Van Baarle: Denk is niet conservatiever geworden • Clash Jetten en Baudet over lhbti-rechten

Van Baarle vindt niet dat Denk conservatiever is geworden

In het verleden steunde Denk nog wel eens voorstellen om de positie van lhbti'ers te verbeteren, maar in het huidige verkiezingsprogramma loopt de partij te hoop tegen wat het noemt 'regenboogdwang'. Toch vindt lijsttrekker Van Baarle niet dat hij de partij een conservatievere koers laat varen. "Het denken stopt bij een partij als Denk natuurlijk niet", zegt hij daarover bij Nieuwsuur. Maar hij ziet "geen noemenswaardige koerswijziging".

Iemand uit de Haagse Schilderswijk suggereert in een filmpje dat Denk tegenwoordig feller is op dit onderwerp, omdat veel mensen die eerst op Denk stemden nu op Forum voor Democratie zouden willen gaan stemmen. Reden zou het standpunt van Baudet zijn over 'lhbti-propaganda'.

Van Baarle ontkent dat er sprake is van een kiezersbeweging van Denk naar Forum. Hij wijst erop dat Baudet in het verleden heeft gezegd dat hij vindt dat Europa dominant blank moet blijven. Dat is volgens Van Baarle een extreemrechtse uitspraak.

Hij veroordeelt discriminatie op welke grond dan ook. Maar als bijvoorbeeld een voetballer om persoonlijke redenen geen regenboogarmband wil dragen, dan moet dat kunnen, zegt Van Baarle.

Stephan van Baarle (Denk) te gast in Nieuwsuur

Nieuwsuur begint vanavond met de serie interviews met lijsttrekkers. Eerste gast is Stephan van Baarle van Denk. Hij nam een paar maanden geleden de leiding van de partij over van Farid Azarkan.

Bekijk hier de livestream van Nieuwsuur.

Felle botsing over lhbti-rechten en Poetin

Een van de vragenstellers identificeert zich niet als man of vrouw, maar als non-binair en zegt dat die bedreigingen krijgt van mensen die daarbij uitspraken van Baudet herhalen. Baudet zegt eerst niet te weten wat non-binair betekent en daarna dat hij niet gelooft dat er meer dan twee geslachten zijn. Hij voelt zich ook niet verantwoordelijk voor de bedreigingen die de vragensteller krijgt, maar hij wijst ze wel af. Hij wil alleen maar dat kinderen geen voorlichting krijgen over geslachtsverandering.

Jetten reageert woedend op de uitlatingen van Baudet. Hij vindt dat de Forum-leider veel Nederlanders ontkent in hun identiteit.

Later botsen ze opnieuw over Oekraïne. Een van de vragenstellers komt uit dat land en wil weten waarom Baudet de Russische president Poetin een held noemt. Als hij daar in de ogen van Jetten geen duidelijk antwoord op geeft, noemt hij Baudet "de spreekpop van Poetin".

Bekijk hier de discussie naar aanleiding van de non-binaire vragensteller:

D66 en Forum: rente studieschuld op nul houden

Beide lijsttrekkers vinden dat de rente die studenten betalen op hun studielening op nul procent moet blijven. Baudet wil daarboven ook de zogeheten pechgeneratie uit het leenstelsel compenseren. En dat kan volgens hem ook prima betaald worden uit de miljarden die we nu gaan uitgeven aan het stikstofbeleid. Dat vindt hij allemaal onzin.

Ook moet het onderwijs stoppen met lessen over het klimaatprobleem en wat hij "lhbtiq-propaganda" noemt. "Dan blijft er meer tijd over voor taal en rekenen." Dat schiet Jetten dan weer in het verkeerde keelgat. "Ik verzet me tegen partijen als Forum die zeggen dat lhbti-onderwijs brainwashing van kinderhersenen is. Dat is precies de reden waarom ik net geen spelletje wilde spelen."

Jetten wil geen spelletje spelen met Baudet

Vast onderdeel in het verkiezingsprogramma van NOS op 3 is een spelletje, waarbij de politici moeten raden of een voorstel uit hún verkiezingsprogramma komt of uit dat van de ander. Ze wijzen dan met een grote schuimvinger naar de juiste persoon. Maar Jetten vindt het ongepast om dat spelletje te spelen met Baudet. Hij wil geen spelletje doen met "de vertegenwoordiger van een partij die het sentiment van haat, racisme en discriminatie de afgelopen jaren heeft aangewakkerd." Baudet noemt hem daarop lachend "acteur".

In plaats van het spelletje met de schuimvingers moeten Jetten en Baudet nu keuzes maken in dilemma's. Jetten verkiest daarbij Volt boven GroenLinks/PvdA en Baudet een lockdown boven de QR-code. Over één ding zijn ze het eens: als de overheid geld tekortkomt moet er eerder bezuinigd worden dan dat we extra geld lenen.

D66: meer starterswoningen, Forum: stoppen met immigratie

Het eerste onderwerp bij NOS op 3 is de woningcrisis, waardoor veel mensen op een huis wachten. Het verschil in visie tussen Jetten en Baudet is groot. Volgens de Forum-leider is er helemaal geen woningcrisis meer als we maar stoppen met immigratie. Dan is het tekort aan woningen binnen drie jaar opgelost, stelt hij, want asielzoekers krijgen voorrang bij woningen.

D66-voorman Jetten zegt dat het helemaal niet mogelijk om immigratie helemaal te stoppen, en wijst Baudet erop dat hun beider voorouders ooit als immigranten naar Nederland zijn gekomen. Hij wil vooral inzetten op het bouwen van meer woningen voor starters. Vooral in steden, want daar zijn al voorzieningen, maar ook in dorpen kan er "een straatje bij".

Ook wil Jetten de discriminatie door verhuurders aanpakken. Dat vindt Baudet weer onzin, verhuurders moeten de vrijheid hebben om hun woningen te verhuren aan wie ze willen.

Om 19.00 uur: Baudet en Jetten bij NOS op 3

Je kunt het NOS op 3-debat met FvD-lijsttrekker Thierry Baudet en D66-lijsttrekker Rob Jetten live meekijken op YouTube en in deze livestream op NOS.nl en de NOS-app.

BIJ1 projecteert omstreden leus op Mauritshuis

Activisten van de politieke partij BIJ1 hebben de omstreden leus "From the river to the sea, Palestine will be free" geprojecteerd op het Mauritshuis in Den Haag, naast het Torentje van premier Rutte. Volgens een woordvoerder gebeurde dat in de nacht van maandag op dinsdag en was de tekst ongeveer een half uur te zien. Pas nu de partij de actie deelt op sociale media komen er reacties. Veel mensen vinden de leus antisemitisch. Het Centraal Joods Overleg is "verbijsterd" en roept de politiek op "zich in de meest sterke bewoordingen" uit te spreken tegen de projectie.

D66-Kamerlid Alexander Hammelburg wijst erop dat de slogan door velen opgevat wordt als een oproep tot vernietiging van de staat Israël en zijn Joodse inwoners. Hij vindt het bedreigend en onnodig. Volgens BIJ1 is het juist een roep om gelijke rechten voor Palestijnen. Het recht van Palestijnen en hun bondgenoten om op te komen voor die rechten staat steeds meer onder druk, schrijft de partij op X.

Kamervoorzitter Bergkamp heeft de leus in de ban gedaan vanwege de antisemitische lading. Ze ontnam BIJ1-Kamerlid Sylvana Simons het woord toen die de slogan in de plenaire zaal wilde uitspreken.

Vorige maand werd een man veroordeeld tot twee maanden gevangenisstraf voor het projecteren van een antisemitische leus op het Anne Frankhuis in Amsterdam.

Aanbod verkiezingsprogramma's in 'begrijpelijke taal' dun gezaaid

Er zijn maar weinig politieke partijen die hun verkiezingsprogramma ook in begrijpelijke taal hebben geschreven. Van de 17 grootste partijen zijn er maar vier die aparte teksten hebben gemaakt voor laaggeletterde Nederlanders, zo blijkt bij een analyse van de NOS van de websites van de partijen.

D66 heeft een tekst in 'begrijpelijke' taal, GroenLinks/PvdA in 'heldere' taal en de ChristenUnie in 'gewone taal'. En dat gaat de Partij voor de Dieren ook doen, maar die is er nog mee bezig. In Nederland zijn zo'n 2,5 miljoen laaggeletterden, die moeite hebben met functioneren in de maatschappij omdat ze moeite hebben met lezen, schrijven of rekenen.

Een overgrote meerderheid van de Tweede Kamer heeft twee weken geleden een voorstel aangenomen om een wettelijk recht op begrijpelijke overheidstaal in te voeren. De Tweede Kamer benadrukt dat veel Nederlanders het vertrouwen in de overheid verliezen en dat begrijpelijke communicatie daarom heel belangrijk is.

Straks bij NOS op 3: Jetten (D66) versus Baudet (FvD)

Bijna 110.000 Nederlanders in het buitenland kunnen stemmen

Voor het eerst hebben meer dan 100.000 Nederlanders die in het buitenland wonen zich laten registreren om bij de Tweede Kamerverkiezingen te kunnen stemmen. Bij de gemeente Den Haag, die de registraties coördineert, hebben zich 109.436 mensen gemeld.

(Eenmalige) registratie hoeft overigens niet te betekenen dat de betrokkenen ook echt een stem uitbrengen. Maar ze hebben in elk geval de mogelijkheid. Van hen zal het overgrote deel per brief stemmen. Volgens de gemeente Den Haag kunnen ruim 1.200 Nederlanders in het buitenland met een kiezerspas in Nederland stemmen. En nog eens ruim 1.600 kunnen hun stem via een schriftelijke volmacht laten uitbrengen door iemand anders in Nederland.

StemWijzer al 1.5 miljoen keer ingevuld, vaker dan in 2021

Sinds het online gaan vorige week woensdag is de StemWijzer al meer dan 1,5 miljoen keer ingevuld. Dat is vaker dan in 2021, toen de teller na een week op 1 miljoen stond.

Uiteindelijk werd de Stemwijzer in 2021 7,8 miljoen keer geraadpleegd. Met name in de laatste week voor de verkiezingen maakten veel mensen nog gebruik van het online hulpmiddel.

Gebruikers die toestemming hebben gegeven voor het verzamelen van deze informatie hebben tot nog toe 'kerncentrales', 'lagere prijs benzine', 'belasting op vermogen' en 'eigen risico zorg' aangevinkt als extra belangrijke onderwerpen.

Sinds maandag staat behalve de Stemwijzer ook het Kieskompas online.

Terugluisteren: gesprek met lijsttrekker Volt

Onderzoek werkgevers: minder ondernemers willen VVD stemmen

Veel ondernemers zijn nog steeds van plan om op de VVD te stemmen (30 procent). Maar ten opzichte van de vorige verkiezingen (48 procent) lijkt dit aantal wel terug te lopen. Dat komt naar voren uit een peiling in opdracht van de werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB Nederland.

De daling lijkt vooral gunstig te zijn voor partijen als BBB en Nieuw Sociaal Contract (NSC). Meer dan de helft van de ondernemers ziet deze nieuwkomers als een kans op verandering. Ze willen het liefst een een coalitie van VVD, BBB en NSC.

VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz wordt het vaakst genoemd als premierskandidaat (37 procent), op verre afstand gevolgd door Pieter Omtzigt van NSC (11 procent) en Frans Timmermans van GroenLinks/PvdA (10 procent).

Terugkijken: Timmermans en Omtzigt bij NOS op 3

BBB wil regeren met NSC, VVD en SGP

BBB-leider Caroline van der Plas gaat er vanuit dat haar partij in een nieuw kabinet komt. Ze denkt dat ze na de verkiezingen wordt gevraagd om mee te doen. "Het lijkt me heel raar als we daar niet voor worden gevraagd", zegt ze in een een interview met het Nederlands Dagblad.

BBB wil het liefste regeren met Nieuw Sociaal Contract, de VVD en SGP, zegt ze in het interview. Ze verbindt er wel een voorwaarde aan: BBB moet de minister van Landbouw kunnen leveren. Ze houdt wel de mogelijkheid open om met linkse partijen zoals GroenLinks/PvdA te regeren. Maar de verschillen zijn wel erg groot. "We liggen op landbouw en klimaat ver uit elkaar."

Nationale Jeugdraad roept Tinder-gebruikers op te gaan stemmen

Mensen kunnen de komende weken op datingapp Tinder een oproep zien om te gaan stemmen. Een woordvoerder van de Nationale Jeugdraad, die hierachter zit, zegt tegen het ANP: "Het is een leuke manier om een brede doelgroep jongeren te bereiken. Steeds meer jonge mensen geven in hun profiel aan dat ze politiek geïnteresseerd zijn."

De campagne is vandaag begonnen en duurt tot 22 november, de dag van de Tweede Kamerverkiezingen. In de advertenties staan boodschappen als "Ghost de verkiezingen niet. Ga stemmen." en "Laat je niet catfishen. Vul een stemwijzer in en ga stemmen!"

Wie de advertentie naar rechts swipet, op Tinder de manier om aan te geven dat je in iemand geïnteresseerd bent, komt terecht op een pagina van de Nationale Jeugdraad. Die legt de jonge kiezers daar uit dat ze hun stempas en identiteitskaart moeten meenemen naar het stembureau, waar ze de dichtstbijzijnde stembureaus kunnen vinden en dat ze een stemwijzer kunnen invullen om hun keuze te helpen bepalen.

Dassen wil evenwicht mannen-vrouwen, als vader is dat nu even lastig

Dassen staat bekend als een rustig persoon. Op de vraag of dat een goede eigenschap is voor een politicus en of hij er wel tussenkomt in verkiezingsdebatten, zegt hij dat hij voor "verbindende politiek" is en "niet alleen bezig met de extremen". "Als ik de ene keer dan wat minder in het nieuws ben dan de andere, dan is dat zo."

Een luisteraar vraagt waarom Volt altijd gaat voor 50 procent vrouwen op de kieslijsten? "Waarom niet kiezen voor de beste kandidaat?" Volgens Dassen gaat dat argument van kwaliteit niet meer op. "Want er zijn voldoende goede vrouwen om die plekken in te nemen." Zijn partij zal hier wat hem betreft mee doorgaan tot er een volstrekt evenwichtige verhouding tussen mannen en vrouwen is.

Zelf is hij net vader geworden en als hij de vraag krijgt die zijn vriendin heel vaak krijgt, of het ouderschap te combineren is met een drukke baan, zegt hij dat hij zich er bewust van is dat er op dit moment meer op haar bordje terechtkomt. "Daar hebben we wel discussies over, maar tot nu toe gaat het goed. We genieten met zijn drieën heel erg van elkaar."

Dassen hoopt dat Volt met zijn pro-Europa-programma en een "radicaal klimaatbeleid" zes zetels in de Tweede Kamer gaat halen. Bij de verkiezingen in 2021 waren dat er drie. Daar zijn er na het vertrek van Kamerlid Gündogan nog twee van over. In de Peilingwijzer zijn het er nu drie tot vijf. "Dus het gaat de goede kant op", vindt de lijsttrekker.

Morgen is Wybren van Haga van BVNL te gast in het NOS Radio 1 Journaal.

Dassen: Nederland had voor VN-resolutie moeten stemmen

Lijsttrekker Laurens Dassen van Volt is met een kwartier vertraging nu in gesprek met het NOS Radio 1 Journaal. Hij reageert op een reconstructie in NRC van het tot stand komen van het Nederlandse besluit om in de VN van stemming te houden over de resolutie over een wapenstilstand. Daarin staat dat Nederland eerst naar een tegenstem neigde. Als dat waar is, vindt Dassen dat "waardeloos". "Nederland had voor moeten stemmen", zegt hij. "We kunnen als internationale gemeenschap niet aan de kant blijven staan. "

Dassen (Volt) staat in de file

De lijsttrekker van Volt staat nog in de file. Het geplande gesprek laat dus nog even op zich wachten.

Dassen is de derde lijsttrekker die te gast is in het NOS Radio 1 Journaal.

Wie zijn de lijsttrekkers en wat willen zij?

Nog drie weken te gaan tot de verkiezingen op woensdag 22 november. Wie zijn de lijsttrekkers en welke partijen vertegenwoordigen zij? Bekijk onze tool en schuif met de filters om de informatie te vinden waar je naar zoekt

Wie is Laurens Dassen, de lijsttrekker van Volt?

Volt-lijsttrekker Laurens Dassen is in Eindhoven geboren en nu 38. Na een studie bedrijfskunde werkte hij enige tijd bij ABN Amro. In 2018 was hij een van de oprichters van Volt Nederland. Een jaar later stond hij op de kandidatenlijst van Volt bij de Europese verkiezingen, maar in Nederland haalde de partij toen geen zetels.

Met Dassen als lijsttrekker lukte het Volt twee jaar later wel om in de Tweede Kamer te komen: de partij sleepte drie zetels in de wacht. Dassen formuleert in de Kamer vaak bedachtzaam en pleit geregeld voor fundamenteel andere keuzes, bijvoorbeeld op het gebied van klimaat en asiel. Volgens hem is de oplossing van veel problemen te lang vooruitgeschoven en is meer visie nodig. Dassen was in de Kamer een van de initiatiefnemers van voorstellen om het aantal Tweede Kamerleden uit te breiden.

Luisteren tussen 8.30 uur en 8.45 uur: Laurens Dassen (Volt)

Presentator Astrid Kersseboom van het NOS-Radio 1 Journaal spreekt elke ochtend met een lijsttrekker over de actualiteit, de belangrijkste speerpunten van de partij en er is aandacht voor de politicus zelf. Zo meteen is Laurens Dassen van Volt aan de beurt.

Samenvatting van de dag van gisteren

Speciaal voor jongeren zette ProDemos gisteren een stemhulp online met verschillende stellingen en uitlegfilmpjes.

In het NOS-Radio 1 journaal was Joost Eerdmans te gast die onder meer pleitte voor een tijdelijke asielstop.

En NSC lijsttrekker Omtzigt en GroenLinks/PvdA lijsttrekker Timmermans spraken in het verkiezingsprogramma van NOS op 3 onder meer over het inkrimpen van de veestapel, de verhoging van het minimumloon, en asiel en migratie. De twee partijen, die volgens de peilingen samen met de VVD kans maken de grootste te worden zijn het niet eens over wat voor kabinet het beste voor het land zou zijn. Omtzigt voelt veel voor een minderheidskabinet waarbij de Kamer meer aan zet is, Timmermans niet. En Omtzigt twijfelt nog steeds of hij premier wil worden, de impact op zijn leven en gezin lijkt hem groot.

Kijk hier de fragmenten van het programma terug, er werd onder meer een politieke versie van 30 seconds gespeeld:

Welkom

Welkom in het liveblog over de campagne van de Tweede Kamerverkiezingen. Het blog van gisteren lees je hier terug.