Steeds meer zwangere migranten naar Lampedusa, 'gevolg van fake news'

• Heleen D'Haens

  correspondent Italië

Kijk een uurtje rond in de haven van Lampedusa en je ziet bijna zeker een schip met een groep migranten aankomen. Het Italiaanse eiland, hemelsbreed op zo'n 140 kilometer van de Tunesische kust, geldt als de toegangspoort van Europa. Door het toegenomen aantal aankomsten is het eiland de laatste tijd weer volop in het nieuws.

Een voor een ondergaan migranten die in de haven zijn aangekomen een medische controle. "Voor ons is het routine", zegt de jonge arts Fabiana Falsone, die deel uitmaakt van het ehbo-team. "Het zijn zware weken, maar het lukt om iedereen goed te behandelen." Al valt haar de laatste maanden wel iets op: in de boten zitten opvallend veel hoogzwangere vrouwen.

"Negende maand, achtste maand, zevende maand, vierde maand met complicaties..." Chirurg Francesco d'Arca, directeur van de polikliniek op Lampedusa, toont het lijstje op zijn telefoon. "Die verblijven op dit moment allemaal in het opvangcentrum." D'Arca werkt al jaren op Lampedusa, maar zulke hoge aantallen zag hij nooit. "Geen kraamafdeling in Italië heeft zoveel zwangeren als wij."

Ook vandaag komt een zwangere vrouw op controle. De 25-jarige Florent uit Kameroen vertrok op 1 april vanuit Tunesië en staart nu voor zich uit in de steriel witte gang van de polikliniek. Praten doet ze op fluistertoon en zonder intonatie. Ze is moe, vertelt ze.

Zwangere vrouwen die de Middellandse Zee oversteken lopen een enorm risico, vertelt spoedarts Fabiana Falsone. "Sommigen kunnen dagenlang niet eten of drinken. De foetus lijdt daar natuurlijk onder. Die vrouwen moeten na aankomst meteen gehydrateerd worden."

In sommige gevallen krijgen vrouwen door de stress en de omstandigheden een spontane miskraam. Maar meestal gaat het goed, benadrukt Falsone. "We doen bij de vrouwen vrijwel meteen een echografie om er zeker van te zijn dat de foetus gezond is."

Fake news

Directeur D'Arca moest even zoeken naar de reden voor de forse toename van zwangere migranten de afgelopen maanden. "Sommige vrouwen worden misbruikt tijdens hun reis en worden door dat misbruik zwanger. Verschrikkelijk. Maar dat zijn verhalen die we al langer hoorden."

Tegenwoordig speelt er nog iets anders, ontdekte hij. "Met de hulp van vertalers hebben we ontdekt dat in Tunesië het nieuws rondgaat dat er in Italië een ius soli bestaat: een wet die bepaalt dat kinderen die op Italiaanse bodem geboren worden, automatisch Italiaans burger worden. Dat klopt niet, maar het is voor veel vrouwen wel de reden om zo laat in hun zwangerschap te vertrekken."

Bijzonder zorgelijk, vindt D'Arca. "Want het is ook de reden dat veel zwangere vrouwen alleen reizen, zonder partner. Die gaat thuis schulden aan en doet alles om zijn gezin een toekomst te geven, wellicht met de hoop hen later te vergezellen."

Gevlucht voor geweld

Voor de Kameroense Florent was fake news geen reden voor vertrek. Zij vertrok uit Tunesië, waar ze enkele maanden gewoond had, omdat ze zich bedreigd voelde. President Saied moedigt openlijk racisme aan tegen zwarte Afrikanen. Mensen worden aangevallen en hun bezittingen vernield. "Wij konden daar niet blijven", fluistert Florent. Zij en haar man besloten over te steken.

Nu ligt ze op een tafel voor een echografie. Wat dat is, snapt ze niet helemaal. In gebrekkig Engels vertelt de arts haar dat ze de hartslag van haar baby hoort. Ze vraagt om een banaan. Geen seconde kijkt ze naar het scherm waarop zich vaag de contouren van haar kind aftekenen.

De zwangerschap is drie maanden ver en verloopt voorspoedig, maar door een cyste op haar eierstok moet Florent wel extra in de gaten gehouden worden. Met haar man wordt ze morgen per helikopter overgebracht naar Sicilië. Daar wordt ze medisch bijgestaan terwijl ze haar asielaanvraag afwacht.

"Aan dat fake news kunnen we niet veel doen", verzucht directeur D'Arca. Wat hij wel doet: zijn kliniek uitbreiden. "We hebben nu 24 uur per dag een gynaecoloog in dienst, een pediater en een radioloog."

Het geld daarvoor is met veel moeite gevonden in de begroting van het ziekenhuis zelf, vertelt hij. "Naar mijn weten is er geen Europees geld beschikbaar voor wat wij hier doen. Het spreekt vanzelf dat al die zwangere vrouwen goede medische hulp krijgen. Maar financieel staan wij er op dat vlak alleen voor."