Verkiezingen in aantocht: wie vertrekt er uit Den Haag en wie blijft?

Sinds de val van het kabinet op 7 juli komt de ene na de andere politicus met nieuws over zijn of haar toekomst. Voor wie de draad kwijt is, houden we hier een overzicht bij. Wie gaat, wie blijft en wat is de stand van zaken in aanloop naar de verkiezingen op 22 november?

Laatste nieuws

Bij de VVD is Dilan Yesilgöz de opvolger van Mark Rutte als lijsttrekker. De demissionair premier stopt als partijleider en wil na de formatie van het volgende kabinet iets buiten de landelijke politiek gaan doen. Yesilgöz was de voorkeurskandidaat van het landelijke partijbestuur en een lijsttrekkersverkiezing was niet nodig, er waren geen andere kandidaten. Eerder zei oud-Kamerlid André Bosman dat hij de handschoen wil oppakken, maar hij heeft zijn kandidatuur ingetrokken. Onder de VVD-Kamerleden die niet terugkeren, zijn Rudmer Heerema en Zohair El Yassini.

Yesilgöz over haar ambities als VVD-leider:

Bij D66 wordt Rob Jetten lijsttrekker. Hij kreeg 93 procent van de stemmen van de leden van de partij.

De 36-jarige Jetten is op dit moment demissionair minister voor Klimaat en Energie.

Jetten vindt het tijd voor nieuwe energie voor Nederland, zei hij bij de aankondiging van zijn kandidatuur voor het lijsttrekkerschap:

Jetten volgt als lijsttrekker Sigrid Kaag op, die vorige maand bekendmaakte de politiek te verlaten, onder meer vanwege alle bedreigingen die een wissel trekken op haar gezin.

Kaag vertelt hoe zwaar haar gezin het had met de bedreigingen:

Minister Kajsa Ollongren van Defensie en fractievoorzitter Jan Paternotte hadden eerder bedankt voor de positie van lijsttrekker.

Sjoerd Sjoerdsma en Steven van Weyenberg stoppen beiden na de verkiezingen als Tweede Kamerlid voor D66. Ze zitten beiden sinds 2012 in de Kamer (Van Weyenberg met een korte onderbreking als demissionair staatssecretaris in het vorige kabinet).

Ook Tweede Kamervoorzitter Vera Bergkamp keert na november niet terug als Kamerlid. Bergkamp zit elf jaar in de Kamer voor D66. Ook aan haar voorzitterschap komt dus een eind.

Bij de PVV is Geert Wilders de oude en de nieuwe lijsttrekker. Kamerlid Lilian Helder zegt eind juli dat ze zich "om persoonlijke en inhoudelijke redenen" niet meer verkiesbaar stelt. Helder zit dertien jaar in de Kamer voor de PVV. Begin september wordt duidelijk dat ze per direct overstapt naar de BBB.

Bij het CDA is Henri Bontenbal, nu Tweede Kamerlid, door het partijbestuur voorgedragen als lijsttrekker. Wopke Hoekstra heeft eerder laten weten dat hij geen partijleider meer wil zijn. Hij ziet ook geen toekomst in de Tweede Kamer voor zich. Hij is nu in de race om Eurocommissaris van Klimaat te worden na het vertrek van Frans Timmermans.

Eerder zei oud-partijleider Hugo de Jonge überhaupt niet op de kieslijst te willen, en dat geldt ook voor fractievoorzitter Pieter Heerma, minister Hanke Bruins Slot en staatssecretaris Marnix van Rij. Tweede Kamerlid Mustafa Amhaouch heeft ook laten weten niet meer beschikbaar te zijn voor de kieslijst. Lucille Werner komt na de verkiezingen ook niet terug in de Kamer.

De SP gaat opnieuw de verkiezingen in met Lilian Marijnissen. 94 procent van de leden stemden voor de partijleider. Het bestuur van de SP had Marijnissen eerder al voorgedragen. Marijnissen zegt dat haar partij zich wil inzetten voor mensen en "niet de markt". Tweede Kamerlid Peter Kwint stelt zich niet opnieuw verkiesbaar. Hij zit sinds 2017 in de Kamer. Kwint wil meer tijd doorbrengen met zijn vrouw en dochters, maar zegt ook dat 'Den Haag' hem steeds meer is gaan tegenstaan. Ook Mahir Alkaya vertrekt. Inmiddels is de nieuwe lijst van de SP bekend.

De PvdA en GroenLinks gaan met één kieslijst en één programma de Tweede Kamerverkiezingen in. De leden van beide partijen hebben daar massaal voor gestemd. En Frans Timmermans is de lijsttrekker van de nieuwe combinatie. PvdA-fractievoorzitter Attje Kuiken keert niet meer terug naar de Tweede Kamer. Zij wil na zeventien jaar Kamerlidmaatschap plaats maken voor een nieuwe generatie.

Timmermans over de samenleving die hij voor ogen heeft:

Bij de Partij voor de Dieren wordt Esther Ouwehand nog een keer lijsttrekker. Dat was ze in 2021 ook. Ouwehand zit sinds 2006 in de Tweede Kamer. Het bestuur van de partij vond haar eigenlijk niet geschikt, maar kwam daar na veel protest op terug. Het hele bestuur besloot daarna om af te treden.

Bij de ChristenUnie wil Mirjam Bikker lijsttrekker worden. Bikker volgde begin dit jaar de vertrekkende Gert-Jan Segers op als politiek leider en fractievoorzitter. Partijprominent Carola Schouten zal bij het aantreden van een nieuw kabinet de landelijke politiek verlaten.

Bij Forum voor Democratie was Thierry Baudet de lijsttrekker in 2021.

Bij JA21 was Joost Eerdmans de vorige keer lijsttrekker en het partijbestuur draagt hem ook deze keer voor. Kamerlid Derk Jan Eppink stelt zich bij de verkiezingen niet opnieuw kiesbaar voor JA21 en dat geldt ook voor Kamerlid Nicky Pouw-Verweij. Zij stappen over naar de BBB. Annabel Nanninga heeft gesolliciteerd voor de lijst van JA21 voor de Tweede Kamerverkiezingen; ze zit nu in de Eerste Kamer.

SGP-leider Kees van der Staaij verlaat na 25 jaar de Tweede Kamer. De 54-jarige Van der Staaij wordt als lijsttrekker opgevolgd door Chris Stoffer.

Van der Staaij lichtte zijn vertrek toe:

Bij Denk wordt Kamerlid Stephan van Baarle de lijsttrekker. Hij heeft het fractievoorzitterschap al overgenomen van Farid Azarkan, de vorige lijsttrekker. Azarkan had al gezegd dat hij de politiek verlaat; hij vindt zichzelf meer een bestuurder dan een politicus. Ook Tunuhan Kuzu, een van de oprichters van Denk, stopt na de verkiezingen als Kamerlid.

En bij Volt is Laurens Dassen opnieuw lijsttrekker. Het bestuur had de huidige fractievoorzitter voorgedragen, bij een ledenraadpleging kreeg hij 98 procent van de stemmen.

Liane den Haan van de Fractie Den Haan stapt uit de politiek. Zij kwam in de Tweede Kamer voor 50Plus maar brak na een ruzie met die partij. Ze richtte een eigen partij op, Goud. 50Plus wil proberen weer in de Kamer te komen, met Ellen Verkoelen als lijsttrekker.

Bij de BBB wordt Caroline van der Plas zoals verwacht opnieuw de lijsttrekker. Oud CDA-coryfee Mona Keijzer wordt de nummer twee van de lijst en is ook premierskandidaat. Behalve Keijzer komen er meer overstappers uit andere partijen op de lijst, onder wie een aantal Tweede Kamerleden. Het gaat dan om Lilian Helder van de PVV en Nicky Pouw-Verweij en Derk Jan Eppink van JA21. Zij sluiten zich per direct aan bij de BBB-fractie, die daardoor nog voor de verkiezingen van één naar vier zetels groeit. Op nummer 3 van de BBB-kandidatenlijst staat luitenant-kolonel Gijs Tuinman, die als een van de weinige militairen de Militaire Willemsorde heeft gekregen.

Bij BIJ1 heeft Sylvana Simons onverwachts aangekondigd dat ze geen lijsttrekker meer wil zijn. Het gaat om een combinatie van redenen, waaronder haar slechte gezondheid. Maar ook het gerommel binnen haar partij, met volgens haar onterechte beschuldigingen aan het adres van Simons, hebben duidelijk bijgedragen aan haar besluit.

Fractievoorzitter Wybren van Haga van de Groep Van Haga heeft de partij BVNL opgericht. Hij wil daarmee gaan meedoen aan de verkiezingen. Nummer 2 op de lijst wordt Henk Krol, de vroegere fractieleider van 50Plus, en op de derde plaats staat Sieta van Keimpema van boerenactiegroep Farmers Defence Force.

Kamerlid Pieter Omtzigt maakte na zijn vakantie bekend dat hij met een eigen partij aan de verkiezingen zal meedoen: Nieuw Sociaal Contract.

Nilüfer Gündogan, die in de Kamer in haar eentje een fractie vormde, keert na de verkiezingen niet terug.