Nieuwe generatie fysiotherapeuten valt uit na enkele jaren
Beginnende fysiotherapeuten stoppen na enkele jaren alweer met hun beroep. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS en cijfers van de Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten. Van alle fysio's die de afgelopen drie jaar stopten, beoefende ongeveer 45 procent het vak nog geen vijf jaar. Circa 25 procent deed het vak tussen de vijf en de tien jaar.
Het zijn cijfers die de observaties door praktijkhouders, de beroepsvereniging en onderzoekers bevestigen: jonge fysiotherapeuten zien het vak niet meer zitten. Het gevolg is een oplopend tekort aan deze zorgverleners.
Ondertussen is in het Integraal Zorg Akkoord wel afgesproken dat fysiotherapeuten essentieel zijn om een zorginfarct tegen te gaan. Zij moeten zo veel mogelijk 'beweegzorg' geven, juist om te voorkomen dat fysieke klachten dusdanig ernstig worden dat behandelingen bij huisartsen of in ziekenhuizen nodig zijn. Dat scheelt kosten én moet de zorg ontlasten.
Praktijkervaring zorgt voor minder enthousiasme
"Die rol wordt steeds lastiger. Wij horen van praktijkeigenaren dat het moeilijk is om vacatures ingevuld te krijgen", zegt Guido van Woerkom, voorzitter van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie. "Er ontstaat een personeelstekort en de wachttijden voordat patiënten geholpen kunnen worden, nemen op deze manier toe. Mensen zullen langer met fysieke klachten rondlopen."
Van Woerkom noemt het "ontzettend zonde" dat zo veel jonge collega's stoppen. "De opleidingen tot fysiotherapie zijn nog immens populair en het loopt storm qua aanmeldingen. Maar je ziet dat een paar jaar ervaring in de praktijk dat enthousiasme stevig doet afnemen."
Wat zijn de belangrijkste ergernissen in de dagelijkse praktijk die ertoe leiden dat fysio's snel stoppen? De NOS sprak met meerdere therapeuten die al gestopt zijn of het overwegen.
'Verdien meer in een mbo-3 functie'
Twee redenen springen eruit. Allereerst vinden fysiotherapeuten het salaris te mager voor een beroep op hbo-niveau en verder noemen ze de "door zorgverzekeraars ingeperkte vrijheid" om naar eigen inzicht goede zorg te verlenen.
Tom Stuut werkte van 2015 tot 2019 als fysiotherapeut, maar is sindsdien ambulancechauffeur. "Dat is een mbo-3 functie. Maar ik verdien veel meer dan toen ik fysiotherapeut was. Dat komt omdat je als eerstelijnsfysiotherapeut helemaal geen cao hebt. Dus werkgevers kunnen zelf bepalen hoe jouw loon eruitziet."
Stuut moest zelf zijn pensioen financieren. "Dat was 200 euro per maand over mijn nettoloon. Daarnaast ben je als fysio verplicht om bijscholing te volgen. Maar die cursussen moet je zelf betalen. En die kosten ook honderden euro's. Ik hield te weinig over om op mezelf te kunnen wonen."
Stuut ergerde zich daarnaast aan zorgverzekeraars die direct invloed hadden op zijn behandelingen. Zo bestaat er voor diverse aandoeningen, bijvoorbeeld een knieblessure, een zogeheten behandelindex. Daarin staat hoeveel behandelingen gemiddeld nodig zijn om iemand te genezen.
Als een fysio meer behandelingen nodig heeft, kort de zorgverzekeraar de praktijk op vergoedingen om de zorgkosten laag te houden. "Dat gebeurt niet bij individuele gevallen, maar als ze samen voor een te hoog gemiddelde voor de praktijk zorgen, gebeurt het zeker."
Stuut gruwt ervan. Bevolkingssamenstellingen in een dorp of buurt kunnen bij een praktijk leiden tot een hoger gemiddelde aan oudere patiënten, die logischerwijs minder snel herstellen. Meer behandelingen zijn dan juist verantwoord. "Maar daar houdt die behandelindex geen rekening mee. Je wordt gewoon gekort terwijl je goede zorg levert."
Steeds minder vergoede fysiotherapie
Ewout Hagdorn, sinds twee jaar fysiotherapeut, herkent dit fenomeen. "De praktijk waar ik werk heeft geen contracten meer bij zorgverzekeraars. Fijn voor ons, want we kunnen de zorg leveren die goed voor de patiënt is. Nadelig is dat die patiënt veel meer zelf moet betalen."
Hagdorn verwacht als gevolg minder patiënten. "Je ziet dat het vak aan het inkakken is. Je wordt aan alle kanten belemmerd om mensen écht te helpen. Dan stopt de ontwikkeling in een vakgebied."
'Fysiotherapie staat naast in plaats van in het zorgsysteem'
Het ontbreken van een cao wordt als belangrijke reden genoemd voor de negatieve spiraal waarin de fysiotherapie zit. Omdat deze zorg buiten het basispakket valt, ontbreekt er bij zorgverzekeraars een zorgplicht. Het gevolg is dat tarieven al jarenlang extreem laag blijven. Vervolgens is, aldus de fysiotherapiekoepel, een goede cao niet te financieren.
"De inkomsten van de praktijken zijn te laag", aldus Van Woerkom. "Je ziet dat de fysiotherapie naast het zorgsysteem is gezet. De enige manier om toegankelijke en goede beweegzorg te behouden, is door het terug te brengen in het basispakket omdat betere tarieven dan mogelijk worden."
