Eerste regionale woondeals getekend, vragen over haalbaarheid

Gemeenten, woningcorporaties, provincies en natuurlijk minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening; allemaal hebben ze vandaag hun handtekening gezet onder de eerste regionale woondeals. Dat zijn de uitwerkingen van in oktober gemaakte woningbouwafspraken.

In Overijssel moeten er de komende acht jaar 42.300 woningen worden gebouwd, in Drenthe 13.631. In de plannen staat precies beschreven waar de woningen moeten komen en wie de plannen gaat uitvoeren. In alle provincies bij elkaar gaat het om ruim 900.000 huizen.

Minister De Jonge heeft tal van wensen; zo moet twee derde van de woningen 'betaalbaar' (tot 355.000 euro). Hij wil dat in elke gemeente zeker 30 procent van alle huizen uit sociale huur bestaat en van de ruim 900.000 woningen moeten een kleine 300.000 geschikt zijn voor ouderen.

Er zijn - mede door de wensen van de minister - veel twijfels over de haalbaarheid van de plannen. Zo zijn er in veel regio's onvoldoende bouwlocaties beschikbaar, lopen de prijzen van bouwmaterialen sinds de oorlog in Oekraïne fors op, zijn er grote personeelstekorten in de bouw en kunnen sommige bouwprojecten (voorlopig) niet doorgaan vanwege de stikstofproblematiek. Wanneer een bouwlocatie te dicht bij een natuurgebied ligt, kan dat voor rechters reden zijn een streep door bouwplannen te zetten.

Eerder maakten we deze video over problemen in de bouw:

Om de ambities te halen, moeten tot en met 2030 jaarlijks ruim 100.000 woningen worden gebouwd. In de afgelopen tien jaar kwam het aantal nieuwbouwwoningen nooit boven de 72.000 uit. In 2021 werden er slechts een kleine 69.000 nieuwbouwwoningen opgeleverd.

Bouwend Nederland wees er onlangs op dat veel provinciale bouwplannen nog erg onzeker zijn. Zo is volgens de brancheorganisatie van bouwbedrijven in Drenthe slechts één op de drie plannen 'hard'. "Het gaat vaak om theoretische, voorlopige plannen, omringd door onzekerheden", aldus Bouwend Nederland. Ook wijst de brancheorganisatie erop dat ook geïnvesteerd moet worden in bijvoorbeeld toegangswegen van nieuwbouwwijken en opschaling van het energienetwerk.

Dwang via wet

Minister De Jonge erkent dat veel bouwprojecten nog niet van de grond komen. "De provincies willen heel graag, maar hebben met allerlei belangen te maken", zei hij vorige week in Nieuwsuur. Vaak hebben gemeenten of omwonenden bezwaren, of zitten milieuregels in de weg. Daarom wil De Jonge komend jaar een wet doorvoeren waarmee hij gemeenten en provincies kan dwingen om op bepaalde locaties te bouwen. De minister ziet de wet als een middel om de regie stevig in handen te nemen.

Voorgaande kabinetten lieten de markt het werk doen, en stimuleerden grote beleggers er flink in te investeren. De Jonge wil de touwtjes weer stevig in handen nemen. "De schaarste van nu die schreeuwt om regie, en die regie wil ik nemen", zei de minister bij zijn aantreden.

Overijssel: doelen haalbaar

In een van de provincies waar vandaag woondeals zijn ondertekend, Overijssel, is de stemming gematigd positief. Het doel is om tot en met 2030 in de provincie 42.300 huizen te bouwen. "Belangrijk uitgangspunt is dat het om betaalbare huizen gaat. De gekozen richting is met marktpartijen besproken en lijkt onder de huidige omstandigheden haalbaar", aldus de provincie in een persbericht.

De komende maanden wil De Jonge akkoorden met de tien andere provincies gaan sluiten over hoe de bouwplannen ingevuld worden.