Corporaties kritisch over regionale woondeals

De afspraken in de regionale woondeals die minister De Jonge verspreid over het land heeft gesloten, zijn nog te weinig concreet. Zo ontbreken in veel gevallen bouwlocaties en de financiële onderbouwing van de plannen. Dat zeggen diverse afzonderlijke woningbouwverenigingen en corporatiekoepel Aedes.

Alle corporaties onderschrijven de ambities van De Jonge om tot en met 2030 ruim 900.000 woningen te bouwen. Ook scharen zij zich achter de eis van de minister dat 30 procent van alle woningen uit sociale huur bestaat.

Harde afspraken

Maar de afspraken zijn nog te vrijblijvend, vinden veel corporaties. "Veel plannen zijn te zacht en er zijn nog te weinig concrete bouwlocaties. Een aantal zaken zal daarom op korte termijn moeten worden aangescherpt, zoals het maken van harde afspraken over het minimum van 30 procent sociale huur per gemeente", zeggen bijvoorbeeld de gezamenlijke corporaties in de regio Amsterdam, waar de komende jaren 72.000 sociale huurwoningen moeten worden gebouwd.

Ook zijn er volgens deze corporaties concrete maatregelen nodig van de provincies - Noord-Holland en Flevoland in dit geval - om samen met het Rijk "stikstofruimte voor nieuwbouw te creëren, geluidsoverlast rond nieuwbouwlocaties te verminderen en congestie op het energienetwerk op te lossen".

'Ongekende ontwikkelingen'

In de regio Arnhem-Nijmegen werken achttien woningcorporaties regionaal samen in het verband Woonkr8. In de regio moeten de komende jaren 10.000 sociale huurwoningen worden gebouwd.

Deze corporaties maken zich zorgen over ontwikkelingen in de bouwsector, zoals prijsstijgingen, hogere belastingen en provinciale en gemeentelijke heffingen en personeelstekorten. Ook wordt gewezen op "ongekende" maatschappelijke, economische en ecologische ontwikkelingen, zoals stikstofruimte en flora-en- faunaregelgeving. "Dit roept de vraag op hoe we dergelijke grote opgaven kunnen realiseren", schrijven zij in een brief aan De Jonge.

Volgens de Gelderse woningbouwverenigingen is meer geld nodig om al deze problemen op te lossen. Zo is de woningbouwstrategie in de regio gericht op aansluiting van "mobiliteitsknooppunten en -netwerken". "Dit zijn vaak dure bouwlocaties: er moet ook worden geïnvesteerd in aanvullende maatregelen, bijvoorbeeld extra geluidswering en ruimtelijke inpassing." De investeringsruimte die vrij is gekomen door afschaffing van de verhuurderheffing is volgens de corporaties door stijgende kosten alweer "snel verdampt".

250.000 sociale huurwoningen

Uit een inventarisatie van Aedes blijkt dat momenteel in minder dan een derde van de 37 regio's de corporaties hun handtekening onder de woondeals hebben gezet. Formeel is die handtekening niet nodig, maar De Jonge heeft de sociale woningbouwers wel om hun krabbel gevraagd. Aedes plaatst wel de kanttekening dat veel corporaties wel een ondersteuningsverklaring afgeven, omdat zij de doelen van de woondeals onderschrijven.

Voor het aandeel 30 procent sociale huur in de bouwplannen van de minister - bij elkaar zo'n 250.000 nieuw te bouwen sociale huurwoningen - is de steun van de corporatiesector onontbeerlijk. Bovendien tekende De Jonge afgelopen juni nog zogenoemde 'prestatieafspraken' met de corporaties. Daarin kwamen woningcorporaties, gemeenten, provincies en het Rijk onder meer overeen om meer betaalbare sociale huurwoningen te creëren en huren voor mensen met een minimuminkomen te verlagen.

Onvoldoende concrete bouwlocaties

Martin van Rijn, voorzitter van Aedes, prijst De Jonge om het feit dat hij "de regie" heeft genomen over de volkshuisvesting. "Er wordt in het hele land gewerkt aan het uitwerken van de woondeals. Die zijn voor ons de lakmoesproef." Tegelijkertijd wijst Van Rijn erop dat er nog niet voor alle 250.000 sociale huurwoningen een plek is en ook dat nog niet alle locaties zeker zijn.

Van Rijn: "Het inzetten van investeringsruimte in concrete bouwplannen begint bij voldoende locaties. Uit een voorlopige analyse van de woningbouwplannen van alle regio's blijkt echter dat er nog onvoldoende concrete bouwlocaties aangewezen zijn voor de 250.000 door corporaties te bouwen sociale huurwoningen."

Nieuwe wet en snellere procedures

Minister De Jonge heeft grote plannen met de woningmarkt. Zo presenteerde hij afgelopen maand een wetsvoorstel met daarin verplichtingen voor gemeenten, provincies en woningcorporaties. Naast een aanzienlijk deel sociale huur moet er tot en met 2030 350.000 'betaalbare' koop- (met een maximale prijs van 355.000 euro) - en huurwoningen in het middensegment worden gebouwd.

Ook wil de minister procedures versnellen. Nu duurt het gemiddeld tien jaar tot een woning er staat, dat moet volgens De Jonge veel sneller kunnen. Zo wil de minister dat nog maar één keer beroep gemaakt kan worden bij omgevingsvergunningen voor woningbouwprojecten in plaats van op meerdere momenten in het proces.

Schouders

Minister De Jonge van Volkshuisvesting laat in een reactie weten dat hij denkt dat in de woondeals "helder" is gemaakt hoeveel er per provincies wordt gebouwd, in welk prijssegment en in welk tempo. Hij wijst erop hoe belangrijk is om "gezamenlijk de schouders" eronder te zetten en dat de wooncorporaties ook bij alle plannen zijn betrokken.