Bachmoet houdt maar stand: 'Oekraïne koopt tijd voor een tegenoffensief'

• Jesper van Aken

"Ik ben vereerd om hier vandaag te zijn." Zichtbaar trots en aangedaan bracht de Oekraïense president Zelensky gisteren een bezoek aan Bachmoet en de militairen daar. De stad is al maanden toneel van hevige gevechten waar maar geen einde aan lijkt te komen. Het is misschien wel de dodelijkste slag tot nu toe in de oorlog tussen Oekraïne en Rusland.

Hoe hard er ook gevochten wordt in de stad, het front lijkt maar weinig te verschuiven. "En eigenlijk maken de Russen in de hele regio geen vorderingen", zegt oud-commandant Landstrijdkrachten Mart de Kruif. "Elke dag wordt er intens gevochten, maar we zien niet een gecoördineerd Russisch offensief op gang komen. Dat is opmerkelijk. Elke dag weer lukt het niet."

Stad blijven verdedigen

Bachmoet heeft weinig militaire waarde, maar toch zwoeren de Oekraïners dat ze de stad zullen blijven verdedigen en zich niet zouden terugtrekken, ondanks de vele verliezen aan beide kanten. Volgens De Kruif hebben ze daar verschillende redenen voor.

"Verhoudingsgewijs sterven er meer Russen dan Oekraïners. Je legt je tegenstander dus veel verliezen op. Ook brengen de Russen enorm veel mensen en materieel naar Bachmoet. Die kun je dus nergens anders inzetten. En ten derde is elke dag dat Bachmoet standhoudt winst voor Oekraïne om zo spullen uit het Westen in te voeren."

"Dat gaat een rol spelen. Vergeet vooral ook de symbolische waarde van de stad niet. Daar heeft het bezoek van Zelensky ook alles mee te maken."

Zelensky gisteren bij Bachmoet:

Voor hoogleraar oorlogsstudies aan de Universiteit Leiden Frans Osinga is het lastig te zeggen waarom het voor de Russen moeilijk is om door te drukken. "De vraag is eigenlijk: is Bachmoet het centrum van het offensief? Als dat zo is, is het merkwaardig dat de Russen de stad niet innemen."

"Maar het front rond Bachmoet is honderden kilometers lang, dat moeten we niet vergeten. We horen wel dat de Russen buitensporige verliezen lijden tegen de terreinwinst die ze boeken. Het is ook opmerkelijk dat ze eigenlijk geen gebruikmaken van tanks en andere pantservoertuigen."

De reden daarvoor is volgens Osinga mogelijk het koude en natte weer. In de modder hebben dit soort voertuigen het moeilijk. "Wellicht dus dat ze bij beter weer met een groot offensief komen. Maar dat is lastig te zeggen omdat we niet goed weten wat er ver achter het front wordt verzameld."

Gisteren kwamen er beelden naar buiten dat Rusland zogenoemde T54-tanks naar het front stuurt. Dat zijn tanks die werden gebouwd in de jaren 50. Volgens Osinga betekent het dat het schrapen is voor de Russen.

"We weten dat hun moderne tanks uitgeschakeld zijn en dat ze nu ook al met verouderde tanks vechten. Maar deze tanks zijn niet opgewassen tegen de Leopardtanks die het Westen naar Oekraïne stuurt en zelfs niet tegen raketten. Het zegt veel over de situatie."

Bekijk in de onderstaande tweet het verschil tussen de Russische en westerse tanks:

Waar Rusland dus weinig winst weet te boeken, loopt Oekraïne zich ook vast en komt een tegenoffensief niet van de grond. Volgens oud-commandant De Kruif hebben de Oekraïners vooralsnog te weinig tijd om al die munitie en wapens klaar te stomen en in het offensief te gebruiken.

"Ze moeten wachten totdat ze alles gereed en geoefend hebben. Ik schat dat dat niet voor mei, juni zal zijn. Voor een tegenoffensief moet je alles goed op orde hebben, anders kun je niet aanvallen. Dat kost gewoon tijd."

Een hooggeplaatste Oekraïense generaal heeft gezegd dat het grote tegenoffensief spoedig zal komen. "We zullen snel gebruik maken van deze kans, zoals we dat vorig jaar ook deden in Kyiv en Charkiv."

Komt het westerse materieel op tijd?

Mochten de Oekraïners de komende maanden standhouden in de stad en een tegenoffensief kunnen starten, dan zouden ze wel een slag kunnen slaan, denkt De Kruif.

"Een Russisch offensief zien we eigenlijk niet en als de Russen weinig land winnen, zou het mij niet verbazen als we de komende maanden gaan zien dat delen in de Donbas weer in Oekraïense handen komen. Het feit dat er collectief nu niets gebeurt, is geen goed nieuws voor de Russen, tenzij ze ons gaan verrassen de komende weken."

Volgens Osinga hangt er veel van af of het westerse materieel aan het front komt en of dat op tijd is. "Dat zou echt een kwaliteitsimpuls zijn. Je mag dan hopen dat Oekraïne in staat is gebieden te heroveren, wat het land ook een betere onderhandelingspositie zou geven. Verondersteld dat Kyiv daarin geïnteresseerd is. Vooralsnog kopen ze vooral tijd."