Tienduizenden ex-coronapatiënten zullen waarschijnlijk te maken krijgen met langdurige klachten. Niemand weet precies wat de beste behandeling is en de vraag is dan ook wie hen gaat behandelen.
De grote zorgverzekeraars Zilveren Kruis, CZ en Menzis zijn bang dat zelfstandige revalidatieklinieken hun onnodige, te dure behandelingen gaan aanbieden om een graantje van deze nieuwe patiëntengroep mee te pikken.
Covid als verdienmodel
De eerste aanvragen van coronapatiënten voor een behandeling bij zelfstandige revalidatieklinieken komen al binnen bij verzekeraars. "Dit is een kans voor klinieken om weer een hele grote populatie aan te boren om te behandelen", zegt Eline Tuijn, medisch adviseur bij zorgverzekeraar CZ.
Martijn Klem, voorzitter van branchevereniging Revalidatie Nederland denkt dat maar zo'n twee tot vier procent van de covidpatiënten een complexe behandeling nodig heeft. "De anderen proberen we onder te brengen bij lokale fysio's. Zorgverzekeraar moeten goed kijken naar klinieken die normale zorg bieden voor een dure prijs. Ik hoop dat ze daartegen keihard optreden."
Jacques van Limbeek, Zilveren Kruis: "Een aantal klinieken doet het uitstekend, bij een ander groot aantal gaat het alleen om geld. Wat je dan ziet is dat niet de verzekerde met haar probleem centraal staat, maar het verdienen het belangrijkst is."
Prijzige arts
Dat merkte bijvoorbeeld Jettie. Zij heeft sinds haar corona-infectie begin vorig jaar nog altijd pijn en vermoeidheidsklachten en kan nog steeds niet aan het werk. Een behandeling bij de fysiotherapeut hielp niet, dus ging ze op zoek naar andere hulp. Bij de meeste behandelaars kon ze niet terecht, omdat ze niet in het ziekenhuis had gelegen. Na veel googelen en bellen kon Jettie bij een zelfstandige revalidatiekliniek wel geholpen worden.
Met een multidisciplinair team, bestaande uit een fysiotherapeut, psycholoog en revalidatiearts zou Jettie aan de slag gaan. Twee keer per week twee uur, twaalf weken lang. Maar de revalidatiearts heeft ze amper gezien. "Achter de schermen was er misschien wel overleg tussen de arts en specialisten, maar daar heb ik weinig van gemerkt."
Achteraf kreeg Jettie een rekening van ruim 5900 euro die ze declareerde bij de zorgverzekeraar. "Dat was het waard geweest als ik was opgeknapt, maar nu is het wel ontzettend veel geld voor wat ik ervoor kreeg", zegt ze. "Als ik dit had geweten, had ik het niet gedaan."
Onnodig duur
Al langer zien zorgverzekeraars dat zorg bij zelfstandige revalidatieklinieken soms kunstmatig duur wordt gemaakt. Van Limbeek beoordeelt als medisch adviseur bij Zilveren Kruis aanvragen voor behandelingen. "Bij sommige klinieken vraag je je af: waarom moet deze persoon in een instelling behandeld worden en kan hij niet gewoon naar de fysiotherapeut?"
Door een revalidatiearts toe te voegen aan het team van behandelaren, kan een kliniek een hoger tarief declareren, legt Van Limbeek uit. "Een dure revalidatiearts is vaak niet nodig voor de zorg en de betrokkenheid van de revalidatiearts is zeer gering: twee tot drie procent van het totaal aantal uren."
Ook Eline Tuijn van CZ ziet dat klinieken meer declareren dan nodig is. Door een patiënt een paar uur meer te laten revalideren, kan de kliniek een hoger tarief rekenen. "En dat is toch wel lucratief."
Bedreigd met tuchtzaken
Medisch adviseurs bij zorgverzekeraars wijzen de vergoedingen van deze behandeltrajecten vaak af, wat hun niet in dank wordt afgenomen. Zilveren Kruis is de afgelopen jaren zo'n tien tot vijftien keer voor de rechter gedaagd door klinieken. Maar het wordt ook persoonlijk gemaakt, vertelt Van Limbeek. "Ik ben twee keer voor de tuchtrechter gesleept."
Ook Tuijn is bedreigd met tuchtzaken. Er staan grote belangen op het spel, zegt ze. "Ik denk dat het over veel geld gaat, over het voortbestaan van sommige zelfstandige klinieken en het voortbestaan van revalidatieartsen ook."
Jessica Varkevisser is bestuurder van Stichting Revalidatiegeneeskunde Nederland, een zelfstandige kliniek. Zij herkent zich niet in het beeld dat de verzekeraars schetsen. Ze wil juist met hen om tafel om te bespreken hoe ze goede zorg tegen een gepaste prijs kunnen organiseren. "Er zijn echt nog heel veel patiënten die langdurige klachten hebben na corona. We moeten met z'n allen kijken waar die patiënt op de beste plek is."
Van Limbeek (Zilveren Kruis) vindt dat de overheid een aantal klinieken zou moeten aanwijzen die medisch-specialistische zorg voor chronische pijn kunnen leveren. "Het gaat om tientallen miljoenen. En als we dat kunnen besparen door juiste zorg op de juiste plek te kunnen laten plaatsvinden, kunnen we het geld gebruiken om andere zorg te bekostigen en besparen we mensen een hoge premie."
Eline Tuijn van CZ ziet een oplossing in het dichten van het gat tussen eenvoudige behandelingen bij de fysiotherapeut en dure behandelingen bij zelfstandige klinieken. "Voor mensen met chronische pijn en mogelijk ook ex-covidpatiënten, zou een multidisciplinair team, behandeling met fysio en psycholoog mogelijk een oplossing zijn om ze beter te bedienen."
Daarmee was Jettie mogelijk ook geholpen. "Er zijn duizenden mensen in Nederland die al lang ziek zijn en niet verder komen dan reguliere fysiotherapie." Ze is een petitie gestart voor meer erkenning voor patiënten met langdurige corona en voor meer onderzoek naar mogelijke behandelingen voor deze groep.
Jettie hoopt dat er op basis van dat onderzoek speciale klinieken voor long covid worden opgezet. Zelf is ze nog steeds zoekende naar de juiste behandeling. "Ik ben al vijftien maanden zoet hiermee."
Extreme vermoeidheid, concentratieproblemen, reukverlies. Ex-coronapatiënten die langdurig klachten houden, kunnen er flink door beperkt worden in hun dagelijks leven:
