Hof: asielopvang niet goed geregeld, maar onmogelijk daar snel iets aan te doen

De Staat heeft de opvang van asielzoekers niet goed geregeld, maar het is ook onmogelijk om snel meer opvangplekken te realiseren. Dat heeft het gerechtshof in Den Haag geoordeeld in een hoger beroepszaak. De uitspraak betekent concreet dat de overheid niet op korte termijn verplicht wordt maatregelen te nemen.

Vluchtelingenwerk Nederland kreeg in oktober op veel punten gelijk bij de rechtbank. De rechter oordeelde toen dat de opvang niet voldoet aan internationale normen en dat iedere asielzoeker die zich in Ter Apel of bij een ander azc meldt recht heeft op onderdak, drinkwater, eten en sanitair. Ook moest er snel actie ondernomen moet worden.

De Nederlandse Staat en het COA gingen tot verbazing van Vluchtelingenwerk in hoger beroep tegen die uitspraak. Volgens het kabinet was er meer tijd nodig om betere plekken te organiseren. Vluchtelingenwerk ging ook in hoger beroep, omdat het meer eiste. Het hof geeft de Staat nu deels gelijk.

Geen concrete termijn

Ook het hof ziet dat er nog van alles mis is, waaronder een gebrek aan privacy en geluidsoverlast, en ook voldoet de staat nog niet aan de opvangrichtlijnen. Maar het is volgens het hof voor een veroordeling van belang om te zien of een schuldenaar, in dit geval de Staat, nu iets kan doen. Het hof vindt dat de overheid daar niet binnen een concreet vastgestelde termijn aan kan voldoen.

"Voldoende is vast komen te staan dat er nu in de hele keten te weinig plaatsen zijn om mensen volgens de normen op te vangen", zegt het hof. "Duidelijk is ook dat het landelijk woningtekort bijdraagt aan het tekort aan opvangplaatsen."

Dat de overheid dit probleem zelf heeft veroorzaakt door opvanglocaties te sluiten, weegt volgens het hof niet mee.

Vluchtelingenwerk vindt dat asielzoekers opgevangen kunnen worden in onder meer leegstaande panden van de overheid of vakantieparken. Maar het hof is het daar niet mee eens en wijst onder meer op het grote personeelstekort in de samenleving.

Vluchtelingenwerk: duidelijk oordeel

Vluchtelingenwerk zegt in een reactie blij te zijn dat de kern van de oorspronkelijke uitspraak blijft staan. "Het hof bevestigt dat de manier waarop duizenden asielzoekers worden opgevangen in strijd is met de minimale wettelijke eisen, schadelijk is voor bewoners en dat deze crisis aan de staat zelf is te wijten", zegt de organisatie.

Dat er nu geen termijn meer ligt waarop de overheid actie moet ondernemen, noemt de organisatie problematisch. "We vrezen dat dit er toe zal leiden dat politieke afwegingen in de praktijk zwaarder zullen wegen dan het zo snel mogelijk voldoen aan het arrest dat het hof vandaag heeft uitgesproken. Dit neemt niet weg dat er een duidelijk oordeel ligt waar staatssecretaris Van der Burg mee aan de slag moet."

Van der Burg erkent dat het beter moet

Staatssecretaris Van der Burg erkent in zijn reactie dat het beter moet in de opvang en werkt daar naar eigen zeggen hard aan. "Aan het eind van de dag is er nog steeds een tekort aan reguliere opvangplekken in Nederland; ook ligt het niveau van voorzieningen op een aantal locaties niet op het niveau, dat wij in Nederland gewend zijn", vult hij aan.

Van der Burg vindt het positief dat de rechter in zijn uitspraak "op een aantal elementen oog heeft voor wat er realistisch mogelijk is aan oplossingen om uit deze crisis te komen".

De staatssecretaris blijft gemeenten en betrokken organisaties oproepen om de komende periode met Justitie samen te werken aan structurele opvangvoorzieningen.