Onderwijs voor kinderen crisisnoodopvang steeds lastiger te organiseren

• Sophie Moerland

  redacteur Binnenland

• Ellen Kamphorst

  redacteur Binnenland

Het is voor gemeenten steeds ingewikkelder om vluchtelingenkinderen in de crisisnoodopvang onderwijs te geven. Het komt voor dat deze kinderen maanden geen onderwijs krijgen, terwijl dit binnen drie maanden na aankomst in Nederland zou moeten.

De crisisnoodopvang is een tijdelijke opvang voor asielzoekers voor wie opvangorganisatie COA geen plek heeft (zie kader). Gemeenten organiseren deze opvang samen met de veiligheidsregio's. Asielzoekers worden geregeld verhuisd van de ene locatie naar de andere.

Omdat de kinderen kort op een plek zitten, is het volgens sommige gemeenten lastig om het onderwijs te organiseren. Bestaande scholen zitten vaak al vol en er is nauwelijks ruimte voor extra groepen, ook door het lerarentekort. Daarnaast vangen de gemeenten tienduizenden Oekraïners op, voor wie ze onderwijs hebben geregeld.

Geen plek op dorpsschool

In het dorp Petten worden sinds begin oktober ruim honderd kinderen opgevangen, aanvankelijk voor drie maanden. Zij gaan niet naar school. Volgens burgemeester Van Kampen-Nouwen van de gemeente Schagen is drie maanden te kort om onderwijs te organiseren. Nu het erop lijkt dat de opvang tot 1 juli openblijft, gaat de gemeente opnieuw proberen om de kinderen naar school te krijgen.

"We hebben de plicht om onderwijs te verzorgen, maar hoe doe je dat met een tekort aan leerkrachten?", vraagt de burgemeester zich af. "Het dorp waar de crisisnoodopvang staat, heeft één school met 125 leerlingen. Zij hebben bij voorbaat gezegd, we snappen dat u dit besluit moet nemen, maar wij kunnen helaas geen extra kinderen lesgeven."

Meer gemeenten in problemen

Ook in Hoeksche Waard en in Hoofddorp krijgen de kinderen geen onderwijs. In Amsterdam en Den Haag is niet voor alle kinderen plek. Krimpen aan den IJssel heeft geen leraren kunnen vinden, daar vangen vrijwilligers de kinderen op. "Dat is het hoogst haalbare", zegt een woordvoerder.

Lowan, de organisatie die scholen helpt bij het onderwijs aan vluchtelingen, maakt zich zorgen. De werkgroep krijgt vanuit de veiligheidsregio's nauwelijks informatie over het aantal leerplichtigen in de opvang.

Toch lukt het op plekken ook wel om in korte tijd onderwijs te organiseren. Zo helpt het als gemeenten ruim van tevoren weten dat de opvang er komt. Ook wordt de ervaring bij het organiseren van onderwijs voor Oekraïners genoemd.

Onderwijsstichting Tabijn hoorde in de zomervakantie dat er in het najaar crisisnoodopvang op een cruisesschip in Velsen zou komen. "De belangrijkste voorwaarde is dat je met heel veel partijen moet samenwerken die de noodzaak inzien van de onderwijstaak die er ligt", zegt Lyke Seriese. Zij is directeur van basisschool Het Rinket waar de kinderen inmiddels naartoe gaan.

Zo krijgen de kinderen les:

Daarnaast was gelijk duidelijk dat de groep in ieder geval zes maanden zou blijven, waardoor het makkelijker is om mensen aan te nemen. "We zijn ervan uitgegaan dat we niet voor alle klassen een bevoegde leerkracht konden krijgen", zegt Seriese. "Daarvoor hebben we toestemming gekregen van het Rijk. Uiteindelijk is het ons wel gelukt."

De kinderen blijven in principe tot 1 maart. De school hoopt dat de kinderen ook na een eventuele verhuizing bij Tabijn onderwijs kunnen blijven volgen.

Wiersma: vooral wachtlijsten in grote steden

Onderwijsminister Wiersma erkent dat niet duidelijk is hoeveel kinderen er in de crisisnoodopvang zitten en hoeveel van hen onderwijs krijgen. In een debat vorige week zei hij dat het belangrijk is om daar eerst zicht op te krijgen.

'Wat het COA ons teruggeeft, is dat het op veel plekken nog steeds wel lukt om kinderen binnen drie maanden naar school te laten gaan", zei hij . "Maar in de grote steden hebben ze wachtlijsten en lukt het steeds moeilijker."

De minister onderzoekt of hij de regels rond onderwijs voor vluchtelingenkinderen tijdelijk kan versoepelen. Dit gebeurde ook voor Oekraïense kinderen.