Grondoorlog Israël is aanstaande, 'maar het is een onmogelijke missie'

Het Israëlische leger geeft Palestijnen in Gaza 24 uur de tijd om van het noorden naar het zuiden te vluchten. Het gaat om ongeveer 1,1 miljoen inwoners. De oproep wordt gezien als een opmaat naar een Israëlische grondoorlog in Gaza. De grote vraag is of die missie kans van slagen heeft.

Een grondoorlog in een deels verwoest Gaza en tegelijk de ongeveer 150 gijzelaars bevrijden is volgens de Amerikaanse oud-luitenant-generaal van het Amerikaanse marinierskorps, Lawrence Nicholson, een onmogelijke opgave. "Straat voor straat, huis voor huis, kamer voor kamer, tunnel voor tunnel moet je op zoek naar de vijand én naar de gijzelaars. Dat is een onvoorstelbare militaire missie."

Nicholson was betrokken bij de slag om Fallujah in Irak. Een van de grootste Amerikaanse operaties in stedelijk gebied sinds de Vietnamoorlog. "De VS en de coalitietroepen waren er daar goed in geslaagd iedereen de stad uit te krijgen. De huizen waar we binnengingen waren dus meestal leeg."

'Waar zit de vijand?'

De Gazastrook is zo'n 46 kilometer lang en maximaal 12 kilometer breed en ligt ten zuidwesten van Israël. Inmiddels wonen in de steden in de Gazastrook ruim twee miljoen mensen dicht op elkaar. De meesten wonen in het dichtbebouwde Gazastad. Onduidelijk is of voldoende mensen op tijd weg kunnen komen.

"Je hebt dreiging onder de grond, op het maaiveld en ook nog boven de grond met hoge flatgebouwen. Verder is er de nog de dreiging van drones", zegt de Nederlandse oud-commando Gerard Celosse. "Zoveel dilemma's en problemen: waar zit de vijand, waar komen de schoten vandaan, wat ga je met de gewonden doen?"

In 2007 heeft Israël, nadat Hamas aan de macht kwam, de Gazastrook hermetisch afgesloten met een muur en hekken. Sindsdien kunnen de bewoners er niet in of uit. Ook al zijn er drie officiële toegangen voor het gecontroleerd leveren van goederen vanuit Israël of Egypte, die overgangen blijven voor de Palestijnen dicht.

De kans dat een militaire missie in dit soort gebieden slaagt, is volgens de drie militairen zeer laag. Zo heeft Hamas in Gaza ook ontelbare tunnels gebouwd, waar ze materiaal doorheen smokkelen en waar strijders zich kunnen verstoppen. Die tunnels bevinden zich ook onder de huizenblokken. "Dat is een waanzinnige uitdaging", zegt oud-commando Nick Zwaneveld.

Hoe bevrijd je de gegijzelden en straf je Hamas zonder een onacceptabel aantal burgerslachtoffers te maken, vraagt Nicholson zich af. "Je gaat er pas in als je heel goede inlichtingen hebt. Die je naar de goede plekken leiden." Celosse: "Ze hebben vast spionnen in Gaza die informatie aanleveren, en verkenners en drones die informatie geven. Maar is het voldoende?"

Inlichtingen over de situatie ter plekke zijn inderdaad van levensbelang, zegt Gerhard Conrad. Hij was jarenlang dé specialist 'Arabische wereld' bij de Duitse inlichtingendienst BND en hielp bij de onderhandelingen die leidden tot de vrijlating van de Israëlische soldaat Gilad Shalit in 2011. Ook was hij betrokken bij onderhandelingen met de militante groep Hezbollah in Libanon, een bondgenoot van Hamas. Daarvoor kreeg hij binnen Duitse inlichtingenkringen de bijnaam 'Mr. Hezbollah'.

"Je hebt de best mogelijke intelligence nodig. Daar is Israël goed in, maar nu waarschijnlijk niet goed genoeg. Er is niet één duidelijk militair doel dat ze moeten aanvallen", zegt Conrad, die denkt dat Israël de grondoorlog toch zal beginnen in een poging Hamas ernstig te verzwakken. "En ze daarna dwingen tot een compromis."

Elkaar vernietigen

Normaal gesproken is een bevrijdingsoperatie van gegijzelden niet te combineren met onderhandelingen. Terwijl onderhandelingen volgens Conrad wel dé weg zijn naar de bevrijding van de gegijzelden. Al zal dat niet makkelijk zijn. "De mannen van Hamas zijn keiharde onderhandelaars, harde zakenmannen", zegt hij. "Het is hen echt menens. En ze denken dat Allah aan hun kant staat."

Commando Zwaneveld ziet daarin nog een groot probleem. "Aan beide kanten heb je te maken met mensen die geloven dat zij het bij het rechte eind hebben. Zij zijn bereid elkaar te vernietigen. Dat geeft een dynamiek die zijn weerga niet kent. Hier gaat geen winnaar uit de strijd komen."

In een eerdere versie van dit verhaal stond ten onrechte dat de Gazastrook in het zuidwesten van Israël ligt. Dit moet uiteraard 'ten zuidwesten' zijn en is daarom aangepast.