Vrijdag werd al duidelijk dat hij de voorkeurskandidaat van het CDA-bestuur is, morgen wordt-ie naar verwachting officieel als kandidaat-lijsttrekker gepresenteerd: de 40-jarige Henri Bontenbal.
Hij mag het CDA een nieuw tijdperk in loodsen. Of het CDA in dat nieuwe tijdperk een wederopstanding beleeft of juist nog verder marginaliseert, moet blijken. Een zware klus wordt het in elk geval: de partij staat er in de huidige peilingen slecht voor, van de huidige 15 zetels zou weleens de helft of nog minder over kunnen blijven. De Peilingwijzer, waarin de politieke peilingen van I&O Research en Ipsos/EenVandaag worden samengevoegd, spreekt zelfs van 4 tot 8 zetels.
En het interne gerommel, dat na het vertrek van Pieter Omtzigt veel kiezers en leden de partij de rug deed toekeren, gaat nog steeds in alle hevigheid door. Vorige week nog brak prominent Mona Keijzer met de partij en donderdagavond liet partijvoorzitter Hans Huibers weten na interne kritiek niet verder te gaan.
Na eerder afmeldingen van 'oudgedienden' als Wopke Hoekstra en Hugo de Jonge, opmerkingen van partijprominenten en een profielschets die rept over "nieuw elan" werd de afgelopen weken duidelijk dat er een fris gezicht moest komen.
Leiderschap vanuit Kamer
Voor dat frisse gezicht en het lijsttrekkerschap werd naast Bontenbal ook de 34-jarige Derk Boswijk genoemd, maar het bestuur draagt morgen in Amersfoort dus naar alle waarschijnlijkheid Henri Bontenbal voor. Bontenbal is sinds januari 2021 Kamerlid, maakt zich hard voor kernenergie en is gespecialiseerd in energiebeleid en duurzaamheid.
Sinds Sybrand Buma de partij vier jaar geleden verliet is het CDA alweer toe aan de derde partijleider. In tegenstelling tot Hugo de Jonge en Wopke Hoekstra, die als partijleider vanuit het kabinet opereerden, moet de nieuwe leider de partij vanuit de Tweede Kamerfractie leiden, zo staat in de profielschets. Zo kan het CDA weer meer kleur op de wangen krijgen, is het idee, na coronaminister De Jonge en buitenlandminister Hoekstra.
De afgelopen jaren kwam het CDA, na verschillende verkiezingsnederlagen en intern geworstel, al vaker met rapporten en manifesten met daarin de boodschap dat de partij weer meer terug moest naar het midden en het belang van de gemeenschap en het dichten van kloven. "Minder ik, meer wij", werd de slogan en "Voor heel Nederland" heet het laatste visiestuk.
Dat is nog geen gemakkelijke boodschap voor een partij die volgens critici de laatste jaren wel heel erg was aangehaakt bij het neoliberalisme van de VVD. Het wordt dan ook een uitdaging voor de nieuwe leider van het CDA om die nieuwe CDA-boodschap aan de man te brengen.
Noaberschap en stikstof
Of kunnen anderen dat beter? Juist gemeenschapszin is een groot thema van concurrent BBB, dat het CDA een dreun toebracht in de Provinciale Statenverkiezingen in maart. Partijleider Caroline van der Plas (ex-CDA) noemt het noaberschap en daar gooit ze hoge ogen mee.
En dat doet BBB misschien wel nog meer met het opkomen voor het boerenbelang in het stikstofdossier. Iets wat van oudsher boerenpartij CDA de afgelopen jaren niet zomaar kon doen, omdat het regeerakkoord anders dicteerde. En dat deed pijn bij de achterban.
Rol Omtzigt
De nieuwe CDA-leider moet overigens niet alleen BBB in de gaten houden, maar moet ook nog rekening houden met een mogelijke Omtzigt-partij. Bij de vorige verkiezingen was Omtzigt als CDA-kandidaat goed voor bijna 5 zetels aan voorkeursstemmen. Zijn nog niet bestaande partij peilt op dit moment tientallen zetels.
Of het populaire Kamerlid zichzelf ook echt in de strijd werpt, blijft nog even ongewis. Maar als Omtzigt - die in onmin vertrok bij het CDA en echt niet terug wil - meedoet met een eigen partij dan is dat geen goed nieuws voor de christendemocraten.
Tel dat op bij de geprofileerde PvdA/GroenLinksleider Frans Timmermans en de beoogd VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz die ook flink aan haar profiel heeft gewerkt en je komt uit op een uitdagend speelveld voor het nieuwe CDA-gezicht.
Gelukkig hoeft het niet in keer perfect, blijkt uit de profielschets. De nieuwe leider "krijgt ruimte om te leren en te groeien", staat er. De tijd zal leren hoeveel ruimte er precies is.
