James Webb-telescoop legt zeldzaam moment ster vast, kort voor supernova
Op een nieuwe, gedetailleerde foto van de James Webb-ruimtetelescoop is een ster te zien, relatief kort voor explosie in een zogenoemde supernova. Dit fenomeen wordt niet vaak gezien.
De foto werd vrijgegeven door de Europese, Amerikaanse en Canadese ruimtevaartorganisaties ESA, NASA en CSA. Het gaat in de foto om een Wolf-Rayetster: een van de helderste, grootste en kortst waarneembare sterren, zegt NASA.
De James Webb-telescoop maakte de foto in juni vorig jaar. De ster, die dertig keer zo zwaar is als de zon in ons zonnestelsel, is in het midden van de foto te zien met daaromheen roze stofwolken. Dat materiaal was ooit de buitenste laag van de ster.
"Het materiaal dat je om het centrum van de ster ziet, is stof", zegt astrofysicus Amber Straughn van NASA. "Aan het einde van hun leven laten sterren hun buitenste materialen en lagen los in de rest van het universum." Zo'n transformatie komt slechts bij een aantal sterren voor en is normaliter de laatste fase voordat een ster explodeert.
IJzer en calcium
Straughn noemt dit "een van de mooiste concepten van de sterrenkunde". Daarmee doelt ze op een theorie van astronoom Carl Sagan. Die theorie gaat over hoe sterrenstof zich verspreidt door de kosmos en uiteindelijk nieuwe planeten creëert. "Dat is ook hoe wij hier gekomen zijn", zegt Straughn.
"Het ijzer in je bloed en calcium in je botten is letterlijk gesmeed binnen in een ster die miljarden jaren geleden explodeerde. Dat is wat we hier, op deze nieuwe foto, zien." De ster stootte al voor tien zonnen aan materiaal af. Straughn legt uit dat de ster op 15.000 lichtjaar van de aarde staat.
Oerknal
De James Webb-telescoop werd eind 2021 gelanceerd en observeert de kosmos sinds afgelopen zomer met infraroodsensoren. Wetenschappers hopen met de nieuwe telescoop de eerste sterrenstelsels te kunnen ontdekken om zo meer te weten te komen over de oerknal, het ontstaan van het heelal. De Webb-telescoop kostte bijna 10 miljard euro en is de opvolger van de Hubble-telescoop.
Zo werkt de James Webb-ruimtetelescoop:
