Asielzoekers noodopvang Purmerend in hongerstaking, onrust in asielopvang groeit
Annabel van Gestel
Redacteur online
Twintig asielzoekers die in de crisisnoodopvang in Purmerend verblijven zijn sinds gisteren in hongerstaking. Bewoners noemen de omstandigheden in de twee grote tenten waarin ze verblijven "inhumaan". Sommigen wachten al vele maanden op duidelijkheid over hun asielprocedure.
De twintigjarige Mohammed Al Mousa uit Syrië is een van de bewoners die sinds september, toen de opvang werd opgetuigd, in Purmerend verblijft. Daarvoor zat hij drie maanden in Assendelft, ook in een crisisnoodopvang. "We wachten al heel lang, maar we zien niemand van de Immigratie- en Naturalisatiedienst. Van mensen die hier later aankwamen is de procedure wel al afgerond. Het lijkt wel alsof de IND willekeurig mensen kiest."
Een woordvoerder van de IND zegt dat ze asielzoekers geen duidelijkheid kunnen geven over hun wachttijd. "We lichten mensen zo goed mogelijk voor over wat ze kunnen verwachten, maar de IND kan asielzoekers niet met zekerheid zeggen wanneer ze aan de beurt zijn."
De wettelijke wachttijd van zes maanden is in september opgerekt naar vijftien maanden, niet alleen vanwege het grote aantal asielzoekers dat een verblijfvergunning wil aanvragen maar ook door personeelstekort bij de IND, dat is ontstaan door bezuinigingen.
Zo ziet de staking van de asielzoekers eruit:
Voor twintig mannen van de in totaal 450 mensen die in de noodopvang verblijven is de maat vol. "Dit kamp is niet gebouwd voor een lang verblijf", zegt Al Mousa. "Je kunt niet slapen vanwege het geluid van de wind en de regen. We slapen met zijn zessen op een kleine kamer, zonder plafond, de badkamer is zo koud dat je ziek wordt als je uit de douche komt en het eten is van slechte kwaliteit."
Ook medestaker Hussein Assadi noemt de omstandigheden in de tenten onmenselijk. "Als je iemand van buiten hier zou uitnodigen, zou die het maximaal twee of drie dagen volhouden. Ik ben hier nu meer dan twee maanden en ik heb geen idee hoe lang ik nog moet blijven. De IND weet het ook niet."
De hongerstakers zeggen dat ze elke dag om 14.30 uur buiten de opvang zullen demonstreren totdat de situatie verbetert.
Wapenstokken en een herdershond
André Siebeling, projectleider van de crisisnoodopvang namens de veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland, begrijpt de frustraties: "Ze uiten al langer onvrede over het proces waarin ze zitten. Ze wachten nog steeds om uitgenodigd te worden voor een eerste gesprek bij de IND."
Hij zou het ook liever anders zien. "Het is uit nood geboren. We doen met alle medewerkers heel erg ons best om het hier zo goed mogelijk te faciliteren."
De locatie moet op 1 juli dicht. Waar de bewoners daarna naartoe moeten, weet Siebeling niet. Hij vindt het teleurstellend dat er nu een hongerstaking is. "We hebben continu geprobeerd in gesprek te blijven met bewoners. Dat ze hiervoor kiezen, vinden we jammer, maar het is hun recht om te demonstreren."
Het is niet de eerste keer dat asielzoekers in hongerstaking gaan. Eerder dit jaar was er op een boot in Genemuiden al een. Ook in Goes protesteerden bewoners van de noodopvang, net als in Assen en Den Haag, waar vorige week dinsdag werd gedemonstreerd bij het kantoor van de IND. Vijf betogers kregen daarop een brief van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA), waarin stond dat een deel van hun leefgeld wordt ingehouden omdat ze "geluidsoverlast [hebben] veroorzaakt en de instructies van het COA genegeerd".
In de crisisnoodopvang in Zuidbroek, een kleine gemeente in Groningen, ontstond discussie toen bewoners zelf eten wilden maken op eigen kookplaatjes. Dat mag niet met het oog op de brandveiligheid, dus COA-medewerkers namen de kookplaatjes in beslag. Daarop werd het zo onrustig dat de politie de eetzaal heeft ontruimd met hulp van wapenstokken en een herdershond. Ook in Assen en Zwolle demonstreerden asielzoekers voor het kantoor van de IND.
Elke paar maanden verhuizen
De onrust neemt dus toe in de asielopvang, signaleert ook Stichting Vluchtelingenwerk Nederland. "Op heel veel plekken waar crisisnoodopvang is, is het onrustig omdat heel veel mensen al heel lang zitten te wachten tot ze eindelijk hun verhaal mogen doen aan de IND," zegt Sander Schaap van VluchtelingenWerk. "Daar zijn de achterstanden heel groot, waardoor de wachttijden oplopen. Mensen zitten maandenlang dicht op elkaar in tenten, zonder privacy met veel herrie, soms alleen gescheiden door tussenschotten." Asielzoekers verblijven in een situatie die niet aan de internationale normen voldoet, zo bepaalde de rechter eind vorig jaar al.
Op dit moment verblijven er zo'n 52.000 mensen in de asielopvang, van wie zo'n 7000 in de crisisnoodopvang. Die gemeentelijke locaties hebben een tijdelijk en sober karakter en de rechter heeft vastgesteld dat kwetsbare mensen en kinderen er niet thuishoren. Toch verblijven er naar schatting zo'n 1200 kinderen.
Asielzoekers die in de crisisnoodopvang verblijven moeten om de paar maanden verhuizen, omdat de contracten dan vaak weer aflopen. Dat maakt het voor hen lastig om psychische hulp te krijgen, want daar is een verwijsbrief van een huisarts voor nodig en eigenlijk ook een plek op de wachtlijst in de gemeente waar ze verblijven.
Begin maart publiceerde de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd een rapport waarin het gebrek aan perspectief 'fnuikend' wordt genoemd. "De locaties zijn simpelweg niet geschikt voor opvang die langer dan een week duurt. Terwijl veel bewoners er nu al langer dan een half jaar wonen."
