Kunstgras had de toekomst, maar wordt nu verboden: 'Ontwikkeling stil blijven staan'
Na twee decennia steggelen, mopperen en kibbelen nam de Eredivisie CV gisteren het besluit: kunstgras gaat in de ban. Vanaf het seizoen 2025/26 wordt er in het hoogste niveau in Nederland alleen op natuur- of hybridevelden gespeeld.
Voor sommigen is het verdwijnen van kunstgras een verlossing, voor anderen was kunstgras juist een uitkomst. Maar eerst: hoe deden de nepsprieten hun intrede in Nederland?
200.000 pieren
Twintig jaar geleden zaten ze bij Heracles Almelo met de handen in het haar. Hoe moest het nou met de slechte grasmat in het Polman Stadion? Door een gebrek aan zonlicht wilde het gras maar niet groeien.
"We hebben van alles geprobeerd, allerlei deskundigen zijn wezen kijken", blikt toenmalig voorzitter Jan Smit twintig jaar na dato terug. "We hebben zelfs 200.000 pieren op het veld gezet, maar ook dat mocht niet baten."
Uiteindelijk neemt de club die op dat moment uitkomt in de eerste divisie een rigoureus besluit: als eerste profclub stapt Heracles Almelo over op kunstgras.
Een oefenduel met Willem II in 2003 is de vuurdoop voor de nepsprieten. "Ik denk dat dit de toekomst is", zegt Smit op die avond. Enthousiast somt de voorzitter de voordelen op: "Lagere onderhoudskosten, het hele jaar door kunnen voetballen, buitenlandse clubs uitnodigen, toernooien organiseren."
Gertjan Verbeek, die dan nog aan het begin van zijn trainerscarrière staat, is al even enthousiast. De coach houdt van verzorgd voetbal. "En dat kan hier twaalf maanden per jaar. Ik vind het een genot om naar te kijken."
Natuurlijk, het is even wennen voor de spelers. "Het is een soort klittenband. Als je duikt, dan glij je niet door. Maar als je valt, dan is het zo zacht als kussentjes", zegt doelman Brian van Loo. En ook de tegenstander is positief verrast. Willem II-coach Mark Wotte: "Dit veld is een hele goede aanwinst, al blijft een goed natuurgrasveld het best."
Heracles is in 2003 een trendsetter. Alle clubs in het betaald voetbal komen kijken in Almelo en ook vanuit het buitenland is er veel interesse, vertelt Smit.
De voorzitter zag hoe zijn club vooral in eigen land veel navolging krijgt. "Op een gegeven moment speelde bijna de hele eerste divisie en een stuk of zes clubs uit de eredivisie op kunstgras."
Steevast onderaan
De voordelen zijn duidelijk, maar er zijn ook klachten. Spelersvakbond VVCS houdt jaarlijks een peiling onder aanvoerders van alle clubs, die cijfers geven aan de velden. Steevast bungelen de kunstgrasclubs onderaan de ranglijst. Sommige blessuregevoelige spelers weigeren om op kunstgras te spelen.
"90 procent van de spelers wil het niet meer", zegt AD-journalist Sjoerd Mossou in 2017 in Studio Voetbal. "Elke speler en elke trainer die ertoe doet, die wil van het kunstgras af."
Bekijk de discussie tussen Mossou en Smit in deze video:
"Maar uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat er juist minder blessures ontstaan op kunstgras", zegt Smit, die verzucht: "Ze kwamen steeds weer met nieuwe kritiek."
"De balsnelheid zou anders zijn op kunstgras, zeiden ze. Ook daarvan is aangetoond dat het niet zo was."
Bij amateurclubs in Nederland liggen inmiddels circa 2.000 kunstgrasvelden, vooral omdat er het hele jaar door onbeperkt op gespeeld kan worden. Maar in de eredivisie gaat het kunstgras nu in de ban. Smit, die in 2017 Heracles inruilde voor de raad van commissarissen van de KNVB, vindt het jammer dat kunstgras het niet gered heeft in de eredivisie.
"In februari, als het vijf dagen achter elkaar gevroren heeft, dan hoor je nooit iemand klagen over kunstgras", zegt Smit. "Op natuurgras zie je dan blubberpartijen en moeten wedstrijden worden afgelast. Als je kijkt naar hoe slecht de velden van bijvoorbeeld FC Groningen of FC Utrecht nu zijn..."
Hybride
Smit verwacht dat Heracles, dat na het kampioenschap in de eerste divisie komend seizoen terugkeert op het hoogste niveau, over gaat stappen op een hybride grasmat. Dat is een combinatie tussen natuurlijke en kunstsprieten.
"De ontwikkeling van kunstgras is een beetje stil blijven staan, terwijl hybride grasmatten wel flink verbeterd zijn."
"In de reglementen van de UEFA staat gewoon dat je op kunstgras mag spelen", weet Smit. "Ik ben wel benieuwd hoor, wat er gebeurt als een eredivisieclub toch op kunstgras gaat spelen na 2025. Ik vraag me af of ze het echt kunnen verbieden."
