Een steeds grotere groep Nederlanders heeft geen aanvullende zorgverzekering voor fysiotherapie. Het gaat om ruim vier miljoen mensen, blijkt uit berekeningen van zorgdataverzamelaar Vektis, op verzoek van Nieuwsuur. Een deel kan die zorg zelf betalen, maar een groot deel ook niet. Deze patiënten krijgen nu niet de zorg die zij nodig hebben, zeggen fysiotherapeuten en zorgverzekeraar DSW.
Terwijl in het ziekenhuis bij de dure specialist de wachtkamer vol zit - want die zorg is wél vergoed - zien fysiotherapeuten een tweedeling ontstaan: tussen mensen met en zonder geld. Minister Kuipers wil dat fysiotherapie vanaf 2025 weer terugkomt in het basispakket. Wat straks precies vergoed wordt is op dit moment onderwerp van intensieve gesprekken.
Doorverwijzing
Een derde van de mensen die bij de huisarts aanklopt, komen daar voor fysieke klachten aan banden, spieren, pezen en gewrichten. Vaak betekent dat een doorverwijzing naar het ziekenhuis. Fysiotherapeut Dirk Jan de Jong werkt sinds anderhalf jaar als praktijkondersteuner bij een huisarts in Den Haag. Hij zegt dat die doorverwijzingen goedbedoeld zijn, "maar in veel gevallen kan de fysiotherapeut het ook af". Door tussenkomst van De Jong worden nu minder mensen doorgestuurd naar het ziekenhuis voor een foto of naar een specialist.
Juist om te voorkomen dat klachten verergeren, is fysiotherapie belangrijk, zegt Ellen Toet, fysiotherapeut in Ede en bestuurder bij het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF). "Fysiotherapie is ook laagdrempelig. Maar die preventierol is er nu niet, omdat steeds minder mensen aanvullend verzekerd zijn", zegt Toet. "En als ze wel aanvullend verzekerd zijn dan is het aantal behandelingen tegenwoordig vaak beperkt." De aanvullende verzekeringen zijn de afgelopen jaren ontaard in een doolhof van regelingen, pakketten en dekkingen, vinden de professionals.
Rein Hoefakker had geen aanvullende verzekering voor de fysiotherapeut. Nu kampt hij met de gevolgen.
De afgelopen jaren is het aantal Nederlanders zonder aanvullende verzekering toegenomen tot 24,3 procent. Orthopedisch chirurg Freerk Jonkers, werkzaam in het ziekenhuis in Alkmaar, ziet die mensen wel naar hem toekomen. "Zorg in het ziekenhuis krijg je vergoed. Als mensen hun eigen risico opgebruikt hebben, dan hebben ze in dat jaar onbeperkt ziekenhuiszorg."
Jonkers adviseert patiënten die bij hem aankloppen liever eerst een traject bij de fysiotherapeut. "Strikt genomen hoeven ze hier helemaal niet te komen. Ze kunnen prima bij de fysiotherapeut terecht. Het is voor deze mensen goedkoper om naar het ziekenhuis te gaan, maar niet altijd beter." Dat beaamt fysiotherapeut De Jong: "Grote groepen mensen zouden betere én goedkopere zorg kunnen krijgen."
Fysiotherapeut Toet ziet nu regelmatig patiënten die met moeite de behandelingen kunnen betalen. Soms zien ze daarom maar helemaal af van een behandeling. "Dan zijn mensen veel langer uit het arbeidsproces of loopt het herstel niet zoals het zou kunnen lopen. Met blijvende gevolgen."
Hogere kosten
De politiek ziet inmiddels ook de voordelen van toegankelijke fysiotherapie. Minister Ernst Kuipers (Volksgezondheid) heeft in januari advies gevraagd aan het Zorginstituut onder welke voorwaarden in 2025 de fysio- en oefentherapie weer terug kan in het basispakket.
De vier grote verzekeraars - Zilveren Kruis (Achmea), VGZ, CZ en Menzis - zijn betrokken bij de gesprekken, maar laten weten niet beschikbaar te zijn voor commentaar. Verzekeraar DSW geeft aan positief tegenover het voorstel te staan. Aad de Groot, directeur DSW: "We komen langzamerhand tot de conclusie dat het eigenlijk veel beter is om de zorg in de eerste lijn te organiseren, dus met de huisarts en andere zorgverleners. We duwen mensen nu het ziekenhuis in en daar zijn de kosten veel hoger."
Tegelijkertijd voorziet De Groot ook obstakels. "Overhevelen naar het basispakket betekent dat de premie omhoog gaat, met 4 tot 5 euro per maand. Daar zit niet iedereen op te wachten. Daarnaast moeten we zorgen dat goed omschreven is hoeveel behandelingen er bij een aandoening horen. Zodat de enkeling die er een potje van wil maken door maar door te blijven behandelen, dat niet kan doen."
'Eigen risico is drempel'
Op dit moment geldt voor een aantal aandoeningen wél een vergoeding uit de basisverzekering. Bijvoorbeeld de eerste twaalf behandelingen bij artrose, of de eerste negen bij bekkenfysiotherapie. Het eigen risico moet dan wel eerst zijn opgemaakt.
Volgens KNGF-bestuurder Toet is ook die eigen bijdrage soms al reden voor mensen om af te zien van fysiotherapie. "Vergoeding uit het basispakket moet zónder drempel gelden, voor alle fysiotherapie. Neem bijvoorbeeld artrose, de behandelingen daarvoor zijn bewezen effectief. We stellen daarmee operaties jarenlang uit. Maar toch moet je daar eerst je eigen risico voor aanspreken. Dat doen veel mensen niet."
Door de dubbele vergrijzing gaat de zorgvraag enorm toenemen. Ook daarom zal de zorg moeten veranderen. Medisch specialist Jonkers: "De hoeveelheid artrose gaat verdubbelen de komende 25 jaar. Het is onmogelijk om al die zorg in het ziekenhuis te doen. De fysiotherapeut moet net zo makkelijk bereikbaar worden als een medisch specialist."
