jongeren met een migratieachtergrond het aantal nog lager is. De campagne is bedoeld om te "informeren, te motiveren en te mobiliseren". De jongeren wordt gevraagd mee te doen aan politieke en maatschappelijke discussies en op 22 november naar de stembus te gaan.

Volgens Represent Jezelf bestaat de campagne uit "neutrale, educatieve en informerende content, met een taal die de doelgroep spreekt en begrijpt". Samen met jongerenorganisaties wordt ook een kieswijzer gelanceerd. Die werkt, net als bij een datingapp, door middel van swipen. De initiatiefnemers zien gebrek aan representatie als een bedreiging voor een goed functionerende democratie.

Van Haga: bestaanszekerheid staat gelijk aan slavernij

BVNL-lijstrekker Van Haga vindt dat "bestaanszekerheid eigenlijk gelijkstaat aan slavernij", In de verkiezingscampagnes gaat het vaak over het thema bestaanszekerheid. In het NOS Radio 1 Journaal koppelde Van Haga dat woord aan afhankelijkheid van de overheid. Hij is een hartstochtelijk pleitbezorger van de vrije markt en "barmhartig kapitalisme".

Van Haga noemde vrijheid de grootste kernwaarde van zijn partij: "Wij willen dat iedereen gaat over zijn eigen leven, zijn eigen gezin, zijn eigen onderneming en zijn eigen werk. In een kapitalistische samenleving heb je de grootste kans dat je de grootste gemiddelde welvaart krijgt." Volgens hem zijn de verschillen dan misschien groot, maar is ook de "onderkant" beter af dan in een socialistische samenleving.

Hij zei dat in een "diep-socialistische samenleving" de staat over alles gaat en dat een paar bureaucraten bepalen waar het geld naartoe gaat. Volgens hem veroorzaakt dat situaties waarbij mensen bijvoorbeeld geen woning meer kunnen betalen: "Minder overheid en meer markt gaat leiden tot meer woningen." Voor asielzoekers wil hij de grenzen sluiten. En op termijn moet er gratis openbaar vervoer komen, te beginnen voor studenten en ouderen.

De BVNL-lijsttrekker zei verder dat er te veel incompetente bestuurders zijn in Den Haag. Volgens hem is er een tendens om competenties niet meer aan functies te koppelen: als voorbeelden daarvan noemde hij de demissionaire ministers Ollongren en Van der Wal. Hij zegt dat die geen enkele achtergrond hebben op het gebied waar ze nu minister zijn. Hij wil dat er een frisse wind gaat waaien en dat mensen op andere partijen gaan stemmen.

Morgen is Denk-lijsttrekker Van Baarle in het NOS Radio 1 Journaal te gast.

'Helft kiezers gaat op andere partij stemmen'

51 procent van de kiezers is van plan om op 22 november op een andere partij te stemmen dan bij de verkiezingen van 2021. Het AD schrijft over een onderzoek van het bureau I&O Research, waaruit dat naar voren komt. Peter Kanne van het bureau zegt tegen de krant dat het grote aantal overstappers vooral te maken heeft met de deelname van NSC. Die partij bestond in 2021 nog niet.

Ook BBB trekt veel kiezers aan vanuit andere partijen. Dat zo veel kiezers anders stemmen dan de vorige keer heeft Kanne nog nooit gezien. Volgens de laatste peiling van I&O Research weet 23 procent van de kiezers nog niet waar zijn stem naartoe gaat.

Wie is Wybren van Haga, de lijsttrekker van BVNL?

Wybren van Haga (56) is geboren in Den Haag en woont in Haarlem. Hij studeerde elektrotechniek en meldde zich daarna bij het Korps Commandotroepen. Na zijn diensttijd werd Van Haga ingenieur bij Shell; hij werkte in Gabon, Oman en Schotland. Vervolgens werd hij zelfstandige, onder meer in vastgoed onder de bedrijfsnaam Sjopperdepop BV.

Zijn politieke carrière begon Van Haga bij ondernemerspartij VVD. In 2017 werd hij Tweede Kamerlid, maar in 2019 werd hij uit de fractie gezet na ophef over de panden die hij verhuurt. Hij hield zijn zetel en sloot zich later aan bij FVD. Bij de verkiezingen in 2021 haalde nummer 2 Van Haga bijna net zoveel voorkeurstemmen als partijleider Thierry Baudet.

Maar zijn lidmaatschap van de Forum-fractie bleek ook geen lang leven beschoren: na een paar maanden splitste hij zich af. Kort daarna richtte Van Haga zijn eigen partij BVNL op.

Na 8.30 uur in Radio 1 Journaal: Wybren van Haga (BVNL)

Presentator Astrid Kersseboom van het NOS-Radio 1 Journaal spreekt elke ochtend met een lijsttrekker over de actualiteit en de belangrijkste speerpunten van de partij en er is aandacht voor de politicus zelf. Zometeen is Wybren van Haga van BVNL aan de beurt.

Voorstel: bescherming van het gezinsleven in de grondwet

SGP, CDA, ChristenUnie en BBB willen bescherming van het gezinsleven opnemen in de grondwet. Volgens SGP-lijsttrekker Stoffer komt het gezin er bekaaid af in Nederland en moet dat worden verbeterd. Kern van het voorstel is dat gezins- en familieleven economische, sociale en culturele bescherming verdient.

Ook andere partijen gaan in hun verkiezingscampagnes in op de positie van gezinnen. Het gaat dan bijvoorbeeld ook om verlofregelingen, en regels voor meerouderschap en draagmoederschap.

Samenvatting van de dag van gisteren

In het NOS-Radio 1 journaal was Volt-lijsttrekker Dassen te gast. Hij pleitte voor "verbindende politiek" is en zei dat hij "niet alleen bezig is met de extremen".

BBB-leider Van der Plas verwacht dat haar partij in het volgende kabinet komt. Het liefst ziet ze een coalitie van VVD, NSC, BBB en SGP.

Bij NOS op 3 kwamen D66-leider Jetten en Forum-lijsttrekker Baudet een aantal keren fel met elkaar in botsing, vooral over lhbt-rechten en de oorlog in Oekraïne.

In Nieuwsuur zei Denk-lijstrekker Van Baarle dat zijn partij niet conservatiever is geworden.

Welkom

Welkom in het liveblog over de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen. Het blog van gisteren lees je hier terug.