Verdeling kinderhartchirurgie blijft splijtzwam, minister moet knoop doorhakken
Zeven academische ziekenhuizen komen er samen niet uit wie de afdeling kinderhartchirurgie mag behouden. Omdat het overleg daarover is vastgelopen, moet nu de minister de knoop doorhakken.
De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU) kreeg begin dit jaar de opdracht van zorgminister Kuipers om er samen met de zeven academische ziekenhuizen uit te komen. Dat proces is mislukt, schrijft de NFU aan Kuipers.
Een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid (VWS) zegt dat Kuipers nu zelf op korte termijn bepaalt welke ziekenhuizen door mogen met dit specialisme. "Dan gaat het over weken, niet maanden."
Zorgconcentratie is noodzakelijk
Op dit moment mogen specialisten van Erasmus MC, UMC Utrecht, Leiden UMC en UMC Groningen de complexe hartoperaties bij kinderen uitvoeren. Al in de nabije toekomst zullen er niet genoeg patiënten zijn voor vier centra. Dat is problematisch voor de kwaliteit van zorg omdat artsen dan niet meer voldoende operaties kunnen uitvoeren om op niveau te blijven.
Het concentreren van zorg is daarom noodzakelijk. Dat vindt iedereen. Lang werd gesproken over een concentratie naar drie of twee ziekenhuizen. Maar geen ziekenhuis wil het prestigieuze specialisme uit handen geven.
Dit is niet nieuw. Al in december 2021 hakte toenmalig minister Hugo de Jong de knoop door. Erasmus MC en UMC Utrecht werden als uitverkorenen aan gewezen. Alleen waren de gevolgen voor het zorgsysteem in zijn geheel niet in kaart gebracht. Zo wezen critici op het mogelijke verlies van andere vormen van gespecialiseerde zorg die afhankelijk is van hartspecialisten. Het besluit van De Jonge kon daarom op uiterst felle kritiek rekenen, van zowel artsen en patiënten als Kamerleden.
De opvolger van De Jonge, Ernst Kuipers, pauzeerde daarom de uitvoering van het concentratiebesluit en gaf de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) de opdracht om een impactanalyse te maken.
NZa kraakt besluit De Jonge
Dat onderzoek werd in december openbaar en kraakte het besluit van De Jonge. Zo zou Leiden UMC zonder kinderhartchirurgie de kinder-IC verliezen en misschien zelfs de academische status moeten inleveren. Het verlies van hartchirurgen in Groningen zou volgens de NZa een aanzienlijke verzwakking zijn van de zorg in de noordelijke provincies van Nederland.
Daarnaast zal deze concentratie, volgens de zorgtoezichthouder, zo ingrijpend zijn dat andere concentraties van gespecialiseerde zorg in de toekomst al verregaand bepaald zijn. Het risico bestaat dat specialismen dan ongebalanceerd verdeeld worden over de academische ziekenhuizen.
De NZa adviseerde de minister dit te voorkomen door eerst een integraal plan over de belangrijkste zorgconcentraties te maken om daarna pas te besluiten wie de kinderhartchirurgie krijgt.
Haast op het ministerie
Kuipers vindt dat dit te lang duurt en droeg de de ziekenhuizen via de NFU op uiterlijk 15 april een plan te presenteren voor de concentratie van kinderhartchirurgie in twee ziekenhuizen.
Ziekenhuizen die deze zorg verliezen moeten binnen dit plan met 'mitigerende maatregelen' gecompenseerd worden. Dan kan gedacht worden aan andere specialismen die weer worden verplaatst zodat Leiden, bijvoorbeeld, genoeg patiënten heeft om de kinder-IC open te houden.
Maar de NFU schrijft in de brief dat de ziekenhuisbesturen het niet realistisch vinden dat zij al voor april volledig zicht hebben op welke compensatiemaatregelen mogelijk zijn. Dan moeten de umc's een keuze maken "zonder goed zicht op de daadwerkelijke effecten op de overige zorg en de bedrijfsvoering van de umc's".
Daarnaast vinden enkele ziekenhuizen het onverstandig om te concentreren naar twee ziekenhuizen en willen zij dat de optie voor een systeem met drie ziekenhuizen wordt verkend. Daarom ziet de NFU geen mogelijkheid om Kuipers een plan te presenteren voor zorgconcentratie naar twee centra.
Juridische strijd dreigt
De NFU onderschrijft in de brief het advies van de NZa om eerst een bredere strategie voor de concentratie van zorg te maken om vervolgens een beslissing over de kinderhartchirurgie te nemen.
Kuipers heeft meerdere malen aangegeven dat niet te willen doen. Hij wil het concentratiebesluit snel nemen. Welke twee ziekenhuizen het uiteindelijk zullen worden is nog onduidelijk. Wel hebben verschillende ziekenhuizen aangegeven een rechtszaak aan te spannen als zij het niet worden. Dus bij een snel besluit van de minister is een daadwerkelijke concentratie van zorg allesbehalve gegarandeerd.
